Technologie start-ups in Europa krijgen er een nieuwe financieringsbron bij: de NAVO. Het militaire bondgenootschap richt een fonds op van minimaal 1 miljard euro om te investeren in technologische ontwikkelingen die voor militaire toepassingen relevante zijn. Het fonds heeft als doel om de legermachten van de NAVO-lidstaten technologisch op de laatste stand te brengen.
De NAVO is geïnteresseerd in technologische ontwikkeling op negen specifieke terreinen: kunstmatige intelligentie, data-analyse, autonome systemen, kwantumtechnologie, biotechnologie, hypersonische luchtvaart, ruimtevaart, materiaalontwikkeling en energie en voortbeweging. Voor elk onderdeel komen aparte plannen waarin uitgelegd is welke militaire behoeften er zijn en wat de eisen zijn waaraan militaire toepassingen moeten voldoen. Een eerste plan over kunstmatige intelligentie is er inmiddels al.
Het fonds dat de investeringen doet, wordt later dit jaar formeel opgericht. Het zal een zelfstandige organisatie zijn die wordt bestuurd door externe managementteam bestaande uit experts uit de burgermaatschappij.
Innovatieve ecosystemen
Volgens de NAVO hebben veel start-ups die bezig zijn om nieuwe wetenschappelijke inzichten om te zetten in concrete technologische toepassingen het moeilijk om voldoende kapitaal aan te trekken. In de plannen presenteert het militaire bondgenootschap zichzelf als een soort angel investor die juist langjarig betrokken wil zijn bij dergelijke kleine ondernemingen.
Het fonds wil zich richten op vroegtijdige investeringen (pre-seed) en risicodragend kapitaal direct inbrengen in start-ups. De NAVO zegt zo bij te willen dragen aan het ontwikkelen van innovatieve ecosystemen binnen het bondgenootschap en het commerciële succes van technologie startups te steunen.
21 van de 30 NAVO-landen doen mee en brengen het startkapitaal van 1 miljard euro bijeen. De overige negen kunnen zich nog tot deze zomer aanmelden en dan sluit de inschrijving. Als er meer landen mee doen, komt er ook meer geld beschikbaar voor het fonds.
Innovatiecentra
Het fonds is onderdeel van een veel breder plan van de NAVO om technologische ontwikkeling aan te jagen. Zo is er ook het Defence Innovation Accelerator fort the North-Atlantic, oftewel DIANA. De ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO zijn het deze week eens geworden over handvest met de concrete afspraken hoe de samenwerking er binnen DIANA uit moet zien.
Verspreid over Europa en Noord-Amerika komen er in totaal 60 DIANA ‘innovatiecentra’. (Engels: Test centres and Accelerators). Welk onderzoek in welk land zal plaatsvinden, besluiten de NAVO-landen op de top in Madrid in juni. Secretaris-Generaal Jens Stoltenberg denk dat door actief samen te werken met de wetenschappers en private bedrijven in de burgermaatschappij, de militaire bondgenoten kunnen profiteren van ‘de beste en nieuwste technologie’.
Toegang krijgen tot het DIANA-programma leest als een heilige graal voor bedrijven die hun vindingen op de markt willen brengen en er geen bezwaar tegen hebben om samen te werken met militaire investeerders. De NAVO spreekt over het bijeenbrengen van ‘de beste en de slimste ondernemers van het bondgenootschap’.
Bedrijven die toegelaten worden tot DIANA kunnen financiering krijgen zonder dat ze het eigenaarschap van hun innovatieve onderneming geheel of gedeeltelijk hoeven op te geven. Daarnaast krijgen de techbedrijven toegang tot een netwerk van mentoren, scholingsfaciliteiten en mogelijkheden om prototypes te testen. De gedachte is dat vanuit het DIANA-programma ondernemers contracten sluiten met lidstaten om de technologische ontwikkelingen uiteindelijk daadwerkelijk militair toepasbaar te maken. Het programma start volgend jaar in een pilotfase en moet in 2025 helemaal operationeel zijn.
Beter zijn dan de Russen
Vanwege de invasie van Rusland in Oekraïne staan investeringen in de krijgsmacht plotseling bovenaan de agenda van de regeringen in West-Europa. Zo besloot Duitsland een Bundeswehr-fonds van 100 miljard euro op te richten. Een ommezwaai voor het traditioneel pacifistisch ingestelde land. Nu wil Berlijn zo snel mogelijk de door de NAVO gewenste 2 procent van het BNP aan defensie gaan besteden. In het kielzog van Duitsland zullen de andere landen niet achter kunnen blijven.
De focus op technologische innovatie is daarbij geen toeval, maar een bewuste strategie van het westerse bondgenootschap tegenover Rusland. Waar de militaire macht van president Poetin vooral leunt op massa’s van tanks, raketten en manschappen, willen de Europese Unie en de NAVO antwoorden met kwaliteit. De Europese bondgenoten zijn ervan overtuigd dat militaire afschrikking tegenover Rusland alleen werkt met een legermacht die technologisch superieur is.
