Marian Spier wil het gat dichten tussen vrouwelijke ondernemers en investeerders

Innovation Origins gaat de diepte in.  Naast de gebruikelijke nieuwsberichten over innovatie en technologie, spitten onze journalisten een week lang belangrijke thema’s nader uit. Ons eerste dossier ging over start-ups die door vrouwen zijn opgericht. Ter afsluiting vandaag nog een laatste artikel uit deze serie. Lees hier alle verhalen.

Marian Spier, oprichter van TEDxAmsterdamWomen, geeft na tien jaar het stokje over. Onlangs is ze na tien jaar TEDx namelijk een nieuwe weg ingeslagen met FEM-START: een incubator en accelerator voor vrouwelijke start-ups all over the world met een focus op tech en social impact. Te beginnen met Ghana, Spanje en Litouwen. ‘FEM-START is een uniek initiatief. Zoiets bestaat al wel in de VS en in Australië, maar nog niet in Europa of Afrika.’

Het interview met Spier vindt plaats op de dag vóórdat ze naar Ghana afreist voor het eerste competitieprogramma in het kader van FemStart. En hoewel ze begrijpelijkerwijs liever over haar jongste geesteskind praat, wil ze nog wel één keertje haar verhaal doen over TEDxAmsterdamWomen dat ze sinds 2010 organiseerde als parallel-event aan TEDxAmsterdam.

Hoe ben je op het idee gekomen voor TEDxAmsterdamWomen?

Toen ik begon bij TEDxAmsterdam, waarvoor ik de grote TED Global conferenties in Oxford bezocht, viel het mij op hoeveel interessante vrouwelijke sprekers er waren met een goed verhaal. Meestal wetenschappers. Dat is ook niet gek. Want het doel van de TED Talks is ook: over wetenschap vertellen in zo simpel mogelijke bewoordingen. En zo zijn we in 2010 met een groep gelijkgestemde vrouwen TEDxWomen International begonnen vanuit de gedachte: we hebben ondertussen zoveel bereikt als het gaat om de Millennium Development Goals, maar niet als het gaat om gelijkheid.

Vrouwen zijn nog steeds niet gelijk aan mannen. Laten we dus dit platform gebruiken om het thema ‘vrouw’ aan te kaarten. Omdat ik uit Nederland kom werd mij gevraagd: wil jij dan TEDxAmsterdanWomen organiseren? Ik had een achtergrond in de tech-sector en wist niet zoveel van vrouwenemancipatie af. Al ben ik door mijn moeder zeer geëmancipeerd opgevoed. Die zei altijd: wil je iets bereiken, ga er dan voor! Maar toen meldden zich gelijk 800 vrouwen aan. Ik dacht: dit is veel groter dan ik had vermoed! Het was dan ook belangrijk om erover na te denken wie we op het podium wilden hebben. Er waren toen sowieso nog niet zoveel events gericht op vrouwen.

Wat heb je in de afgelopen tien jaar met TEDxAmsterdamWomen zien veranderen?

Het doel van TEDxAmsterdamWomen was om vrouwen zichtbaar te maken. Specialismen, maar ook vrouwelijke sprekers. Dat is redelijk goed gelukt. We hebben in tien jaar tijd zeker 250 mensen op het podium gehad, die je nu terugziet in tv-programma’s of als specialist. Het begon allemaal in 2010 met een TED Talk over het vrouwenhart van cardioloog Harriette Verwey: ‘Women make a difference’. Veel vrouwen zijn overleden aan een hartinfarct, omdat hun hartproblemen niet als zodanig werden onderkend. Hadden ze daar eerder onderzoek naar gedaan, dan had ook mijn grootmoeder waarschijnlijk nog geleefd.

Dat verhaal explodeerde echt in de pers, er kwamen heel veel journalisten op af. We hebben in de loop der jaren veel vrouwelijke sprekers gehad, wier leven we hebben zien veranderen. Zoals ondernemer Janneke Niessen (en samen met Eva de Mol oprichter van CapitalT (een kapitaal investeringsfonds dat zich speciaal richt op vrouwen, red). Zij hield in 2013 een TED Talk over ondernemerschap. Maar we hadden ook Corinne Vigreux, mede-oprichter van TomTom, die over haar levensloop vertelde. Dat was toen een van haar eerste grote publieke optreden.

Heb je met TEDxAmsterdamWomen ook bepaalde vrouw-gerelateerde thema’s geagendeerd?

Absoluut. Ondernemerschap is zo’n thema. En het vrouwenhart dus. Andere onderwerpen die aan de orde werden gesteld waren de ongezonde relatie met eten, burn-out en psychische klachten onder jongeren. Maar ook onvruchtbaarheid bij mannen: een probleem waar nog steeds een heel groot taboe op rust. Wij nodigden overigens ook mannelijke sprekers uit, zolang het onderwerp maar iets met het vrouwenthema te maken had. We hebben bijvoorbeeld een TED Talk gehad over terrorisme. Het prototype van een terrorist is nog steeds een man met een baard. Maar iedereen kan een terrorist zijn, ook vrouwen met een goede opleiding. En Lex Peters van het Female Cancer Foundation vertelde hoe simpel het is om baarmoederhalskanker te voorkomen. Daar hebben zoveel vrouwen baat bij gehad!

In 2015 zijn de jaarlijkse Startup Awards in het leven geroepen. Wat hebben die opgeleverd?

Met de verkiezingen voor de Startup Awards hebben wij vrouwen echt vooruit kunnen helpen. De vrouwen die in de finale hebben gestaan, zijn allemaal zichtbaarder geworden en zijn uitgegroeid tot succesvolle ondernemers. De eerste winnaar was Danique Wiltink van Nimbles (digitaal platform waarmee vraag en aanbod op het gebied van huiswerkbegeleiding worden samengebracht, red), Tessa Duste van Rooflife (start-up die zich richt op het realiseren van groene daken; red), Diem Do van CodeGorilla (start-up die langdurige werklozen klaarstoomt voor een baan in de IT, red) maar ook Eline Leijten van Plugify. Ik heb al die vrouwen echt zien vliegen! Er is voor vrouwelijke ondernemers nog een lange weg te gaan.

Zo hadden wij op TEDxAmsterdamWomen een Amerikaanse, vrouwelijke ondernemer van 70. Succesvol en met enorm veel ervaring. Ze had in de loop der jaren wel vier ondernemingen opgericht. Maar zij vertelde ook dat ze als vrouw in het begin niet eens zelf een handtekening voor een bankrekening mocht zetten! Zo’n voorbeeld laat echter ook zien dat ondernemen echt voor iedereen is weggelegd: ongeacht je geslacht, ras of leeftijd. Al leeft bij veel mensen nog steeds het beeld van startende ondernemers als jonge, witte, hoogopgeleide mannen van een jaar of 25. Maar wat het voorbeeld van die 70-jarige vrouw, die onlangs nog een nieuwe start-up is begonnen, laat zien, is dat je nooit te oud bent om te ondernemen. En dat je op je zeventigste nog steeds een bedrijf kunt oprichten. Al blijft de vraag bij ondernemen uiteindelijk: heb je wel een ‘viable’ product?

FEM-START klinkt als een logisch vervolg op TEDxAmsterdamWomen. Wat is de bedoeling van dit nieuwe initiatief?

Wat ik de afgelopen tien jaar met TEDxAmsterdamWomen heb gedaan, namelijk vrouwelijke sprekers zichtbaar maken, wil ik dat doen met FEM-START een bewust inclusief incubator- en acceleratorprogramma voor vrouwelijke entrepreneurs met een focus op tech en social impact. De bedoeling is om ondernemers te koppelen aan investeerders. Hoewel we in de afgelopen vijf jaar met TEDxAmsterdamWomen wel een database van 400 start-ups hadden opgebouwd, werd het ook duidelijk hoe moeizaam het voor die vrouwen is om investeringsgeld op te halen. Investeerders zijn op zoek naar bedrijven waar ze in kunnen investeren. Terwijl ondernemers op hun beurt op zoek zijn naar geld om hun business verder te ontwikkelen. Dat gat wil ik graag vullen.

De focus ligt naast Nederland ook internationaal, vooralsnog Ghana, Spanje en Litouwen. Daarbij werk ik veel samen met het Ministerie van Buitenlandse Zaken en met de Nederlandse ambassades in die landen. We starten nu in Ghana, omdat ik daarvoor gevraagd ben. Het was dus het juiste moment. En als ondernemer geloof ik dat je moet zijn waar het probleem zich bevindt. Maar ik dacht ook: laten we maar klein beginnen, kijken of de markt daarop zit te wachten. Ik ben in april begonnen met het voorbereidende werk: data verzamelen over het lokale ecosysteem. Zoals de aanwezigheid van start-ups, funding, in welke fase ze zich bevinden, aantal medewerkers per start-up, etc. Vervolgens hebben we vrouwelijke ondernemers aangeschreven.

Ik had van tevoren geen idee hoeveel start-ups dat zou opleveren. Maar er hebben zich in Ghana ondertussen 66 start-ups voor het acceleratorprogramma aangemeld! Ik zit de komende dagen in Ghana. We hebben er een competitieprogramma uitgezet. Daar wordt een winnaar uit gekozen. Die mag vervolgens mee naar Nederland komen om in september tijdens de Amsterdam Capital Week (LINK: ) haar pitch te presenteren. En die ga ik vervolgens aan een Nederlandse investeerder introduceren. Daarna is Spanje aan de beurt en vervolgens Litouwen. Daar gaan we hetzelfde doen. We kiezen bewust landen waar we echt iets kunnen betekenen voor de vrouwen.

Hoe belangrijk zijn rolmodellen voor vrouwelijke ondernemers?

Super belangrijk! Er zijn ondertussen wel meer vrouwelijke rolmodellen, waar andere, beginnende ondernemers zich aan kunnen spiegelen dan toen ik met TEDxAmsterdamWomen begon. Ik ga met FEM-START in al die drie landen werken met lokale rolmodellen. Vrouwen met een bepaalde statuur, die al het nodige hebben bereikt met hun onderneming, die zichzelf hebben bewezen en een eigen netwerk hebben opgebouwd in de lokale start-up scene. Als je naar de Awards pagina van FEM-START gaat zie je ook dat die vrouwen bovenaan de pagina staan, boven mijn naam. Omdat dat uiteindelijk ook de namen zijn die herkenbaar zijn voor de andere vrouwen.