Uren zweten en strijden vooral tegen jezelf, dat is het beeld van dé triathlon. In de aan populariteit winnende sport zijn er tegenwoordig diverse varianten op de originele afstand van 3,8 kilometer zwemmen, 180 kilometer fietsen en 42,2 kilometer lopen. Komend weekend bijvoorbeeld in Maastricht. Die lange afstand staat niet op het programma. Wel de Olympische afstand (1,5 kilometer zwemmen, 40 kilometer fietsen, 10 kilometer lopen) en een nog kortere afstand. Volgend jaar staat tijdens de Olympische Spelen in Tokio een nieuw onderdeel op het programma: de mixed teamrelay. Nog korter en daarmee spectaculairder om naar te kijken.
De mixed teamrelay verschilt nogal van de oorspronkelijke triathlon: 250 tot 300 meter zwemmen, 6 tot 10 kilometer wegtrappen op de fiets en een 1,5 tot 2 kilometer volle bak rennen. In de volgorde van vrouw, man, vrouw, man wisselen de triatleten elkaar af. Elke fout, hoe klein ook wordt direct afgestraft. Adrie Berk, technisch directeur Nederlandse Triathlon Bond (NTB): “Je kan je geen foutje permitteren in bijvoorbeeld de wissel. Verlies je een seconde of twee dan mis je de aansluiting. Dan ben je bijna klaar met de mixed teamrelay voor een topresultaat. Je moet als team de aansluiting met de topteams houden zodat je zolang mogelijk voordeel hebt van het achter elkaar zwemmen en bij elkaar in het wiel zitten.”
Officieel olympisch onderdeel
Als toeschouwer beleef je de sport ook anders, stelt Berk. “Kijk je naar een triathlon dan vind je het heel knap wat ze doen. Er zit wel spanning in als er een landgenoot in de kopgroep zit of tijdens de wissels tussen de onderdelen of tijdens de eindsprint. En die boeirondingen (waar de triatleten omheen zwemmen, red.) kunnen ook oorlog veroorzaken. Dat zijn de leuke onderdelen om naar te kijken. Die onderdelen zijn in de mixed teamrelay verviervoudigd. De wissels volgen elkaar snel op, daardoor vallen er teams af of komen terug in de wedstrijd, soms werken teams samen. Je voelt als kijker veel meer de strijd.”
Binnen de vrij jonge sport, in 1979 werd de eerste Iron Man gehouden, is de mixed teamrelay niet nieuw. Eerder werden in de Duitse Bundesliga en de Franse Grand Prix teamcompetitie elk jaar wel teamraces gehouden, maar altijd mannen en vrouwen in aparte competitie. Vanaf 2009 werd het gemixte team relay een onderdeel van de Wereldkampioenschappen. Vijf jaar geleden konden gemixte teams strijden om een medaille tijdens de jeugd Olympische Spelen. In Tokio is het voor het eerst een officieel olympisch onderdeel.
Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) lijkt sowieso een voorkeur te hebben voor gemixte teams. Er zijn komende spelen meerdere sporten waarin die in actie komen: basketbal, wielrennen, zwemmen, tafeltennis en atletiek. Die genderneutraliteit is binnen de triathlon altijd al zo geweest, vertelt Berk. “Niet alleen door mannen en vrouwen te mixen maar wij zijn ook voorloper in gelijke beloning. Het prijzengeld bij de vrouwen is hetzelfde als bij de mannen. Wat dat betreft is triathlonsport misschien wel innovatiever dan elke andere sport.”
Elkaar naar een hoger niveau stuwen
Ook is het teamelement van meerwaarde voor de individuele sporter, zegt Robin den Oudsten, mede-oprichter en eigenaar van de commerciële triathlonploeg Squadra: “De wederzijdse betrokkenheid en samen naar een groter doel toewerken, dat draagt allemaal bij aan de teamprestatie én aan de individuele prestatie.” Met die gedachte richtte hij samen met Koen de Haan in 2012 Squadra op, wat Italiaans is voor team. Den Oudsten onderzocht voor zijn masteropleiding Sport- en Beweeginnovatie hoe je die bereidheid tot samenwerken kan verbeteren. “Daarbij is het belangrijk om je niet alleen te focussen op de eindprestatie, maar een wedstrijd te evalueren en met elkaar te kijken wat goed ging en wat fout. Je leert van elkaar en brengt elkaar naar een hoger niveau. Als je een goed uitgebalanceerd team hebt dan kun je daar veel profijt van hebben. Mannen kunnen veel van vrouwen leren en andersom. Een fanatieke sportvrouw kan bijvoorbeeld soms iets te fanatiek zijn. Sommige mannen kunnen dat weer goed relativeren. Andersom werkt het ook: een net iets te lakse man, heeft weer iets aan dat fanatisme.” Binnen die van oorsprong individuele sport waarin de atleet veel alleen doet, gelooft Den Oudsten dat samenwerken de sleutel is om beter te worden.
Marco van der Stel hoopt zich met de mixed teamrelay te kwalificeren voor de Olympische Spelen. Voor een individuele kwalificatie geldt een top zes positie tijdens een WK-serie. “Dat is voor mij niet haalbaar. Met de mixed teamrelay maak ik meer kans. De eerste zeven teams gaan automatisch door en individueel heb ik genoeg punten.” Samen met Rachel Klamer, Maya Kingsma en Jorik van Egdom vormt hij het Nederlands team, dat in juni nog brons behaalde tijdens het Europees Kampioenschap in Weert. Het team staat nu zevende op de wereldranglijst.
Dat de groepsprestatie anders is dan een individuele prestatie merkt Ver der Stel. “Eigenlijk heb je allemaal een eigen kleine triathlon. Maar je kan toch net iets dieper gaan omdat je weet dat er iemand staat te wachten. Of als er iemand een klein foutje maakt en de ander lost dat op, dan is dat ook mooi.”
Cijfers triathlon:
Aantal leden NTB 2009 (zowel vaste leden als sporters die deelnamen aan een wedstrijd via een daglicentie): 16.000
Aantal leden NTB 2018 (zowel vaste leden als sporters die deelnamen aan een wedstrijd via een daglicentie): 36.000
(bron Nationale Triathlon Bond)
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
