John Bloebaum had helemaal geen ambitie om politieman te worden. Op zijn zeventiende kwam hij per toeval terecht op de Politieschool. Zijn tweelingbroer – zelfde achternaam, zelfde geboortedatum, zelfde initialen – schreef zich in voor de opleiding, maar werd afgewezen. Een paar weken later ontving hij ongevraagd wel een inschrijving. “Er zal wel iets mis zijn gegaan”, zegt hij met gevoel voor understatement. Bloebaum heeft inmiddels meer dan veertig dienstjaren op de teller staan. Zijn broer is bestuurder bij een zorginstelling.
Waarom dit belangrijk is:
Manager en politieagent John Bloebaum geeft inzicht in het veranderende landschap van politietechnologie voor openbare veiligheid. Hij vertelt hoe de Nederlandse politie technologische vooruitgang stimuleert, van praktische hulpmiddelen tot het aanpakken van uitdagingen op het gebied van cybercriminaliteit en het verkennen van innovatieve oplossingen zoals drones.
John Bloebaum (Brunssum, 1961) is niet alleen politieman. Hij is manager en hoofd productontwikkeling bij het Innovatie Laboratorium (iLab) Politie. Daarvoor werkte hij op straat, in de meldkamer en bij de verkeerspolitie. Hier raakte hij gefascineerd door ongevallenanalyse en bekleedde chefsfuncties bij diverse eenheden in Zuid-Limburg om uiteindelijk bij Intelligence terecht te komen. In 2017 richtte Bloebaum het iLab op. Het lab op de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen ontwikkelt innovatieve technologie om misdaad te bestrijden. Er werken zeventien data-analisten en productontwikkelaars.
“Het was de tijd van blockchain, van databases waar enorme hoeveelheden data in omgingen. Cybercrime was in opkomst. Bij de politie hadden we er geen kennis over. Om goede intelligence te blijven garanderen, was het handig om aan te sluiten bij organisaties of kennisinstellingen met expertise op het gebied van technologie en data-analyse. Zo kwamen we op de Brightlands Smart Services Campus in Heerlen terecht.”
‘Als je vandaag niet nadenkt over morgen, loop je morgen al achter’
Criminelen maken steeds meer en op steeds grotere schaal gebruik van technologie. Bloebaum: “Het is belangrijk om in te kunnen schatten hoe die technologie zich ontwikkelt. Natuurlijk moet de politie zichtbaar zijn op straat, maar hier gaat het om de langere lijnen. De innovatie van vandaag is de operatie van morgen. Dus als je vandaag niet nadenkt over wat je morgen doet, dan loop je morgen al achter.”
Tijd besparen
Een van de dingen die het iLab onderzoekt, is hoe de politie kan werken vanuit de Cloud. Eén van die programma’s heet ‘Text to Speech, Speech to Text’. Bloebaum: “Als een biker (politieman op een fiets, red.) iemand aanhoudt, moet hij aanvullende informatie opvragen of uit zijn diensttelefoon halen. Het is makkelijker dit via spraak te doen en de antwoorden terug te krijgen in zijn oortje. Het rapport wordt via datzelfde oortje geregistreerd. Dat bespaart tijd. Ook kunnen politiemensen zo per direct mondelinge notities maken die ze later terug kunnen halen. Dit project gaan we nu testen in een pilot zodat we ervaringen van gebruikers straks ook mee kunnen nemen. Het gaat niet alleen om techniek, het is een samenspel van mens en technologie. Apparatuur hebben is één ding, je moet mensen ook opleiden daar op een adequate manier mee om te gaan.”
Niet elke innovatie blijkt even goed toepasbaar. Bloebaum geeft het voorbeeld van een speciaal ontwikkelde bril, die film- en foto opnames kan maken van de hele omgeving. Het stelt politiemensen in staat om op afstand mee te kijken. “Deze bril hebben we getest in een forensische omgeving, dus op de plaats van een misdrijf. De forensisch specialist kan dan ter plekke overleggen met collega’s op het bureau die meekijken en informatie kunnen doorspelen. In de praktijk bleek dit te ingewikkeld. Niet iedereen vindt het prettig dat iedereen altijd mee kan kijken en de speciale batterij die de bril nodig had, leverde ongemak op. Voorlopig hebben we dat project even stopgezet.”
Drone-technologie
Ook houden Bloebaum en zijn team zich bezig met drones die geluid, geur en warmte herkennen. “Soms is het efficiënter en goedkoper om een drone in te zetten dan een politieauto of een helikopter. We verzamelen nu alle data die daarvoor nodig kunnen zijn. Idealiter beschikken we over een dekkend netwerk van drones die bij een signaal geactiveerd kunnen worden. Denk aan een gestolen auto die geflitst wordt door een camera. De dichtstbijzijnde drone pikt automatisch het signaal op en gaat alvast een opname maken. Zover is het nog niet, maar daar denken we over na.”
Bloebaum snapt ook dat het perspectief van een enorme vloot aan zelfdenkende drones, aangestuurd door kunstmatige intelligentie niet altijd aantrekkelijk is. “Dat zal niet de realiteit worden. Je moet eerder denken aan het inzetten van drones bij bijvoorbeeld grote evenementen, demonstraties of festivals. Technisch zou het mogelijk zijn, juridisch wordt het lastiger. Nu moet iemand een drone in principe kunnen blijven zien en terug kunnen halen. Uit oogpunt van innovatie denk ik dat we naar de mogelijkheden moeten kijken. Ik snap heel goed dat er vanuit de maatschappij weerstand is, maar criminelen maken ook in toenemende mate gebruik van technologie.”
‘Technologie in de onderwereld is heel normaal geworden’
De vijand staat op het gebied van technologie niet stil. “In de onderwereld werkt het niet anders dan in de bovenwereld”, schetst Bloebaum. “Als wij gebruik kunnen maken van AI, dan doen criminelen dat ook. Technologie is er volledig geïntegreerd. Kijk naar cybercrime. Een paar jaar geleden was technologie het domein van de happy few in de onderwereld. Nu is dat heel normaal geworden. En er is heel veel geld beschikbaar.”
We komen te spreken over verdienmodellen. Drugskartels die vliegtuigen en duikboten kopen als het moet en de krankzinnige bedragen die ze betalen om uithalers in te huren of havenpersoneel om te kopen. Bloebaum: “En toch geloof ik oprecht in het goede van de mens. In de criminaliteit kun je veel geld verdienen, maar je komt er nooit meer uit.”
Phishing mails
Bloebaum vindt dat de samenleving erop mag vertrouwen dat de politie bescherming biedt en staat voor ieders veiligheid. “Dat vertrouwen komt voor een deel ook uit innovatie. Burgers en overheden moeten erop kunnen rekenen dat we de criminaliteit aankunnen. Ik snap dat mensen denken dat de politie op het gebied van technologie en innovatie achter de feiten aanloopt, maar dat is niet zo. In Nederland lopen we voorop. Neem de onderzoeken naar cryptodata. Die kunnen we kraken. Daar zit het team Hightech Crime erg scherp in.”
Cybercrime lijkt zich grotendeels in het onzichtbare af te spelen, maar het Centraal Bureau voor de Statistiek telde in 2022 2,2 miljoen slachtoffers. Ter illustratie: in datzelfde jaar werden 17,3 duizend Nederlanders slachtoffers van een woninginbraak. “En dat verschil wordt groter”, zegt Bloebaum. “Niemand heeft meer geld in huis. Dat weten criminelen. Die sturen liever vanaf hun computer thuis tienduizend phishing mails tegelijk dan dat ze het risico lopen dat er iemand met een honkbalknuppel achter de deur staat. Er zijn mensen die denken dat ze 10 cent overmaken maar dat blijkt dan 10.000 euro te zijn.”
“Burgers en overheden moeten erop kunnen rekenen dat we de criminaliteit aankunnen. Ik snap dat mensen denken dat de politie op het gebied van technologie en innovatie achter de feiten aanloopt, maar dat is niet zo. In Nederland lopen we voorop.”
John Bloebaum
Toch is cybercrime niet de kernactiviteit van het iLab Politie op de Brightlands Smart Services Campus. Bloebaum en consorten werken wel samen met Team Cybercrime, zoals ze met tal van start-ups en verbinders als Accenture en Mediaan Conclusion (voorheen Conclusion Zuyd) optrekken of de Brightlands Maastricht Health Campus (DNA-dataherkenning).
Digitale oplossing
Team Bloebaum werkt aan zo’n vijftien projecten. Zo maakt het team data-analyses zodat politiemensen overzicht krijgen in alle bestanden en systemen, en die ook praktisch kunnen gebruiken. Er is een project in voorbereiding voor bewakers van arrestanten in heel Nederland.
“Bij het luchten van arrestanten komt veel papierwerk kijken. Welke arrestant wordt hoe laat gelucht – alles moet genoteerd worden. Nu moeten bewakers alles zelf in het systeem invoeren. Als ze via hun telefoon automatisch kunnen inloggen, hoeven ze niet steeds terug naar binnen en komt de melding automatisch op de juiste plek in het systeem. Ook kijken we naar de digitale strafrechtketen. Soms moeten er hele pallets met dossierstukken naar de rechtbank bij grote strafprocessen. Dan heb je het over tienduizenden pagina’s. Wij proberen een digitale oplossing te vinden, zodat er eenvoudig een aantal onderdelen uit dat proces kunnen worden uitgelicht en met elkaar verbonden worden. Een landelijk team is daarmee bezig, wij gaan hier de proefneming doen. Het scheelt tijd, bespaart papier en opslag.”
De Campus in Heerlen is een goed ecosysteem, vindt Bloebaum. “Al kun je elkaar nooit vaak genoeg ontmoeten.’ Twintig procent van de tijd van zijn teamleden is geblokt om nieuwe kennis op te doen. ‘Corporate klooien, noem ik dat. Dan kijken we naar nieuwe technologieën zoals taalmodellen, spraaktechnologie, AI, Chat GPT, extended reality, virtual reality. Wat kunnen we daarmee? Wat betekent dat voor de toekomst? Zijn wij digitaal vaardig genoeg om te snappen hoe dat werkt? We proberen al die dingen onder de knie te krijgen. Zo bereiden we ons voor op de toekomst. Het mag niet zo zijn dat we tegen die tijd moeten zeggen: ‘Sorry mensen, daar moeten we nog eens naar kijken.'”
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
