Samenwerkingsverband MindLabs moet van de Tilburgse Spoorzone een Europese hotspot maken op het gebied van artificiële intelligentie (AI). Hoe gaat het die ambitie verwezenlijken en wat staat Tilburg te wachten?
Mens en machine
De recente ondertekening van het nieuwbouwcontract en de huurovereenkomsten brengt MindLabs weer een stapje dichterbij dat doel. Het samenwerkingsverband bestaat onder andere uit Fontys, ROC Tilburg, de Persgroep, Tilburg University, de gemeente en de provincie. Onder de slogan ‘minds, media & technologies’ bouwt MindLabs aan een centrum voor onderwijs, onderzoek en ondernemerschap op het gebied van de interactie tussen mens en machine. Onlangs stemde de gemeenteraad in met een investering van ruim 27 miljoen euro voor de nieuwbouw. Onder andere educatieve uitgeverij Zwijsen en de Fontys Hogeschool voor Journalistiek zullen naar het nieuwe gebouw trekken. Terwijl die bouw dichterbij komt, opereert MindLabs momenteel vanuit het Deprez-gebouw in de Spoorzone.
Ecosysteem
Innovation Origins sprak met Loet Visschers en Wim van der Maas. Visschers is vanuit de provincie gedetacheerd bij MindLabs. Bij de provincie was hij onder andere directeur economie en internationalisering en programmamanager digitalisering. Daarvoor was hij wethouder in Tilburg.
Van der Maas is programmamanager van ROC Tilburg binnen MindLabs. Bij het ROC richtte hij zich op grotere onderwijsprojecten waar aansluiting op de arbeidsmarkt centraal staat. “We willen hier een bruisend ecosysteem opbouwen door de combinatie van kennisinstellingen, bedrijven en overheid”, aldus Van der Maas.
Binnen MindLabs is met name veel aandacht voor virtual reality, serious games, computerlinguïstiek en robotica. “Maar in feite draait het allemaal om AI”, legt Van der Maas uit. “Dit zijn de vormen waarin het aan de buitenwereld verschijnt.”
Hoe is MindLabs ontstaan?
Visschers: “Men probeert nu veel maatschappelijke vraagstukken technisch op te lossen, terwijl die oplossingen op een maatschappelijk niveau niet worden geaccepteerd. Dat geldt ook voor de digitalisering. Zo zijn er duizend en één apps voor ouderen, maar ze gebruiken ze niet. Zo kwamen Tilburg University, Fontys en ROC Tilburg met het idee om hier samen een andere dimensie aan toe te voegen: de menselijke interactie. Voor Tilburg sluit dat goed aan op het profiel van de verschillende onderwijsinstellingen. De provincie heeft er vier miljoen aan startgeld in gestopt. Ook zij zien de potentie van dataficering en digitalisering als een nieuwe economie.”
Met welke uitdagingen wordt MindLabs geconfronteerd?
Visschers: “Het bouwen van een ecosysteem; je hoort het overal, alsof het Lego is. Maar in het begin spreek je elkaars taal helemaal niet. Een gemeenschappelijke vocabulaire krijgen en in elkaars keuken kijken, dat is al een hele klus. De grote opgave van MindLabs is: hoe ga je van kennis, naar kunde, naar kassa? Hoe kun je er economie aan koppelen? Dat is wat het een ecosysteem maakt. Zoeken naar de gouden mix; dat is waar alle vergelijkbare campussen in Brabant mee bezig zijn. En die gaan we hier ook vinden. Daarbij moeten we oppassen dat we het nog kunnen behappen en de verplichtingen aan onze strategische partners na kunnen komen. We moeten groeien, maar ook rekening houden met groeistuipen.”
Van der Maas: “De totstandkoming van een samenwerking met verschillende organisaties bestaat uit twee delen. Ten eerste zoek je naar het gedeelde belang, en ten tweede moet iedere partij ervaren dat je het niet alleen kunt. De onderlinge afhankelijkheid is een belangrijke voorwaarde voor succes. Die zoeken wij dus ook bij alle deelnemende partijen.”
Hoe profiteert de regio Tilburg van deze ontwikkeling?
Visschers: “Het onderwerp speelt overal. Het is ook niet voor niets dat de overheid nu met een nationale AI-agenda komt. Binnen Europa is digitalisering hét onderwerp, dus je hebt wel wat beet. We willen daarom als Brabant een van de Europese hotspots op het gebied van AI worden. Dataficering en digitalisering kan een ecosysteem an sich worden, maar we willen ook verbinding met de bestaande economie. Tilburg is een maakindustrie en ook logistiek is hier groot. We moeten kijken hoe MindLabs met de kennis en kunde die het hier heeft, traditionele sectoren kan helpen om toekomstbestendig te worden.”
Hoe voorkom je dat MindLabs een ver-van-mijn-bedshow wordt voor de doorsnee Tilburger?
Van der Maas: “Een voorbeeld. De gemeente Tilburg zit met vraagstukken over big data: hoe kun je die gebruiken om de stad veiliger te maken, of vereenzaming tegen te gaan? Met de concrete projecten die je daarvoor opzet kom je niet dicht bij de bevolking; je zit er middenin. Daarnaast is het delen van onze bevindingen een van de opdrachten die we hebben. Bijvoorbeeld met seminars of kinderactiviteiten. In de nieuwbouw van MindLabs willen we een ontvangsthal maken waar de bevolking dingen kan zien en beleven. En naast ons nieuwe pand zit de LocHal met de bibliotheek, die bij uitstek in staat is om te Tilburgse bevolking te bereiken. Daar zijn we ook mee in gesprek.”
Visschers: “En voor ons zijn strategische partners natuurlijk interessant, maar 95% van de Nederlandse bedrijven behoort tot het mkb. Daar moeten we het óók voor doen. Start-ups geven reuring en een bepaalde dynamiek waar de Spoorzone baat bij heeft. Zij zijn ook een beetje de luis in de pels van grote bedrijven door te laten zien dat het anders kan en moet. Daarom proberen we in de Spoorzone een soort carrièremogelijkheid te creëren door start-ups een eigen omgeving te bieden, anders dan de high end faciliteiten van grotere partijen. Zodat je hier, dramatisch gezegd, van wieg tot graf terechtkunt.”
Een deel van de Tilburgse gemeenteraad is terughoudend met investeren. Begrijpen jullie dat?
Visschers: “De raad is er ook om de risico’s in ogenschouw te nemen. Het is aan ons om te bewijzen dat de risico’s misschien niet zo groot zijn als zij denken. Maar natuurlijk is het een risico. Je investeert in een gebouw dat een uiting is van een filosofie. Die filosofie moet waarheid worden in dat gebouw en daar moet je wel je nek voor uitsteken. En dat is toch wel een stap in het duister. Daarom is het ook goed dat MindLabs nu al is begonnen in het Deprez-gebouw, zodat het straks niet zo’n koude overgang is naar het nieuwe pand. We zijn er eigenlijk al klaar voor en kunnen niet wachten tot het gebouw klaar is.”
Is dit een cruciaal moment voor Tilburg?
Visschers: “Honderd procent. Zo’n kans krijg je maar één keer in een overheidsleven. Moet je eens kijken hoe lang het heeft geduurd voor de Spoorzone in ontwikkeling kwam: in 2006 werd er al over gesproken. Als je risico’s blijft vermijden en snel vierkante meters wilt verkopen, zit je straks wel met volle gebouwen, maar zonder de juiste partners. Dan heb je nog geen economie gemaakt die ertoe doet. Dus moet je de tijd nemen om het concept vast te houden. Dat is een lastige boodschap, maar als je dit te vlug doet gooi je het kind met het badwater weg. Het worden uitdagende en spannende jaren.”
Omslagfoto: Ector Hoogstad Architecten
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
