Eén van de meest bekende en meest verkochte kerstbomen in Nederland is de Nordmann. En dat is niet zomaar. Het is een mooie, volle kerstboom met donkergroene, glanzende naalden. Heel belangrijk is ook dat de boom weinig last heeft van uitval en dat de naalden ook amper prikken. Daarom prijkt ook dit jaar in menig huis een lichtgeurende Nordmann. Ook in Oostenrijk en Duitsland is deze spar heel populair.
Onze kerstbomen komen voor een groot deel uit het Duitse Sauerland, dat vooral bekend is geworden door de wintersportplaats Winterberg. In de afgelopen jaren deed zich echter een probleem voor in de grote bossen met aangeplante kerstbomen. De sparren leden onder schimmelplagen. Daardoor ging soms wel 20 procent van de opstand verloren.
Onderzoekers van de Universiteit voor Bodemcultuur in Oostenrijk brachten de oplossing in de vorm van de schimmel Trichoderma harzianum om de gevaarlijke ‘Abies nordmanniana’ te bestrijden.
“Met andere woorden, we gebruiken ‘welopgevoede schimmels’ die voorkomen dat schadelijke schimmels de wortels binnendringen”, legt Raphael Klumpp van het Instituut voor Silvicultuur van BOKU uit. De schimmels van de Trichoderma groep staan in de landbouw immers al bekend als ‘positieve helpers’ van gewassen.
Bodyguards voor Nordmann-sparren
De wetenschappers doen al 10 jaar onderzoek naar de positieve invloed van Trichoderma op de Nordmann-sparren. De tijd gaat immers langzaam in de bosbouw en resultaten van experimenten kunnen jaren op zich laten wachten. Zo wilden de onderzoekers ook bekijken “of de Trichoderma harzianum ook positief uitwerkt op de vitaliteit van de bomen kan verhogen”.
Een van de boosdoeners is bijvoorbeeld de echte honingzwam, (Armillaria mellea), die bekend staat als een smakelijke eetbare paddenstoel. Dat geldt ook voor de gewone wortelschimmel (Heterobasidium annosum) en Kabatina abietis. De schimmels dringen via de wortels in de boom. Als gevolg daarvan verliest de boom eerst zijn naalden en sterft vervolgens af. “Voor het experiment werden twee biologische middelen met Trichoderma harzianum gebruikt op twee verschillende testlocaties. Het ging om een conventioneel preparaat (preparaat 1) en een nieuw ontwikkelde stam van de schimmel (preparaat 2)”, zo leggen de onderzoekers uit.
Nieuwe metingen na 10 jaar
In de eerste drie jaar konden geen significante verschillen worden vastgesteld ten opzichte van de controlegroep. Noch in het laboratorium, noch in de bosbouwkundige analyse, waarin de scheutlengte en het aantal knoppen wordt onderzocht. Daarom werden nu, na tien jaar experimenteren, opnieuw metingen uitgevoerd om te bekijken welke positieve invloeden de vriendelijke schimmel heeft gehad op de kwaliteit van de bomen.
“Uit een voorlopige evaluatie blijkt dat beide preparaten kleine verschillen vertonen in een aantal meetbare kwaliteitscriteria”, zo vat Klumpp het samen. Het conventionele middel vertoont echter een zichtbaar betere verhouding tussen de totale hoogte en de totale breedte (kroonbreedte). Gemiddeld is dit 73 procent, terwijl dit 63 procent is voor de controlegroep en 69 procent voor het nieuwe preparaat.
Met een hoogte van 2,83 meter en een kroondiameter van 2,12 meter was de verhouding “kroonbreedte/hoogte” bijvoorbeeld 75 procent. Ook was de afstand van de laatste 3 jaarscheuten uniformer voor preparaat nr. 1 in vergelijking met preparaat nr. 2 en de controlegroep.
“Ten slotte is het aandeel van de bomen met 8 of 7 zichtbare takken aanzienlijk hoger in de groep van preparaat nr. 1 (44 procent) dan bij preparaat nr. 2 (32 procent)”. De trend dat Trichoderma harzianum de Nordmannspar in zijn vitaliteit ondersteunt, wordt daarmee bevestigd in de huidige tussentijdse evaluatie van het experiment, aldus Klumpp. “Het conventionele preparaat presteert echter beter dan het nieuwe en draagt bij tot een grote aantal bomen van premium kwaliteit.”
Ook interessant: Nieuwe olijfboom is resistent tegen olijfbomenpest