Een wereld zonder kunststoffen is ondenkbaar. Er rollen elke dag wereldwijd miljoenen kunststofproducten van de productieband. Je dopper, het verpakkingsmateriaal van je online bestelde pakketje of een onderdeel van je auto. De kunststofindustrie is, samen met de rubberindustrie, in Nederland goed voor 35.000 banen. De sector draait jaarlijks zo’n 8,8 miljard omzet en bestaat hoofdzakelijk uit middel- en kleinbedrijven (MKB).
Het imago van kunststof is niet altijd even glansrijk, omdat mensen altijd direct denken aan plastic en de plasticsoep. Gelukkig bewijst de branche steeds vaker het tegendeel. Om alle verschillende partijen uit de branche met elkaar te verbinden, organiseert Mikrocentrum dit jaar voor de 22ste keer de Kunststoffenbeurs. Op 15 en 16 september verzamelt iedereen die ‘ertoe doet’ in de sector zich onder één dak in de Brabanthallen in Den Bosch. De beurs wordt georganiseerd door Mikrocentrum, een onafhankelijke kennis- en netwerkorganisatie voor de hightech maakindustrie.
1. Duurzaamheid
Kunststof wordt hoofdzakelijk van natuurlijke materialen gemaakt, zoals cellulose, kool, aardgas, zout en vooral ruwe olie. Daar doe je niet zo veel aan. Maar hoe je vervolgens omgaat met restproducten en recyclen, daar kan de branche wel iets aan doen. Zo gebruikt de branche steeds meer en vaker recyclaat en zijn bedrijven bezig met optimalisatie van het productieproces. Het doel is dat er hoge kwaliteit producten de fabriek verlaten die voor een groot deel gemaakt zijn van hergebruikte materialen. Daarnaast kijken bedrijven ook hoe ze het productieproces zelf energiezuinig kunnen maken. De ambitie is om zoveel mogelijk reststromen uit het productieproces te hergebruiken. Zo zijn er bijvoorbeeld fabrieken die de warmte die vrijkomt bij het productieproces opvangen om deze vervolgens opnieuw te gebruiken.
Dat duurzaamheid belangrijk is, zie je ook duidelijk terug bij kunststof verpakte producten en verpakkingsmaterialen. Op dit moment bestaat 39,5 procent van de verpakkingen uit kunststof. Er is door de Federatie Nederlandse Rubber- en Kunststofindustrie (NRK) een verduurzamingsplan opgesteld. In dat plan staan richtlijnen vermeld: zo moeten de verpakkingen onder andere efficiënter en lichter worden en zoveel mogelijk uit gerecycled materiaal gemaakt worden.
2. Reshoring en automatisering
De pandemie heeft ervoor gezorgd dat het voor bedrijven in de kunststoffenindustrie lastig was om alle benodigde onderdelen te importeren. De transport en import wordt duurder. Logischerwijs rijst de vraag: moeten de producten van zo ver komen? Een trend is dus dat er steeds meer productieonderdelen teruggehaald worden naar Europa. Om de producten kostentechnisch interessant te houden, zetten bedrijven steeds sterker in op automatisering. Zo is er een opkomst van partijen die slimme software ontwikkelen om productieprocessen te optimaliseren en ook de robotica is bezig met een opmaat in de industrie. Robots kunnen een deel van de productie overnemen en versnellen en zul je steeds vaker in de fabriek aan het werk zien.
3. Schaarste
De kunststoffenbranche kampt met een personeels- en grondstoffentekort. Die schaarste is een grote uitdaging voor de branche. Veel bedrijven hebben tijdens de pandemie minder productie gedraaid of zelfs stilgelegen. Toen er weer volop geproduceerd kon worden, waren grondstoffen moeilijk verkrijgbaar. In het beste geval, levert de schaarste bedrijven ook iets op: als er slimmer geproduceerd kan worden met minder reststromen en minder personeel, kan de sector zelf een stukje van het gat dichten.
Als het op personeelstekort aankomt, probeert ook Mikrocentrum een stuk van het gat te dichten. Het kenniscentrum faciliteert een heel scala aan opleidingen voor werknemers die in de industrie aan de slag willen. Van BBL Spuitgieten tot een opleiding Polymeerchemie.
4. Circulaire economie en slimme materialen
Een circulaire keten is in alle industrieën een punt van aandacht, maar zeker in de kunststoffenbranche, waar grondstoffen steeds schaarser worden. Het draait vooral om de her-inzet van producten en materialen zonder in te leveren op kwaliteit. Een voorbeeld hiervan is dat de industrie steeds vaker gebruik maakt van slimme materialen. Kunststoffen zijn vaak heel sterk en gaan lang mee. Dat is aan de ene kant een voordeel, want het product vergaat niet snel, maar dat kan ook een nadeel zijn. Daar spelen bedrijven in de branche op in. Denk aan de plantenpotjes in de tuin die na verloop van tijd gewoon compost worden. Dat is plastic dat heel makkelijk opgaat in de natuur.
5. 3D-printen
3D-printen legt het op dit moment nog af tegen de klassieke technieken als spuitgieten, extruderen of vacuümvormen, maar gaat in de toekomst een steeds groter deel van de markt overnemen. Zo kun je bijvoorbeeld makkelijk een prototype laten printen en hoef je niet direct een dure matrijs te laten maken. Maar het is ook heel interessant voor het produceren van complexe materialen. Daarnaast is het een circulaire techniek: er wordt niet meer materiaal gebruikt dan er nodig is en er is dus geen sprake van restafval. Voordat deze trend volledig kan aansluiten bij de circulaire economie, moeten er bij voorkeur ook nog recyclebare of biobased materialen gebruikt worden.
Meer weten over de ontwikkelingen in de kunststof- en rubberindustrie? Bezoek dan de Kunststoffenbeurs op 15 en 16 september. Schrijf (gratis) in via deze link.
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
