Vorige week voltooiden artsen van het Amsterdam University Medical Center (AUMC) de succesvolle implantatie van de eerste dubbele draadloze pacemaker in Europa. Cardiologen hebben een revolutionair tweedelig systeem geïntroduceerd dat ontworpen is om de complicaties van traditionele pacemakers te elimineren. Draadloze pacemakers zijn een relatief nieuwe technologie en staan op het punt om veel van de beperkingen van conventionele pacemakers te overwinnen.
Waarom dit belangrijk is:
De uitvinding van pacemakers veranderde het leven van velen en hielp ontvangers om een normaal leven te blijven leiden. Jaarlijks worden er wereldwijd 600.000 pacemakers geïmplanteerd, maar naarmate de bevolking ouder wordt, zullen steeds meer mensen ze nodig hebben. Draadloze pacemakers beloven deze technologie verder te ontwikkelen en enkele van de beperkingen van traditionele pacemakers te overwinnen.
Pacemakers zonder afleidingen, een grote sprong voorwaarts in de hartzorg, zijn geminiaturiseerde apparaten die werken zonder de afleidingen – de draden die traditioneel worden gebruikt om de pacemaker met het hart te verbinden. Deze apparaten integreren de pulsgenerator en elektroden in één intracardiale unit. Omdat er geen draden nodig zijn, is de kans op complicaties zoals infecties of losraken aanzienlijk kleiner. De pacemaker wordt geïmplanteerd via een minimaal invasieve procedure, waarbij meestal een kleine incisie in de lies wordt gemaakt om toegang te krijgen tot een ader, waardoor het apparaat rechtstreeks in het hart wordt geplaatst.
De operatie in het Amsterdam UMC markeerde een mijlpaal in de evolutie van deze technologie met de implantatie van een dubbel draadloos pacemakersysteem. Dit systeem, dat bestaat uit twee minipacemakers die in de hartboezem en de hartkamer worden geplaatst, coördineert de elektrische impulsen tussen beide, waardoor een optimale hartfunctie wordt gegarandeerd. De succesvolle procedure betekent een belangrijke stap voorwaarts in de patiëntenzorg en kan mogelijk het complicatiepercentage van 1 op 10 bij traditionele pacemakerdraden verlagen.
Voordelen ten opzichte van traditionele pacemakers
Traditionele pacemakers hebben talloze levens gered, maar hebben ook nadelen. Ze vereisen een kastje dat onder de huid van de borstkas wordt geïmplanteerd en draden die naar het hart lopen, wat complicaties zoals infecties of breuken kan veroorzaken. De draadloze pacemaker, in grootte vergelijkbaar met een vitaminepil, biedt een minder invasieve en duurzamere oplossing. Hij kan worden geïmplanteerd met een minimaal invasieve procedure, waardoor er geen litteken op de borst achterblijft en de kans op infecties afneemt. Bovendien minimaliseren de kleine afmetingen en het gewicht de psychologische impact die gepaard gaat met zichtbare littekens en omvangrijke apparaten.
De dubbele draadloze pacemaker, zoals geïnstalleerd in het AUMC, is aanpasbaar; in eerste instantie kan slechts één apparaat worden geïmplanteerd, met de optie om in de toekomst een tweede apparaat toe te voegen als dat nodig is. Deze flexibiliteit komt tegemoet aan de veranderende behoeften van patiënten en is een voorbeeld van de patiëntgerichte benadering van de moderne geneeskunde.
Prestaties en veiligheid
Een recent onderzoek, gepubliceerd in de New England Journal of Medicine, versterkt de belofte van draadloze pacemakers. Het onderzoek evalueerde een dubbelkamer leadless pacemakersysteem en rapporteerde hoge veiligheidspercentages en effectieve prestaties. Het systeem behaalde meer dan 90% van de primaire veiligheids- en prestatie-eindpunten, waarbij atrioventriculaire synchronie – de coördinatie tussen de boezems en de kamers – werd waargenomen bij 97,3% van de patiënten.
Het tweekamersysteem, een programmeerbaar modulair ontwerp, maakt draadloze communicatie in twee richtingen mogelijk, waardoor het natuurlijke ritme van het hart behouden blijft. Deze vooruitgang biedt een oplossing voor een beperking van eerdere ventriculaire leadless pacemakers met één kamer, die geschikt waren voor minder patiënten omdat ze geen atriale pacing of consistente atrioventriculaire synchronie konden ondersteunen.
Implicaties in de echte wereld
Het verhaal van Barry Lawrence, een van de eerste Amerikanen die een draadloze pacemaker kreeg, is een bewijs van de werkelijke gevolgen van draadloze pacemakers. Lawrence, een liefhebber van snelle sporten, merkte dat zijn activiteiten werden beperkt door een trage hartslag, wat leidde tot flauwvallen. Zijn implantatie van de Abbott Aveir Leadless Dual Chamber Pacemaker – de eerste aan de westkust – stabiliseerde niet alleen zijn toestand, maar zorgde ook voor een snel herstel zonder lichamelijke beperkingen. Dit geval illustreert het potentieel van het apparaat om de kwaliteit van leven te verbeteren.
Dr. Brian Kim van het Providence St. Joseph Hospital voerde de procedure uit bij Lawrence en beschreef het apparaat als een “game changer”. Met zijn tweekamerfunctionaliteit en het ontbreken van afleidingen zal de pacemaker naar verwachting nieuwe standaarden stellen op het gebied van cardiale pacing. Het gemak van implantatie en de lange levensduur van de apparaten, die 10 tot 15 jaar meegaan voordat ze eenvoudig vervangen hoeven te worden, maken het apparaat nog aantrekkelijker.
Overwegingen en toekomstperspectieven
Ondanks de voordelen zijn draadloze pacemakers niet zonder overwegingen. Volgens de Cleveland Clinic omzeilen dergelijke pacemakers weliswaar de noodzaak van een chirurgische pocket en het aansluiten van draden – veelvoorkomende oorzaken van complicaties bij traditionele pacemakers – maar zijn ze momenteel beperkt tot het pacen van slechts één ventrikel en kunnen ze niet defibrilleren. Bovendien zijn de aanloopkosten hoger en bestaat er een risico op een hartpunctie. Het succespercentage van implantaten van 95% tot 99% en de lage complicatiepercentages onderstrepen echter het potentieel van deze technologie.
Naarmate de medische technologie voortschrijdt, zal de toepassing van draadloze pacemakers naar verwachting toenemen. Het succes van het dubbele draadloze pacemakersysteem in het AUMC, in combinatie met het lopende onderzoek en de praktijkervaringen, suggereert een verschuiving naar minder invasieve, patiëntvriendelijkere hartstimulerende oplossingen. Met verdere ontwikkeling en grotere toegankelijkheid kunnen draadloze pacemakers inderdaad de standaard worden voor patiënten die pacingtherapie nodig hebben.