Burgers dagen de overheid op alle fronten uit. Als men niet vastgeplakt zit aan kunstobjecten, tafels en snelwegen, staat men wel in de rechtszaal om met gebrekkig uitvoerbare wetten in de hand te betogen dat het allemaal anders moet. Steeds beter in staat zichzelf te organiseren, groeit de machtige beweging der ontevredenen met dank aan onze immer contentieus toetsende rechters steeds invloedrijker.
Overheden trachten dit tij te berijden. Als je het zo goed weet, doe het dan lekker zelf, probeert men de bal terug te kaatsen. Zo is al enige tijd in de Woningwet opgenomen dat bewoners in staat moeten worden gesteld om bezit van woningbouwverenigingen over te nemen mits ze zich verenigen in een wooncoöperatie. Bewoners die dat overwegen hebben recht op een bescheiden bedrag om te onderzoeken of dat een reële optie is. Het loopt nog niet storm 🙂. Beslissers geven, zo blijkt, verworvenheden niet graag uit handen.
Nieuwe kans: uitdaagrecht
Dit najaar dient zich – ijs en weder dienende – een nieuwe kans aan om invloed uit te oefenen op de uitvoering van beleid waarbij dit keer de verantwoordelijkheid voor de taken in juridische zin bij de overheid blijft, maar de feitelijke uitvoering in handen is van inwoners. In een spannende mix van activisme en maatschappelijk ondernemerschap wordt het uitdaagrecht in de nieuwe Gemeentewet wettelijk verankerd. Dan kan je de daad bij het woord voegen en je gemeente, provincie of waterschap uitdagen om taken over te nemen. Uiteraard moet je wel aantonen dat je het slimmer, beter en liefst ook goedkoper kunt.
Ontwikkel je zelf een idee om je straat of wijk opnieuw in te richten, te beheren, een woon- zorgproject op te zetten, of tenenkrommend groen- en landschapsbeheer te verbeteren, dan krijg je van de overheid tevens de beschikking over de bijbehorende financiële middelen. Zo ontstaan nieuwe vormen om publieke taken uit te voeren.
Lokale kennis
Het is te hopen dat de animo om de overheid op deze manier uit te dagen groot zal zijn. Lokale kennis en inzet leiden ongetwijfeld tot een betere uitvoering. En een krachtige demonstratie van wat mensen gezamenlijk kunnen bereiken brengt weer nieuwe perspectieven, creatieve en praktische oplossingen voort.
Ik hoop vooral op veel kleine initiatieven die gestaag en organisch gaan groeien doordat mensen zich er makkelijk mee kunnen verbinden. En ik droom van een goede maatschappelijke businesscase voor het verwerven, ontwikkelen en onderhouden van maatschappelijk vastgoed.