Lector Cees-Jan Pen: Pas op voor lange bestuurlijke discussies over structuren

By Bart Brouwers

Eindhoven stuurt aan op een grote herindeling in de regio. Er moeten uiteindelijk vier grote gemeenten overblijven in plaats van de 21 die er nu zijn. Het is goed dat Jorritsma zoekt naar betere samenwerkingsmodellen, zegt Lector Regionale Concurrentiekracht Cees-Jan Pen van Fontys Hogescholen. Maar het mag niet leiden tot veel tijdverlies als gevolg van “terechte lokale emoties gaat zitten in lange bestuurlijke discussies over structuren”.

“Het is goed dat de regio Brainport nu het debat voert over verdere professionalisering en opschaling van de regionale samenwerking. Zet de verschillende opties en voor en nadelen maar eens op een rij.

Regionale samenwerking en samenwerking tussen overheid, onderwijs en ondernemers is een van de succesfactoren achter het succes van de Brainportregio, maar verdient een herijking en vernieuwing. Rond bedrijventerreinen zie je dit bijvoorbeeld in het stedelijk gebied Eindhoven al, waarin wordt gesproken over regionale fondsvorming en regionaal gunnen. Dit echt regionaal denken hoort ook bij de mainportstatus en bij de urgentie de regio weerbaar te houden en duurzame motor van de Nederlandse economie te laten zijn. Juist nu hebben we bestuurders met lef nodig die iets willen doen aan de vele regionale samenwerkingsverbanden en instituties. Het is noodzakelijk als regio echt regionaal te denken en niet zoals rond de programmering van woningbouw ons terug te trekken op onze gemeentekavel.

Bereikbaarheid

Het succes van de regio is het succes van alle 21 gemeenten en dit moet ook in de toekomst zo worden gevoeld. Burgemeester Jorritsma benadrukte dit terecht bij het laatste regionale bestuurlijke overleg. In zijn nieuwjaarstoespraak pleit burgemeester Jorritsma nu voor het terug brengen van 21 naar 4 gemeenten. Het is goed dat naast het Drechtstedenmodel en opgaan van alle gemeenten in 1 organisatie wordt nagedacht en gesproken over een nieuw samenwerkingsmodel met nog 4 gemeenten dat past bij de duurzame, sociale en economische uitdagingen waar de regio voor staat. Die zijn namelijk groot. Eindhoven zal grootstedelijker moeten worden en moeten groeien naar 300.000 inwoners wat mogelijk ten koste gaat van woningbouw in de regio. Daarom zal de stad ook moeten nadenken hoe het voorzieningenniveau in de regio meer en beter kan profiteren van deze positie en bijkomende hogere Rijksbijdragen uit het Gemeentefonds.

De bereikbaarheid, zeker per fiets, OV, digitaal, maar ook per weg binnen de regio en tussen de regio en de Randstad en Duitsland heeft op dit moment geen mainport niveau. Een model van bijvoorbeeld 4 gemeenten zal gepaard moeten gaan met een betere bereikbaarheid van alle oorspronkelijk 21 gemeenten.

Daag studenten uit

Mijn grootste zorg met de oproep van Jorritsma is dat veel tijd, energie, kosten en investeringen in terechte lokale emoties gaat zitten in lange bestuurlijke discussies over structureren, terwijl we juist nu hard aan de slag moeten met een stevige duurzame mainportagenda voor de regio. Laten deze agenda en de inhoudelijke uitdagingen leidend zijn voor de uiteindelijke bestuurlijke structuur. Dit kan ook gewoon betekenen dat we het aantal gemeenten met rust laten, maar aan de slag gaan met bindende regionale afspraken en geldstromen. Daag de kennisinstellingen in de regio en studenten in het bijzonder via bijvoorbeeld internationale weken en uitwisselingsprogramma’s uit om te komen met buitenlandse voorbeelden en ervaringen.”