Het volgende kabinet moet meer werk maken om de klimaatdoelstelling voor 2030 te halen. Uit de jaarlijkse Klimaat- en Energieverkenning (KEV) van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat met het huidige beleid de uitstoot in het gunstigste geval in 2030 48 procent lager zal zijn dan in 1990. In het meest ongunstige scenario daalt de uitstoot met 38 procent. Beide scenario’s zijn niet voldoende om bijna de helft (49 procent) minder uit te stoten ten opzichte van 1990.
Wel pakt het beleid van het demissionaire kabinet minder slecht uit dan vorig jaar. Toen lag de voorspelde reductie tussen de 30 tot 40 procent. Dat de raming nu positiever uitkomt, heeft volgens de onderzoekers te maken met de CO2-heffing subsidie voor duurzame energie voor de industrie. En meer biobrandstoffen in transport. Volgens de berekeningen van het PBL zal in 2030 75 procent van de elektriciteitsvraag in Nederland uit duurzame bronnen komen.
Maar het slechte nieuws is dat een aantal sectoren achterblijven. Met name de gebouwde omgeving en de landbouw spelen hierin een negatieve rol. Marijke Menkveld, namens TNO betrokken bij de jaarlijkse raming, geeft hier een aantal redenen voor. “In de gebouwde omgeving – van woningen tot kantoren, winkels, musea en andere gebouwen in de dienstensector – zien we dat in 2030 maar 12 procent van de warmte duurzaam wordt opgewekt en de gasvraag beperkt daalt. Dat heeft onder andere te maken met het langzame tempo waarmee huizen van het aardgas gaan. Op dit moment zijn er nog maar zo’n tweeduizend bestaande woningen aardgasvrij gemaakt. Er worden wel stappen gemaakt met een subsidieregeling om 80.000 huurwoningen van het aardgas te krijgen. Maar op dit tempo halen we de 1,5 miljoen aardgasvrije woningen in 2030 niet meer.”
Overstappen naar duurzame alternatieven
Dit heeft volgens haar alles te maken dat duurzame alternatieven op dit moment nog onrendabel zijn. “Aardgas is lastig te vervangen. Een warmtenet aanleggen kost tijd en is niet simpel. Wel zie je meer reguliere woningverbeteringen zoals isolatie, maar dat levert maar beperkte winst op. De emissies komen vooral door aardgas. Om deze te reduceren moeten we nog meer isoleren en overstappen op duurzamere alternatieven. Dat moet allemaal een stuk sneller.”
In de Miljoenennota trekt de overheid hier geld voor uit in de vorm van een nationaal isolatieprogramma en subsidies voor bijvoorbeeld hybride warmtepompen. Menkveld: “Door niet alles centraal via de wijkgerichte aanpak te doen en zaken individueel aan te pakken, kan er een versnelling worden ingezet. Zo kun je huiseigenaren die hun cv-ketel moeten vervangen via subsidies compenseren om een hybride warmtepomp aan te schaffen. Dan ben je nog steeds niet helemaal van het aardgas af, maar hiermee kun je het gasverbruik wel met 50 tot 70 procent verminderen.”
Lees hier hoe kunstmatige intelligentie bij kan dragen aan de energietransitie.
Geen beleid om mee te rekenen
Dat de landbouw achterblijft bij de doelstellingen heeft vooral te maken met het ontbreken van concreet klimaatbeleid voor deze sector. Volgens het PBL is het zaak voor het volgende kabinet om klimaatbeleid snel uit te werken. “Er wordt veel gediscussieerd. Maar beleid komt niet van de grond. Het kleiner maken van de veestapel kan een verschil maken, alleen zijn er nog geen concrete afspraken. Ook het stikstofbeleid zorgt voor veel discussie, maar wat er precies gedaan moet worden is (nog) niet duidelijk. Dat kunnen we dus ook niet meenemen in onze ramingen.”
Nieuwe Urgenda-rechtszaak?
Zonder aanvullende klimaatmaatregelen komt Nederland volgens het PBL dit jaar al uit boven het Urgenda-doel (een reductie van 25 procent ten opzichte van 1990) dat door de Hoge Raad is vastgesteld. Vorig jaar werd dit doel wel gehaald, vooral doordat de economie minder hard draaide als gevolg van corona. Nu de economie weer aantrekt neemt ook de uitstoot toe.
Volgens de berekeningen blijft het risico op overschrijding van het Urgenda-doel t tot 2025 bestaan als de overheid niet meer doet. “In de eerste helft van dit jaar is zo’n 5 megaton CO2 meer uitgestoten dan in de eerste helft van 2020. Dat komt doordat de industrie weer begint te draaien, er is meer verkeer en we hebben een kouder voorjaar gehad. Het risico blijft bestaan dat deze trend zich de komende jaren voortzet en dat een reductie van 25 procent niet haalbaar is. Het nieuwe kabinet moet op korte termijn acties ondernemen om te voorkomen dat Urgenda met dit rapport in de hand naar de rechter stapt.”
Lees hier hoe Engeland eerder dit jaar de uitstoot ten opzichte van 1990 halveerde.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
