Deze week was ik uitgenodigd voor een evenement waar studentenprojecten werden gepresenteerd en bekroond. Goede ideeën, innovatieve benaderingen van belangrijke problemen van onze tijd en enthousiaste studenten die voor hun projecten in vuur en vlam staan en dit op een zeer authentieke manier hebben kunnen laten zien. Helaas werden er, zoals bij elke wedstrijd, maar een paar van hen bekroond. Zoals altijd, als het gaat om winnen – of verliezen. Maar hebben de andere projecten écht verloren of hebben ze zelfs gefaald? Vanuit het oogpunt van de individuele deelnemers kan dit zo aanvoelen. Eén doel, om te winnen, werd niet bereikt. Natuurlijk hoopt iedereen op het winnen van een van de felbegeerde prijzen. Net zoals elk start- of startend team hoopt een succesvol bedrijf op te bouwen met een schaalbaar bedrijfsmodel, zo droomt elke opvolger ervan om het oude familiebedrijf door te geven aan de volgende generatie, en is elke projectmanager toegewijd om van zijn innovatieproject een doorslaand succes te maken.
Identiteit
Niet iedereen slaagt. Laten we realistisch blijven. Sommige van de getoonde projecten worden gerealiseerd, andere niet. Daar kunnen verschillende redenen voor zijn: technisch, commercieel, strategisch. De meeste start-ups bestaan na drie jaar niet meer, veel familiebedrijven overleven de tweede generatie niet en de meeste productinnovaties worden binnen een jaar uit de markt genomen omdat ze niet succesvol zijn. Om in de taal van het succes te spreken: ze hebben dan gefaald. Voor mij betekent succes: het bereiken van zelf gestelde betekenisvolle doelen. Mislukking beschrijft het uiteindelijke onvermogen om een doel te bereiken. In Europa leven we in succesvolle samenlevingen en culturen. Het is voor de meesten van ons belangrijk om te kunnen laten zien dat we iets kunnen doen, dat we onze doelen kunnen bereiken en zo een bijdrage kunnen leveren aan onze bedrijven. Velen maken hun identiteit hiervan afhankelijk. Ik ben alleen succesvol als ik dat ben.
Ik beschouw dit als problematisch en het gaat voorbij aan de realiteit. We zijn niet allemaal succesvol. En zeker niet altijd en op elk moment. Ik geef veel lezingen over het onderwerp mislukking van het ondernemerschap en vaak komen ondernemers die daarna opgestaan zijn naar mij toe en bedanken mij voor het openlijk uiten van een feit dat ik graag negeer, taboe verklaar en stigmatiseer. Ik kan dit doen omdat ik 8 jaar geleden voor mijn groep bedrijven faillissement moest aanvragen. Ik weet hoe het voelt om een deel van je identiteit op te moeten geven, niet succesvol te zijn, te hebben gefaald.
Keerpunt
Wat als het enige wat we ooit gedaan hebben, is dat we ergens in geslaagd zijn? We zouden altijd alles goed doen, dat wil zeggen alles wat we doen zou leiden tot de verwachte resultaten. Wie op hetzelfde spoor rijdt, komt altijd op dezelfde bestemming aan. Falen vernietigt deze verwachtingen. Het spoor wordt onderbroken. We kunnen niet verder gaan op de geplande weg. We moeten opnieuw om ons heen kijken, ons heroriënteren. Hoe pijnlijk de ervaring ook mag voelen, we kunnen falen als een keerpunt beschouwen. Als een ervaring die ons uitdaagt om te pauzeren, ons te heroriënteren en, indien nodig, nieuwe wegen in te slaan. Misschien waren we onze tijd ver vooruit en nog niet klaar voor ons idee. Misschien waren het onverwachte en onvoorspelbare gebeurtenissen die ons lieten falen. Misschien waren we niet de juiste persoon omdat ons hart klopt voor iets totaal anders. Misschien hebben we onszelf en onze middelen, tijd, vaardigheden, energie of hulpbronnen overschat en hadden we hulp en steun moeten accepteren. Er zijn vele redenen waarom ondernemers, oprichters, projectmanagers, … – mensen – falen. En er zijn vele redenen waarom ze succesvol zijn.
Twee kanten van dezelfde medaille
Succes en mislukking zijn voor mij twee kanten van dezelfde medaille. Er is geen succes zonder mislukking en geen mislukking zonder succes. Er zijn ook geen succesvolle mensen die op een bepaald moment in hun leven niet hebben gefaald. En er zijn geen gefaalde mensen die geen succesvolle tijden hebben gehad. De vraag is hoe we hier aan vast kunnen houden en openlijk kunnen praten over onze successen, maar vooral over onze mislukkingen. Door te doen alsof we altijd alleen maar succesvol zijn, negeren we een belangrijk onderdeel van ons succes – dat het ‘slechts’ het resultaat is van een levenslang leerproces. En leren doen we het beste uit fouten en mislukkingen. Vanuit dit oogpunt is elke fout, elke mislukking de kans op een leerervaring als voorwaarde voor toekomstig succes. Hoeveel sneller zouden we allemaal kunnen leren als we eerst onze eigen fouten zouden bijhouden en vervolgens die ervaringen met anderen zouden delen?
Als innovatie zich eens niet alleen in nieuwe producten zou manifesteren, maar ook in ons denken, doen en leren. Dan was elk van de ideeën die ik deze week heb gezien een geschenk. Want niet alleen kon ik dan leren over nieuwe ideeën en oude problemen, maar alle deelnemers konden iets leren voor hun leven.
Bert Overlack is de auteur van het boek FuckUp: De mislukking van vandaag is het succes van morgen.
Over deze column:
In een wekelijkse column, afwisselend geschreven door Bert Overlack, Mary Fiers, Peter de Kock, Eveline van Zeeland, Lucien Engelen, Tessie Hartjes, Jan Wouters, Katleen Gabriels en Auke Hoekstra, probeert Innovation Origins in een wekelijkse column te achterhalen hoe de toekomst eruit zal zien. Deze columnisten, soms aangevuld met gastbloggers, werken allemaal op hun eigen manier aan oplossingen voor de problemen van deze tijd. Zodat morgen beter wordt. Hier lees je alle vorige afleveringen.
