“Dag, ik ben Fons. Gewoon een burger.” Aan het tafeltje Eenzaamheid begint het nu aardig druk te worden. Twee ambtenaren, een directeur, een jonge onderzoeker uit Groningen en een journalist. En Fons dus, samen met zijn vrouw. Waarschijnlijk ook gewoon een burger, maar dat is gissen.
Het bonte gezelschap vormt een van de acht groepjes tijdens de ontwerpsessie DATAwoestijnen. Een bijeenkomst georganiseerd door DATAstudio (een samenwerking tussen Het Nieuwe Instituut en de gemeente Eindhoven) in het Designhuis.
Doel van de sessie is om moeilijk meetbare onderwerpen in de maatschappij in kaart te brengen. Onderwerpen waar digitale gegevens van ontbreken. Welke dat zijn? DATAstudio trok afgelopen zomer twee Woenselse wijken in en sprak met bewoners. Om te kijken wat er werkelijk leeft in een buurt, maar tot op heden onzichtbaar blijft. Vier thema’s kwamen zo bovendrijven: eenzaamheid, sociale inclusie, de relatie tussen overheid en burger, en angst voor verandering.
Onder de noemer “De Staat van Eindhoven” brengt E52 een reeks verhalen over de stappen die de stad zet op weg naar een smart society en de connecties daarbinnen tussen big data en de inwoners. Lees hier de hele serie.
Die thema’s staan deze middag centraal. Wat weten we over deze onderwerpen, en vooral wat niet? Of in jargon: waar zitten de datawoestijnen? En wat kun je daar vervolgens mee.
Tafeltje Eenzaamheid gaat aan de slag, onder andere met de buurt-enquete die de gemeente jaarlijks houdt. Een lijst met ondermeer vragen over de voorzieningen in de wijk en het netwerk dat mensen om zich heen hebben. De gemeente weet dus al best veel, maar weet ze zo ook hoeveel eenzaamheid er is? En hoe kom je daar wel achter? “Waarom stellen ze niet gewoon de vraag: bent u eenzaam?”, oppert iemand.
Het is tijd om ronde een af te sluiten en de resultaten te pitchen. Een panel, met onder meer een techniek-filosoof en een intelligence analist van de gemeente Eindhoven, geeft telkens een reactie.
Namens team Eenzaamheid staat Fons op. “Ik ben ook weleens eenzaam. Vooral als ik op een feestje sta.” Met deze persoonlijke noot verwoordt Fons wat in de discussie steeds naar voren komt: eenzaamheid is een ongrijpbaar iets en laat zich niet makkelijk vangen in een database. Ook kan het helaas niet simpelweg worden opgelost door de bouw van een buurthuis of een tennisclub.
De filosoof luistert met gesloten ogen naar de pitches. Als hij weer opkijkt, stralen zijn ogen. Hij hoort de ene na de andere filosofische vraag voorbij komen vandaag.
De tweede ronde gaat over hoe je wél achter de ontbrekende gegevens kunt komen. Of, om in het jargon te blijven: hoe bewater je de datawoestijn? Men is er eensgezind over dat de gemeente eigenlijk al best veel weet, alleen kan zij al die gegevens niet zomaar aan elkaar koppelen. Er is een grote beer op weg naar betere benutting van data en dat is privacy.
Ook nu leidt de discussie al snel naar andere vragen. Bijvoorbeeld wat je eigenlijk met al die informatie zou moeten? Wat doe je als gemeente of als bewoner als je wéét dat er veel eenzaamheid is in een wijk?
De filosoof reageert en wijst op de verantwoordelijkheid die gepaard gaat met weten. Men moet voorzichtig zijn met in het wilde weg gegevens verzamelen, zeker als overheid. Als een probleem eenmaal is aangekaart en er dan niks mee gebeurt, is de kans groot dat frustraties in eens samenleving alleen maar groeien.
De sessie in het Designhuis levert gaan kant-en-klare invulling voor de ambities van de gemeente Eindhoven om zowel een smart society als een participatiesamenleving te zijn. Wel geeft het nieuwe inzichten en ideeën die een vervolg verdienen. Zo lanceert een van de aanwezigen een nieuwe term: data dignity. Hoe gaan we op een waardige manier om met alle data die we verzamelen?
