“Zelfs bij de beste start-ups gaat het wel eens ergens mis”, vertelde HighTechXL CEO John Bell aan zo’n 40 aanwezigen tijdens de workshop ‘Pivoting with a Deep-Tech Start-up‘ op het LEVEL UP evenement eerder deze week.
In dat geval heb je altijd een optie om het zinkende schip weer recht te trekken – met een ‘pivot’ kun je slecht presterende producten en een onwerkbaar businessmodel soms weer nieuwe kansen bieden. Zelfs de meest succesvolle bedrijven moeten blijven nadenken over een pivot – de veranderende omstandigheden kunnen dwingend zijn.
Hoewel veranderen noodzakelijk kan zijn, zijn de meeste mensen van nature gekant tegen verandering, bang om hun broodwinning en status te verliezen, legt hij uit. Bovendien is het moeilijk om te weten of je überhaupt moet pivotten; Bell heeft ‘zombiebedrijven’ zien sneuvelen om vervolgens weer op te duiken en succesvol te worden. “Pivotten doet altijd pijn,” zei hij. “Je moet iets opgeven. Maar als je te laat bent, verlies je veel tijd.” John Bell kan het weten; hij verliet jaren geleden een groot bedrijf voor het avontuur van het bouwen van deep-tech start-ups bij HighTechXL.
“Pivotten klinkt zo gemakkelijk”, zegt Bell. “Er zijn minstens tien pivotrichtingen. Je kunt iets doen aan het businessmodel of iets anders. Je zou kunnen denken, doe het gewoon, en gaat naar een ander kanaal, en klaar ben je. Nou, dat is niet zo eenvoudig. En dat zeg ik op basis van jaren van ervaring; we hebben naar heel veel start-ups gekeken. We helpen ze groeien, zo’n tien tot vijftien nieuwe per jaar. En we komen altijd op een punt waarop je je moet afvragen: tot wanneer ga je door? Stop je ermee? Laat je je team gaan? Dat is wat we de hele tijd doen. Ongeveer 50% van alle teams die beginnen, wordt door ons of door henzelf gestopt.”
Maar dan is er ook nog de optie om ze in een bepaalde richting te veranderen. “Soms is het dat, of doorgaan en koppig zijn totdat je een betonnen muur raakt. En zelfs dan, als je eenmaal bij die muur bent, kun je er nog steeds doorheen of de deur ernaast openen. Er is dus altijd de mogelijkheid om je aan te passen. Maar daarbij is het wel belangrijk om te begrijpen wat een pivot eigenlijk is. Het is een verandering in strategie, maar niet in de missie, niet in de visie.”
Beschermingsmechanisme
Wat pivotten extra moeilijk maakt is dat mensen een weerstand tegen verandering hebben, zegt Bell. “Mensen willen niet veranderen. Ze zijn tevreden met hoe het gisteren was en eergisteren en misschien wel hun hele leven. Veranderen kost kracht. Veel mensen zijn er zelfs immuun voor. Het is als een beschermingsmechanisme. Als mens willen we ons op ons gemak voelen; we weten wat we gisteren hadden. Iets opgeven wat we kennen is een grote uitdaging.”
Toch maakt verandering deel uit van ons leven, legt Bell uit. Mensen worden ziek, worden ontslagen en moeten verhuizen – alles veroorzaakt verstoringen. En de meeste van deze veranderingen overleven we, vaak helpen ze ons zelfs om sterker te worden. Mensen komen pas achter het alternatief als ze gedwongen worden eraan te voldoen. “Veel mensen blijven in hun rol in een bepaald bedrijf omdat ze bang zijn dat ze hun inkomen of status of wat dan ook zullen verliezen. Er zijn altijd redenen waarom mensen niet willen veranderen: Ik heb geen tijd om te veranderen want ik heb mijn gezin en ik moet voor mijn moeder zorgen. Of deze volgende rol is voor mij het beste in dit bedrijf. In het privéleven is het net zo. Mensen verzinnen verhalen waarom ze niet willen veranderen. Want nogmaals, veranderen doet pijn.”
Een goed en divers team om je te steunen is belangrijk, net als een open geest om je leer- en faalmomenten te herkennen. Ook coaches en venture builders zoals accelerators en incubators kunnen de rol op zich nemen om een pivot te stimuleren.
Timing
Een van de moeilijkste onderdelen van een pivot is de juiste timing. “Als je vergeet te pivotten of er te laat mee begint, verlies je veel energie. En kom je misschien in een situatie terecht waarin je helemaal opnieuw moet beginnen. Dan is een pivot gewoon niet meer genoeg.” Er zijn tools en boeken om je hierbij te helpen, maar elke situatie is anders. Om deze visie te ondersteunen, geeft Bell de voorbeelden van VanMoof en Netflix.
“Vanmoof was misschien een bedrijf dat iets eerder had kunnen pivotten, hoewel het van een afstandje moeilijk te zeggen is. Ze bleven werken met hun specifieke ontwerpen, producten en componenten, wat geweldig kan zijn, maar als ze niet het beste van het beste zijn en ze steeds kapot gaan, dan heb je een probleem. Netflix deed het anders; dit bedrijf is in de loop der jaren telkens veranderd. Van het huren van videocassettes naar cd’s en dvd’s en nu, uiteindelijk, zelfs het maken van hun eigen films. Ze waren in staat om te veranderen, om zakelijk te pivotten. Het is een geweldig voorbeeld wanneer je naar je klanten luistert en in staat bent om te veranderen op basis van hun feedback. Zelfs als je business op dat moment nog goed draait.”