Dat u het maar weet. Op zeven tekeningen van Leonardo Da Vinci zijn de volgende bacteriën en schimmels aangetroffen: Proteobacteriën, Actinobacteriën, Firmicutes, Sordariomyceten en Eurotiomyceten.
Dat microben zelfs het Toscaanse genie niet met rust laten, is goed voor te stellen. In al die eeuwen na de dood van Leonardo (in 1519) zijn talloze handen over de tekeningen gegaan, met name over Leonardo’s zelfportret in rood krijt, een beroemd werk. En niet alleen mensenhanden, zo ontdekten onderzoekers onder leiding van Guadalupe Pinar, een Spaanse microbioloog aan de universiteit van Wenen. Ze ontdekten ook resten die duiden op ontlasting van insecten, zoals fruitvliegjes.
De monsters werden ter plekke (in het archief van een museum in Turijn en in Rome) geanalyseerd door gebruikmaking van een handzaam, draagbaar diagnostisch toestel.
De analyse naar microben werd gedaan door een monster te nemen van elk van de zeven documenten. Dat werd op een technologisch hoogwaardige manier gedaan, waarbij het oppervlakte werd gedept met membranen van cellulosenitraat. Daarna werden de microben heel voorzichtig er van het papier afgenomen -als het ware opgezogen, zonder dat de tekeningen eigenlijk werden aangeraakt.
De monsters werden ter plekke (in het archief van een museum in Turijn en in Rome) geanalyseerd door gebruikmaking van klein, draagbaar diagnostisch toestel.
In kaart brengen van microben
Het belang van het onderzoek is niet zozeer om te weten dat en wat fruitvliegjes afscheiden op onschatbare werken van ’s werelds grootste genie. Het onderzoek is meer bedoeld als een begin van het in kaart brengen van microben op oude documenten, waarbij de bacteriën en schimmels worden vergeleken tussen werken uit dezelfde en andere collecties.
Mogelijk kan het een begin zijn van een database van microben, die restaurators overal ter wereld kunnen raadplegen om onder andere actie te ondernemen voordat het te laat is. In casu: voordat de tekening van de naakten (een van de zeven onderzochte werken) vergaat, die als voorstudie geldt voor de beroemde ‘Slag om Anghiari’. Met als doel actie ertegen te ondernemen. Restaurators zouden microben van een werk kunnen testen op signalen van een dreigende aanval door bijvoorbeeld een papierschimmel.
Centraal ‘pathologisch’ instituut
Het onderzoek is gedaan door een team van onderzoekers uit Wenen en Rome, waaronder het Centraal Instituut voor Archieven- en Boekonderzoek (Istituto Centrale per la Patologia degli Archivi e del Libro), dat het onderzoek ook heeft gefinancierd. Het artikel kwam eind deze maand uit in Frontiers in Microbiology, een wetenschappelijk tijdschrift uit Zwitserland.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
