Nederlandse consortia krijgen €2,75 miljoen voor onderzoek naar trillingsdemping Einstein Telescope

By Laio

Twee Nederlandse consortia, geleid door Lionite en Onnes Technologies, hebben elk 1,375 miljoen euro gekregen voor de ontwikkeling van geavanceerde trillingsdempingstechnologieën voor de Einstein Telescoop. Het SENVIDET-consortium, geleid door Lionite, richt zich op het creëren van ultragevoelige versnellingssensoren, terwijl het ICVI-consortium, geleid door Onnes Technologies, zich richt op cryogene trillingsisolatie. Deze innovaties zijn cruciaal voor de ongekende gevoeligheid van de telescoop en kunnen buiten de astrofysica toepassingen hebben in industrieën zoals halfgeleiders en farmaceutica.

Geavanceerde observatoria

De Einstein Telescoop, gepland als het meest gevoelige observatorium voor zwaartekrachtgolven in Europa, staat voor grote uitdagingen op het gebied van trillingsdemping. Gravitatiegolven, rimpelingen in ruimtetijd veroorzaakt door massieve kosmische gebeurtenissen, vereisen extreem nauwkeurige detectie-instrumenten. Zelfs de kleinste trillingen kunnen deze metingen verstoren, waardoor geavanceerde dempingstechnologieën essentieel zijn. De samenwerking onder leiding van Lionite en Onnes Technologies is erop gericht om deze uitdagingen aan te gaan en het vermogen van de Einstein Telescoop om zwaartekrachtgolven met ongekende nauwkeurigheid te detecteren te vergroten.

Hightech bedrijven werken aan grensverleggende technologie voor Einstein Telescope

Het wordt het meest geavanceerde observatorium voor zwaartekrachtsgolven in Europa: de Einstein Telescope (ET). Limburg is in de race voor potentiële vestigingsplaats.

Ultragevoelige versnellingssensoren

Het SENVIDET-consortium, geleid door Lionite uit Delft, richt zich op de ontwikkeling van ultragevoelige versnellingssensoren die minuscule trillingen in het ophangsysteem van de spiegels van de telescoop kunnen detecteren. Deze sensoren zijn bedoeld om doorbuigingen te meten die worden veroorzaakt door langzame bewegingen in het omringende gesteente en richten zich op afwijkingen van slechts een miljardste meter. Deze gevoeligheid is cruciaal voor het vermogen van de telescoop om zwaartekrachtgolven te detecteren, die zich vaak manifesteren als extreem zwakke signalen. Hoofdingenieur Jochem Klaassen benadrukte de moeilijkheidsgraad van de taak door op te merken dat niets op aarde zo stil staat als de Einstein Telescoop zelf.

Cryogene trillingsisolatie

Onnes Technologies, gevestigd in Leiden, leidt het ICVI-consortium, dat cryogene trillingsisolatietechnologieën ontwikkelt. Deze technologieën zijn gericht op het creëren van een extreem stabiele en koude omgeving voor de optica van de telescoop. Door de meetopstellingen af te koelen tot cryogene temperaturen probeert het ICVI-consortium nieuwe trillingsbronnen te elimineren en zo de gevoeligheid van de telescoop te verbeteren. CEO Max Kouwenhoven benadrukte de rijke geschiedenis van Nederland op het gebied van lage temperatuur fysica en stelde dat ICVI de volgende stap in deze traditie vertegenwoordigt.

Driehoek of dubbele L? De Einstein-telescoop kan in twee delen worden opgesplitst

Het Einstein Telescope (ET) project wordt mogelijk in twee delen gesplitst, één gebouwd in het zuiden van Nederland en één op Sardinië, Italië.

Bredere implicaties

De innovaties die door deze consortia zijn ontwikkeld, hebben potentiële toepassingen buiten de astrofysica. De halfgeleider- en farmaceutische industrie zouden bijvoorbeeld kunnen profiteren van deze geavanceerde technologieën voor trillingsdemping. De Nederlandse R&D-regeling, onderdeel van het valorisatieprogramma van de Einstein Telescoop in het kader van het Nationaal Groeifonds, is bedoeld om dergelijke high-tech ontwikkelingen te stimuleren. Minister Eppo Bruins merkte op dat deze initiatieven niet alleen wetenschappelijke voordelen bieden, maar ook de technologische capaciteiten van Nederland vergroten, waardoor de toekomstige economische vooruitzichten van het land worden versterkt.