Ons denkvermogen: we zijn er best wel trots op. Het onderscheidt ons tenslotte van de rest van het dierenrijk, hoor ik vaak voorbij komen in documentaires en boeken. Deze trots wordt ook weerspiegeld in de politiek, waar we vertrouwen op de redeneringen van politici. Uiteindelijk wordt een geheel land gevormd door menselijke dialoog en consensus. Maar voor hoe lang nog? In een tijdperk waarin technologie ons dagelijks leven steeds meer in zijn greep krijgt, is een wereld die volledig wordt geleid door kunstmatige intelligentie, in plaats van menselijke denkkracht, niet langer sciencefiction. Reusachtige ronde kamers vol met AI-computers die de wereld regeren. Wie weet is dat niet morgen, maar overmorgen het geval.
- In een nabije toekomst zou AI politici kunnen assisteren door hen real-time inzichten en fact-checking tijdens debatten te bieden. Dit kan leiden tot betere politieke beslissingen.
- Een extremer scenario is een wereld waarin AI de volledige regering overneemt van een land, met reusachtige kamers vol met AI-computers.
Vandaag de dag zien we AI al schitteren in ontelbaar veel domeinen, van meesterlijke schaakpartijen tot verbluffende diagnoses in de medische wereld. AI-computers kunnen in bepaalde opzichten eigenlijk veel beter ‘denken’ dan mensen. Ze maken berekeningen met ongeëvenaarde snelheid, consistentie en objectiviteit. Algoritmes hebben ook nooit eens een slechte nachtrust. Jaloersmakend.
Menselijke politici hebben daar wel last van. Ook van boosheid, bewijsdrang en wrok, trouwens. En dat sijpelt uiteindelijk door in welke richting een land in slaat. Dus, zonder iemand tegen het zere been te willen stoten, kan AI het op den duur misschien beter dan wijzelf? Wat als landelijke beslissingen worden gemaakt door regels code? Laten we eens fantaseren over wat er kan gebeuren in deze vreemde hypothetische wereld.
Dit is een artikel uit IO Next: The year of… Voor het laatste magazine van dit jaar hebben we de artikelen geselecteerd die ons het meest zijn bijgebleven, of het nu een indrukwekkend interview, een belangrijk verhaal of gewoon iets grappigs was.
Waarom Elcke deze column selecteerde voor het magazine:
Dit jaar is het potentieel van AI voelbaar geworden in ons dagelijks leven, met ChatGPT op kop. Maar het is niet alleen ChatGPT waardoor de wereld snel verandert; AI verandert ook de gezondheidszorg en andere domeinen. Hoe zit het met democratie? In dit veranderende landschap kijk ik in deze column vooruit naar de (nabije) toekomst en onderzoek ik de groeiende invloed van AI op ons democratische systeem.
De Fact-Check Toeter
Om op te warmen, beginnen we met een niet al te radicaal scenario. Stel je voor dat AI in de nabije toekomst niet het menselijk oordeel volledig vervangt, maar het een boost geeft. AI kan politici assisteren, bijvoorbeeld in de Tweede Kamer. Terwijl debatten plaatsvinden filteren AI-algoritmen grote hoeveelheden informatie en geven ze wetgevers real-time inzichten. Holografische schermen tonen grafieken en diagrammen, waardoor vertegenwoordigers beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen.
In de Tweede Kamer van de toekomst wordt er bovendien gebruik gemaakt van geavanceerde detectiesystemen. Een daarvan is de zogeheten “Fact-Check Toeter”. Wanneer AI tijdens discussies foutieve logica of onware beweringen detecteert, wordt er alarm geslagen. Dit zorgt ervoor dat we niet langer worstelen met vervelende politieke partijen die de waarheid verdraaien over klimaatverandering, bijvoorbeeld. Wel zo handig.
Digitale intellecten
Goed, nu de real deal. We gaan een stap verder. De wetenschap is al ontzettend ver gekomen als het gaat om kunstmatige intelligentie. Mensen hebben nu volledig het idee omarmd dat AI onze democratie voor de volle honderd procent moet leiden. Stel je een kolossale kamer voor, boordevol technologie, datastromen en berekeningen, waar de kern van ons bestuur wordt vormgegeven door onze (verkozen?) ‘digitale intellecten’ die in harmonie samenwerken. Mensen zijn tegen die tijd volledig overbodig geworden in het besluitvormingsproces. Die blijven thuis.
Een espresso-brainstorm
De digitale intellecten werken razendsnel, en dat kan levens redden. Bijvoorbeeld in een scenario waarin een dodelijke natuurramp, zoals een enorme bosbrand, een regio heeft getroffen. AI heeft een espresso-brainstormsessie van tien minuten achter de rug en bovendien al de eerste helikopters op pad gestuurd om de brand te blussen. Wij mensen zouden in die tijd nog niet eens gestart zijn met onze commissievergadering.
Fitness Labyrinten
Soms worden er heel vreemde beslissingen genomen door de digitale intellecten, die goed zijn voor de wereld, maar waar mensen in eerste instantie niets van begrijpen. Stel je eens voor: AI besluit om mysterieuze ruimtes in onze steden te creëren. Er worden honderden bouwmachines op een gekozen locatie afgestuurd, er wordt volop gegraven, gebouwd, maar AI wil aan de mensheid nog niets kwijt over het doel ervan. Want dat zou een opstand veroorzaken en het uiteindelijk doel in de weg zitten, zo wordt geconcludeerd uit historische data. In een mum van tijd zit het bouwproces erop. Elke stad beschikt ineens over een zogeheten Fitness Labyrint, waar mensen samen in rond kunnen dwalen. AI’s ontwerp is bedoeld om fysieke activiteit te stimuleren, mentale behendigheid te verbeteren en sociale interactie te bevorderen. Uit data bleek namelijk dat de voordelen van zo’n labyrint opwegen tegen de nadelen, zoals minder ruimte voor woningen en verkeer. Langzaamaan raken mensen eraan gewend. Hoe absurd het hele idee ons aanvankelijk ook in de oren klonk: AI bleek uiteindelijk een positieve impact te hebben gemaakt.
Opwindend, maar beangstigend
Een fact-check claxon en een doolhof zijn natuurlijk relatief onschuldige en vermakelijke manieren om uit te beelden hoe AI de wereld zal vormgeven. Maar terug naar het echte leven: de teugels van het wereldbestuur in handen geven van AI lijkt me absoluut geen goed idee. Helemaal in de staat waarin de technologie zich nu verkeert. Dat zou hetzelfde zijn als een kleuter een ruimteschip laten besturen. Ik denk dat iedereen zich vrij goed kan inbeelden wat er zou gebeuren als AI, op momenten dat het er toe doet, opeens niet zo intelligent of meelevend zou zijn als we zouden willen. Om nog maar te zwijgen over cyberaanvallen waardoor een geheel landsbestuur gehackt kan worden. Laten we daar maar niet een ‘vermakelijk verhaal’ over maken. Bovendien denk ik dat mensen er nog helemaal niet klaar voor zijn om hun greep op het stuur los te laten.
Plus, we kunnen natuurlijk niet voorbijgaan aan de mogelijkheid dat hele stadsdelen veranderen in labyrinten. Dus laten we voorlopig, bij gebrek aan beter, de wereldheerschappij maar aan mensen toevertrouwen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
