Nederlandse deeptech bedrijven groeien vier keer langzamer dan Amerikaanse

By Team IO

Europa slaagt er niet in om onderzoek van hoge kwaliteit te vertalen naar belangrijke technologieën voor bedrijven en economische groei, zo blijkt uit nieuw onderzoek van TNO. De belangrijkste reden is de gefragmenteerde Europese visie, met verschillende regels voor elk land, die startups niet dezelfde groeimogelijkheden biedt als in de Verenigde Staten en Singapore. Amerikaanse deeptech startups groeien vier keer sneller dan Nederlandse.

Het onderzoek van Sabine Kerssens, in opdracht van het Duitse ‘Karlspreis’, onderstreept hoe Europese bedrijven vooral met zichzelf concurreren. “Europa heeft een enorme innovatiekracht, maar die moeten we gezamenlijk beter inzetten voor onze economie. Innovatie heeft pas impact als het op grote schaal wordt toegepast,” zei ze.

Deeptech startups groeien in een ander tempo

Deeptech startups zijn startups die technologische innovaties op de markt willen brengen met een mogelijk grote impact op maatschappelijke problemen zoals vervuiling en klimaatverandering. Keerssens’ onderzoek keek naar de ondersteunde systemen in de verschillende groeifasen in de drie belangrijkste Europese startup-ecosystemen en vergeleek ze vervolgens met de VS, Israël en Singapore.

Deeptech startups in Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk groeien de helft minder en in Nederland zelfs viermaal minder hard vergeleken met de Verenigde Staten. Dit terwijl veel Europese landen op nationaal niveau wel iets te bieden hebben. Zo is Frankrijk van de onderzochte landen het enige land dat zijn investeringen in deeptech na 2020 heeft zien groeien (+31%). In het Verenigd Koninkrijk ontstonden de afgelopen jaren meer dan 1000 spinout bedrijven uit de academische wereld.

Ook zijn er in Nederland positieve voorbeelden als het aankomt op de eerste fase van deeptech. Zo is in 2021 ongeveer 615 miljoen euro publiekelijk geïnvesteerd in R&D in quantum technologie. Echter blijft de focus van Nederland op wetenschappelijk onderzoek naar deeptech in plaats van de commercialisatie ervan. In Nederland werd door circa 375 deeptech startups 100.000 euro aan financiering opgehaald. In Frankrijk was dit ruim het dubbele.

Innovaton Industries haalt €500 mln op voor investeringen in deeptech

Eerder dit jaar haalde Innovation Industries ook al €100 miljoen op voor een ander fonds, het Strategic Partners Fund, dat investeert in scale-ups uit de bestaande portefeuille. Dit zijn bedrijven die al een fase verder zijn dan startups en de stap maken naar het opschalen van hun dienst of product.

Belemmeringen voor groei versus ondersteuning

Wat in heel Europa opvalt is dat publieke initiatieven die actief opkomende deeptech technologie ondersteunen vaak stoppen bij de grens. Door vaak beperkende of afwijkende regelgeving van Europese landen, is er minder toegang tot kapitaal, talent en een netwerk om nieuwe technologie op de markt te brengen. Dit beperkt het aanjagen van commercialisatie en internationalisatie.

In de verschillende startupgroeifases (valorisatie, startup en scaleup fase) zijn ondernemers op verschillende vlakken beter gesteund in landen als Singapore, Israël en de VS. In Singapore komen academici, overheid ook met private partijen in een vroege fase bij elkaar om actief bedrijven te creëren. Dit is een unieke propositie ondersteund met R&D budgetten van meerdere miljarden. In Israël zijn de taken van bijvoorbeeld RVO, Invest NL en ROM in één autoriteit samengebracht, alhoewel veel innovatie daar sinds de oorlog stil ligt. De VS domineert de meeste elementen die een regio ondernemend maken, toegang tot financiering, netwerken en de totale hoeveelheid kennis. Vooral bij het opschalen van startups naar scaleups wordt veel ondersteuning geboden, wat terug te zien is in de meer dan 5000 Amerikaanse deeptech bedrijven dat zich heeft doorontwikkeld.

Vervolgstappen Europa

Het onderzoekt toont de sterke Europese positie van toponderzoek en talent, maar de Europese markt moet beter tot z’n recht komen voor startups. Voor een slim vestigingsklimaat in iedere fase zijn meer en grotere initiatieven nodig voor Europese samenwerking, bijvoorbeeld omdat Nederlandse ondernemers te weinig gebruik kunnen maken van talent en kapitaal dat in Duitsland en Frankrijk wel beschikbaar is. Verder liggen nog niet alle ingrediënten van goede deeptech groei op tafel voor Europa. Zo is het nog onduidelijk hoeveel en welke lab faciliteiten er in Europa aanwezig zijn en in hoeverre ze beschikbaar zijn voor ondernemers.