Voor de één betekent Koningsdag rondslenteren op straat. De ander drinkt een oranjebitter in zijn favoriete stamkroeg. Voor mijn oma betekende Koningsdag een tompouce op de bank met de televisie aan. En voor mij betekent het, nou ja, niet zoveel. Een vrije dag, hopelijk wat zon en – mocht ik zin hebben – een terrasje. Echt fan van het Koningshuis ben ik nooit echt geweest.
Maar, hoe je het ook wendt of keert – vriend of vijand – elk jaar is het feest. Koningsdag is een viering van gemeenschap, cultuur en traditie. Maar zeker ook, en dat wordt minder vaak benoemd, van technologie. In zekere zin is de verjaardag van de koning (vroeger koningin) een soort tijdscapsule van technologische vooruitgang.
Wilhelmina
Op 31 augustus 1885 werd in Nederland voor het eerst Prinsessedag gevierd, ter ere van de vijfde verjaardag van Prinses Wilhelmina. Deze viering markeerde de voorloper van Koninginnedag. De liberalen wilden middels het feest de nationale eenheid onderstrepen. In de eerste jaren werd het feest gekenmerkt door traditionele optochten en volksdansen. Veel technologie was er nog niet te bekennen, hoewel de radio wel voorzichtig een rol speelde.
Juliana
In september 1948 volgde koningin Juliana haar moeder op. Op het bordes van Paleis Soestdijk liep de koningin met haar familie langs een kilometerslange rij mensen die bloemen en geschenken gaven. Vanaf de jaren ’50 was dit spektakel op televisie te zien.
Sinds de opkomst van de tv maakt de NOS (voorheen NTS) programma’s over het Koninklijk Huis. In eerste instantie was de verslaggeving volgzaam en eerbiedig. Na verloop van tijd werden de Oranjes echter steeds kritischer gevolgd. Dankzij televisie groeide de zichtbaarheid van de moderne monarchie.
Beatrix
Koningin Beatrix besloot bij haar aantreden in 1980, uit respect voor haar moeder, Koninginnedag op 30 april te blijven vieren. Technische snufjes waren niets voor haar, gaf ze eens toe. En toch digitaliseerde de wereld om haar heen in rap tempo. Dat wordt maar al te duidelijk voor wie er een oude televisieopname bij pakt. Mensen staan met hun mobieltjes in de hand. In 2011 meldde Vodafone dat het mobiel internetverkeer op de feestdag met 300 procent was toegenomen. Een indicatie dat mobiele telefoons vanaf dat moment echt niet meer weg te denken zijn uit ons leven.
Willem-Alexander
Sinds 2014 wordt Koningsdag gevierd op de verjaardag van koning Willem-Alexander. Sindsdien hebben talloze technologieën een vlucht genomen. Drones zorgen voor de veiligheid en kunnen vijandige drones uit de lucht schieten. En tijdens de coronaperiode werd de rol van het internet flink benadrukt. Van een gezellig volksfeest was er nauwelijks sprake. Wel was er een uitgebreid online programma.
Tijdens dat programma was te zien hoe de koning zijn verjaardag vierde in Eindhoven. Hij kroop achter het stuur van een ruim 55 jaar oude DAF Kini met open dak. Even terug in de tijd. Maar ook moderne technologie ontbreekt niet. Philips laat de koninklijke familie de toekomst van de gezondheidszorg zien via een VR-bril.
Dan komen we aan bij vandaag. Instagram wordt overspoeld met selfies en foto’s van de koninklijke familie. Soms twijfelen we of de afbeeldingen wel echt zijn, of AI-gegenereerd. Midjourney, ook zo’n knap staaltje AI, laat ons zien hoe Rembrandt, als hij zijn schildersezel zou neerzetten in een oranje gekleurde straat in Emmen, de stad zou hebben afgebeeld (zie afbeelding hierboven).
En apps helpen ons de drukte te omzeilen. Of vertellen ons op welk podium we onze favoriete band mogen verwachten. Als we die telefoon ook maar weer wegleggen. Want voor je het weet is je sjoelbeurt voorbij. Of hapt iemand je koek weg!
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
