Een uitbraak van vogelgriep behoort tot de grootste nachtmerries van elke pluimveehouder. Vooral in de wintermaanden van oktober tot en met maart kijken boeren vaak angstig naar buiten om te zien of er geen trekvogels in de buurt zijn. Het grootste gevaar gaat uit van wilde eenden en ganzen die door hun uitwerpselen het virus kunnen verspreiden. Het gevaar is bovendien de laatste jaren groter geworden doordat veel boeren over zijn gegaan op een vrije uitlaat voor hun kippen en kalkoenen.
Voor Wageningen Bioveterinary Research uit Lelystad (WBVR) – een onderdeel van Wageningen University – was het aanleiding een test te beginnen met lasers. Eerder onderzoek had al uitgewezen dat lasers kunnen helpen bij het afschrikken van wilde vogels op vliegvelden en vuilstortplaatsen. Waarom niet bij pluimveebedrijven?
Laser en acht camera’s
De vrij eenvoudige ingreep blijkt reuze effectief. WBVR installeerde voor het onderzoek in de winterperiode 2019-2020 een laser op een mast van 6 meter hoogte in het uitloopgedeelte van de legkippen van een bedrijf dat al meerdere malen getroffen is door de vogelgriep.
Gedurende de avond en nacht – als de kippen binnen zaten – werd alleen de 1,5 hectare grote uitloop beschenen. Tussen 10.00 uur en 17.00 uur werd ook een deel van het omliggende grasland beschenen. Het terrein werd met acht camera’s in de gaten gehouden. Er werd een maand wel gelaserd, een maand niet.
Volgens Armin Elbers, werkzaam als epidemioloog bij WBVR, en projectleider van het onderzoek, kwamen zonder gebruik van de laser tussen zonsondergang en zonsopkomst meerdere wilde eenden op alle onderzochte dagen (op één na) op bezoek in de uitloop.
“Ze zijn in de uitloop dan op zoek naar voedsel en zwemmen in waterplassen die in de winterperiode door overvloedige regenbuien worden gevormd. Tijdens het zwemmen in de waterplassen kan er door de eenden worden gepoept. En van datzelfde water wordt overdag door kippen in de uitloop gedronken, konden wij op de videocamera-beelden zien.”
Geen vogel te bekennen
Met gebruik van de laser werd bezoek van wilde eenden aan de uitloop vrijwel volledig voorkomen (99.7%). Daarnaast werd het bezoek van andere wilde vogels aan de uitloop tussen zonsopkomst en 10:00 uur ’s ochtends zeer sterk (> 96%) beperkt door het gebruik van de laser.
Elbers: “Zonder gebruik van de laser waren er overdag grote hoeveelheden ganzen aanwezig in de omliggende weilanden. Met de laser werden de omliggende weilanden overdag ‘schoon geveegd’, en waren er geen ganzen meer aanwezig in het beschenen gebied. De pluimveehouder gaf daarbij aan dat de vraatschade door ganzen in de weilanden verwaarloosbaar was geworden.”
Vergunningenbeleid
Met deze resultaten op zak verwacht Elbers dat lasers in de toekomst veel vaker zullen worden ingezet bij pluimveebedrijven. Ze hebben daar dan overigens wel een vergunning voor nodig van de provincie. Dat staat in de Wet Natuurbescherming.
Steinar Henskes, oprichter van de Bird Control Group – de producent van de laser die gebruikt is in de proef – hoopt uiteraard dat dit geen belemmeringen oplevert voor zijn product. “Dit onderzoek geeft interessante inzichten voor nieuw gebruik van onze AVIX Autonomic lasersystemen. Bedrijven die interesse hebben, adviseer ik om de Preventie Kits van BIJ12 te raadplegen. BIJ12 is de uitvoeringsinstantie voor preventie van faunaschade namens de provincies.”
Het onderzoek van Elbers en WBVR maakt onderdeel uit van het 1Health4Food-project Fight Flu. Naast Wageningen University zijn betrokken de pluimveesector, het ministerie van LNV en de Dierenbescherming.
Andere artikelen over landbouw en natuurbehoud vindt u hier.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
