Meer aandacht voor maatschappelijke impact van AI

De ontwikkelingen op het gebied van artificial intelligence (AI) volgen elkaar in rap tempo op. Dit heeft impact op de maatschappij als geheel. Er worden bijvoorbeeld allerlei slimme systemen ontwikkeld waarmee ons leven veiliger en aangenamer wordt gemaakt, zoals meedenkende en meesturende auto’s. Lang niet iedereen heeft echter een technische achtergrond of verdiept zich graag in technologie. Voor sommige mensen is AI daarom nog steeds een beetje een ‘ver-van-mijn-bed-show’. Om hier iets aan te veranderen, richt Brainport Development in Eindhoven zich al enkele jaren op het creëren van meer aandacht, meer bewustwording en meer opleidingen rondom AI.

Mira Dreessen, projectmanager van Brainport Development legt uit: “Als organisatie ondersteunen we de technologieregio Brainport Eindhoven. Via de diverse samenwerkingen met partners en bedrijven in de regio willen we ervoor zorgen dat mensen aangehaakt blijven bij de technologische ontwikkelingen.”

Minimaal kennisniveau

Brainport Development houdt zich bezig met een vijftal sleuteltechnologieën, waaronder micro- en nano elektronica, advanced manufacturing en geïntegreerde fotonica. “Iedereen kent de technologieën wel maar veel mensen weten niet zo goed wat het voor hem of haar zelf betekent. Daarom is het belangrijk dat de inwoners in de regio er meer over te weten komen. Zo leren ze meer over de invloed die technologie op hun leven heeft en worden ze capabeler in het maken van keuzes. Eigenlijk willen we een soort minimaal kennisniveau creëren”, vertelt Dreessen. “In dit kader willen we elk jaar aandacht besteden aan één sleuteltechnologie. Dit doen we onder de noemer Tech Awareness. Dit jaar focussen we ons op de sleuteltechnologie AI.”

Brainport Development neemt nu dus voor het eerst mensen met een niet-technische achtergrond mee in de ontwikkelingen. Dreessen: “Ja, dit is nieuw voor ons, maar zo ontzettend leuk om te doen! We willen juist die groep deel laten uitmaken van Brainport omdat we zien hoe belangrijk dit is. We kijken hierbij naar de hele breedte, dus ook naar de kinderen op de basisschool en middelbare school en studenten aan het mbo, hbo en wo.”

In het kader van techniekpromotie is er bijvoorbeeld lesmateriaal ontwikkeld om AI dit jaar al toegankelijk te maken maar voor leerlingen op het basis- en voortgezet onderwijs. “We presenteren dit aan de leerkrachten van alle scholen in de regio. Hier zijn we begin april mee gestart en in de DTW vindt er een soort apotheose plaats in de vorm van verschillende aan AI gerelateerde activiteiten.”

Brainport AI-cursus

Voor de overige inwoners is er een speciale AI-campagne opgezet. Deze vindt plaats in de maand mei, met wederom een apotheose in de DTW. “We willen hiermee inzetten op een brede bewustwording”, aldus Dreessen. “Op 10 mei gaan we live met een Brainport AI-cursus. Deze is gratis en voor iedereen toegankelijk. Het is een regionale, verkorte versie van de Nationale AI-cursus van Jim Stolze*. In totaal zijn het zeven hoofdstukken en de hele cursus duurt ongeveer anderhalf uur. Uiteraard hebben we veel regionale voorbeelden meegenomen. Zo hebben we onder meer gefilmd bij Jumbo in Veghel, waar een proef met slimme winkelwagentjes plaatsvindt.”

Mensen leren via de cursus onder meer op welke valkuilen ze moeten letten en op welke manier AI hun leven makkelijker kan maken. “Daarnaast laten we ze zien hoezeer AI eigenlijk al aanwezig is hun leven. Kijk bijvoorbeeld naar je smartphone. Of naar de algoritmes van Spotify die bepaalde nummers voorstellen. We willen de mensen hierover graag meer kennis meegeven.”

EAISI en NXP

Ook bij EAISI (Eindhoven Artificial Intelligence Systems Institute van de TU Eindhoven) en samenwerkingspartner NXP Semiconductors heeft de maatschappelijke impact van AI de aandacht. Zij richten zich hierbij met name op onderzoek en de ontwikkeling van veilige systemen.

Brian de Bart, groepsleider Automotive System Innovations bij NXP, vertelt: “Wij houden ons bezig met de onderliggende technologie, de chips. Steeds meer klanten vragen ons hoe zij AI op onze chips kunnen gebruiken. Daarom moeten wij weten hoe we de chips moeten ontwerpen. Een van de vraagstukken is dus hoe we in de toekomst chips gaan leveren waar AI op gebruikt kan worden. Om die vraag te kunnen beantwoorden moet je zelf weten wat AI is en hoe je het gebruikt. Dat is een van de redenen dat wij met AI bezig zijn.”

Verbeterde prestaties

Een andere reden heeft betrekking op het verbeteren van de prestaties van de chips met behulp van AI. De Bart noemt een radarsysteem in de auto als voorbeeld: “Er zit vaak ruis op de signalen die een radar uitzendt en ontvangt. Nu kan je zelf algoritmes bedenken om die ruis weg te filteren, maar een AI-systeem kan dat misschien wel veel beter. Dat betekent dat we mogelijk chips gaan leveren waar AI in verborgen zit. Deze kunnen betere prestaties leveren dan de klassieke radarchips.”

Er zijn binnen NXP dus twee manieren waarop er met AI wordt omgegaan: het leveren van processoren waarmee klanten AI gebaseerde producten kunnen ontwikkelen en het maken van applicatie-specifieke producten waar AI in verborgen zit. “Daarnaast kijken we binnen ons eigen team ook naar vraagstukken op een hoger niveau. We proberen te voorspellen waar we over een paar jaar naartoe gaan. Hoe gaan alle systemen binnen een auto bijvoorbeeld met elkaar communiceren? Wat is de interactie met de cloud? Ook daar zie je dat AI een grote rol gaat spelen. Om het verkeer veiliger te maken kun je AI op vele niveaus inzetten.”

De auto moet als het ware gaan snappen wat er gebeurt, vertelt De Bart. “Er komen steeds meer sensoren en die geven allemaal informatie. Als mens kan je eigenlijk geen algoritme meer ontwerpen dat in staat is een beslissing te nemen op basis van zoveel informatiebronnen. AI is hier wel heel geschikt voor.”

Samenwerking

Margriet van Schijndel, programmadirecteur Smart Mobility bij EAISI, voegt toe: “Met je menselijke beperkingen leg je het systeem eigenlijk ook beperkingen op. Met AI voorkom je dit.”
De samenwerking tussen NXP en EAISI is mede ontstaan vanuit de behoefte een link te leggen tussen onderzoek en praktische toepassingen. “Wij kunnen bijvoorbeeld bekijken hoe je een door de universiteit ontwikkeld AI systeem betaalbaar, energiezuinig en klein genoeg kan maken”, zegt De Bart. “Er zijn een hele hoop praktische restricties waar wij als NXP aan kunnen bijdragen.”

Van Schijndel: “Onze universiteit is opgericht door een aantal industriële partijen uit de regio, juist om toepasbare kennis te gaan leveren. Een aantal mensen werkt inderdaad aan de meer fundamentele ontwikkelingen en die hebben we ook echt nodig. Aan de andere kant hebben we ook veel mensen die een link naar de toepassing als kernactiviteit zien. Dan helpt het erg als je een partij hebt als NXP om daar samen mee aan de slag te gaan. Dit is niet even een klein projectje maar een langdurige samenwerking. Voor ons is dit essentieel. Uiteindelijk kunnen we onze studenten en wetenschappers trainen met alle kennis die we opdoen.”

Verantwoorde mobiliteit

Carlo van de Weijer, algemeen directeur van EASI, noemt tot slot nog enkele concrete voorbeelden van de maatschappelijke impact van AI: “Wij concentreren ons op drie gebieden die in de regio relatief sterk zijn: MedTech, high tech systems en mobility. Op het gebied van mobility willen we uiteraard ongevallen voorkomen. Wij noemen dat verantwoorde mobiliteit. Ik geloof hierbij vooral in een optimale samenwerking tussen mens en machine. De techniek haalt alle nadelen van de mobiliteit weg en wij kunnen gewoon nog mobiel blijven.”

Die relatie tussen mens en techniek komt ook terug binnen de industrie. “We gaan naar een soort industrie waar het standaardwerk wordt overgenomen door robots, zodat wij ons op echt belangrijke zaken kunnen richten. De vraag is natuurlijk wel hoeveel werk je uit handen geeft en wat de nieuwe banen voor ons zullen zijn. Dat vind ik een spannend gebied. Maar ik ben optimistisch over deze ontwikkelingen.”

Met betrekking tot AI en gezondheid kijkt EAISI onder andere naar manieren om gevoelige medische data op verantwoorde wijze vast te leggen in databases zonder dat er misbruik van gemaakt wordt.

Nieuwe technologiegeneratie

Er wordt in regio Eindhoven dus hard gewerkt aan het verbeteren van bestaande AI-systemen, het ontwikkelen van nieuwe toepassingen en het verbreden van de kennis over AI. Niet zonder trots zegt Van de Weijer dat er een nieuwe technologiegeneratie is opgestaan. “We zijn altijd vooruit blijven kijken en dat doen we nu weer. We zijn nooit blijven hangen in een bepaalde ontwikkeling. Van gloeilampen tot glazen buizenversterkers en transistoren tot de chips van vandaag. Ik vind het heel mooi om te zien dat de hele regio nu alweer bezig is met de volgende fase.”

* Jim Stolze doet op 4 juni ook mee aan de online DTW Talk ‘AI- over techniek en ethiek’.

EAISI presenteert tijdens de DTW een online event over ontwikkelingen en onderzoek op het gebied van AI: het EAISI Café, met Carlo van de Weijer als host. Gratis registreren kan via: https://www.dutchtechnologyweek.com/events/eaisi-cafe/

Video over de Brainport AI cursus: https://youtu.be/8ivV6pJJZaU