Start-ups zijn de de oogappels van de Poolse overheid. Met het programma Start In Poland, waar 700 miljoen euro in geïnvesteerd is, heeft het gezag ambities om van Polen de start-up hub van Centraal-Europa te maken. Dit is het tweede artikel over het innovatieklimaat in Polen.
Warschau, 18 november 2018 – “De vierde industriële revolutie kan niet plaatsvinden zonder politici” – zei Jarosław Gowin, de vice-premier en de minister van Wetenschappen en Hoger Onderwijs, toen hij in 2016 het 3 miljard PLN (ongeveer 700 miljoen euro) Start In Poland Programma introduceerde. De intenties van de Poolse autoriteiten zijn duidelijk. Ze willen alle hulpmiddelen die zij hebben gebruiken om van Polen de belangrijkste hub voor start-ups in Centraal-Europa te maken en om innovaties die ontwikkeld zijn in jonge Poolse bedrijven te helpen commercialiseren.
Belangrijke rol staatsbedrijven
Een aantal initiatieven werd gecreëerd voor start-ups, zowel Poolse als buitenlandse, die bereid waren om hun bedrijfsactiviteiten te verplaatsen naar Polen. Deze initiatieven omvatten onder andere versnellers, geld voor durfkapitaalfondsen, en wetswijzigingen in het voordeel van nieuwe bedrijven. Het belangrijkste was echter om ervoor te zorgen dat staatsbedrijven, die nog altijd een belangrijke rol spelen in de Poolse economie, samenwerken met nieuwe bedrijven.
Eén van de grootste problemen voor innovators in Polen is het gebrek aan de eerste klant. De Recht en Rechtvaardigheid (PiS) overheid besloot dat de staatskas moet investeren in innovatie gecreëerd door start-ups. Plotseling zetten grote ondernemingen, zelfs bedrijven zonder enkele geschiedenis van samenwerking met externe innovators, corporate durfkapitaalfondsen op en huurden technologiescouts in, of sloten zich simpelweg aan bij versnellingsprogramma’s en begonnen met het implementeren van innovaties. Zo hebben bijvoorbeeld 66 bedrijven die deelnamen in het recentelijk afgeronde ScaleUp 66 versnellingsprogramma 150 innovaties geïmplementeerd die ontwikkeld waren in de versnelling.
“Het bleek dat er een enorme vraag is naar oplossingen van start-ups. In de loop van het programma leerden vennootschappen en jonge bedrijven hoe ze konden samenwerken en relaties tot stand kunnen brengen. Het is ook voor het programma een enorm succes” – legt een woordvoerder van het ministerie van Ondernemerschap en Technologie uit.
Er is echter een schaduwkant aan deze staatsbemoeienis. Zowel mensen in start-ups en in bedrijven geven onofficieel toe dat het maken van innovaties op deze manier soms lijkt op het gras groen verven. Wanneer het ministerie eist dat staatsbedrijven investeren in start-ups, zullen zij een start-up zoeken en hiermee een niet-bindende overeenkomst tekenen, zonder dat ze écht geïnteresseerd zijn in het investeren van nieuwe technologie.
“We zijn alleen nodig voor voor PR-evenementen van bedrijven”, klagen oprichters. De personeelscarrousel in de sterk gepolitiseerde staatsbedrijven helpt ook niet. Frequente wijzigingen op de posities van leidinggevenden (in sommige bedrijven is de positie van leidinggevenden meerdere keren veranderd in de afgelopen drie jaar) veroorzaken een impasse bij het nemen van beslissingen.
Mentaliteitsverandering
Ondanks de veranderingen in het Poolse innovatieve ecosysteem, zijn deze nog niet gezien op de innovatie scoreborden. “We zullen een paar jaar moeten wachten om tastbare effecten te kunnen zien”, zegt Krzysztof Klincewicz, hoogleraar op de Universiteit van Warschau. “Maar het lijkt erop dat er gedurende de afgelopen jaren serieuze veranderingen zijn geweest in de mentaliteit van het bedrijfsleven. Zelfs het laagste technologiebedrijf maakt er een erezaak van om te praten over innovatie. Veel bedrijven beginnen samen te werken met start-ups, en er worden veel mensen ingehuurd voor de R&D posities. Op het hoogste niveau is een mechanisme in werking gezet, dat geleidelijk gekopieerd worden op lagere niveaus. Dit is iets wat de PiS-regering mogelijk heeft gemaakt,” zegt Klincewicz.
Wat is er gebeurd met de Just Drive app die genoemd werd in het eerste deel van dit tweeluik? Nou, die heeft gefaald. De app werd zelfs al na één dag al uit de lucht gehaald. Beide bedrijven beschuldigden de andere van het breken van zakelijke overeenkomsten. Toch presteren beide bedrijven redelijk goed. Orlen heeft een eigen app uitgebracht, die erg veel lijkt op Just Drive. De website van de start-up laat ook zien dat het nieuwe klanten heeft. Het lijkt erop dat de mislukking van de modeltransactie van de politici de Poolse bedrijven niet heeft tegengehouden in het innoveren.
(Dit is het tweede van twee artikelen over het Poolse innovatieklimaat. Lees hier deel 1.)
Katarzyna Zachariasz-Podolak is een Poolse journalist en hoofdredacteur van InnovateCEE.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
