Hoe een Wageningse start-up het verschil maakt voor bierbrouwerijen

By Elcke Vels

Heerlijk, om op zijn tijd zorgeloos te genieten van een speciaalbiertje. Tegelijkertijd maakt de brouwerij-industrie zelf zich wel degelijk zorgen, over de duurzaamheid van het brouwproces. Op dit moment is het voor kleine brouwerijen geen optie om hun CO₂-uitstoot tijdens het proces op te vangen en te hergebruiken. Dat is waar start-up BrewRight in beeld komt, opgericht door drie enthousiaste masterstudenten van Wageningen University & Research (WUR). “Uiteindelijk willen we ook wijn- en kombuchamakers van dienst zijn”, zegt Yoni Mol, medeoprichter van het bedrijf.

Speciaalbier is ongekend populair in Nederland. Tegen 2028 zal de markt van ambachtelijk bier met tien procent toenemen ten opzichte van 2020. Positief nieuws dus voor de bierbrouw sector. Tegelijkertijd staat de sector voor de grote uitdaging om te verduurzamen. Tijdens het brouwproces van bier wordt namelijk een grote hoeveelheid CO₂ uitgestoten, wat in strijd is met de toenemende focus op een koolstofvrij Europa. Onlangs gaf het Europees Parlement groen licht voor een nieuwe wet die ‘greenwashing’ verbiedt: het misleidend adverteren met betrekking tot milieuvriendelijkheid op producten. Ook brouwerijen moeten transparant worden over hun uitstoot.

CO₂ afvangen en hergebruiken

Voor grote brouwerijen vanaf 300.000 hectoliter op jaarbasis bestaan er al koolstof-afvangsystemen, maar die zijn groot en dus niet geschikt voor de kleinere brouwerijen. BrewRight komt nu met een oplossing voor microbrouwerijen met een productie van 500 tot 10.000 hectoliter per jaar. 

Mol: “Tijdens het brouwproces wordt suiker omgezet in alcohol. Daarbij komt CO₂ vrij. Enkele stappen verder in het proces wordt het bier koolzuurhoudend gemaakt, en daarvoor is juist weer CO₂ nodig. Bierbrouwerijen kopen dit extern in, en deze CO₂ is vaak afkomstig uit fossiele bronnen. Wij gaan CO₂ ter plekke afvangen op locatie, zodat brouwerijen deze kunnen hergebruiken in hun eigen proces. Als we de helft van de Nederlandse, Belgische en West-Duitse markten gaan bedienen, dan komt dat neer op het afvangen van 15 ton CO₂ per jaar. Dit willen we bereikt hebben in 2030.” 

Duurzamere proteïnes met een meel gemaakt van afgewerkt biergist

Granen, hop en water zijn de basisingrediënten voor het maken van bier. Daarnaast is er nog een vierde essentieel: gist.

Hoewel het bedrijf zich vorig jaar officieel liet registreren, ontstond het idee twee jaar geleden. “Toen we elkaar tegenkwamen tijdens een vak genaamd New Venture Creation”, licht Mol toe. “We kregen de opdracht om een businesscase uit te werken. Het oorspronkelijke idee was om CO₂ op te vangen in brouwerijen voor hergebruik in kassen, maar tijdens het project realiseerden we ons dat het eigenlijk veel logischer is om de CO₂ binnen het bedrijf te houden. We waren heel enthousiast en besloten om ons idee naar de markt te brengen.” 

Momenteel richt BrewRight zich enkel op bierbrouwerijen. “Uiteindelijk willen we ook wijn- en kombuchamakers kunnen helpen. Zij maken gebruik van een vergelijkbaar fermentatieproces, dus het is een logische vervolgstap. Als alles volgens planning verloopt, hebben we binnen een jaar een werkend prototype.”

Samenwerken met brouwerijen

Eerst is er nog veel onderzoek nodig, bijvoorbeeld naar welke afvangtechniek het beste werkt. Mol: “We werken samen met brouwerijen, zoals de Gooische Bierbrouwerij, en monitoren welke gassen er vrijkomen tijdens het brouwproces en in welke hoeveelheden. Carbon capture is een breed begrip. Je hebt wel tien verschillende soorten. De meesten zijn echter niet geschikt voor onze toepassing. ‘Normale’ systemen (Direct Air Capture) halen CO₂ uit de lucht, maar daarin is slechts een procent CO₂ aanwezig. Wij werken met een gasstroom die meer dan vijftig procent CO₂ bevat. Bij ons draait het erom de andere gassen juist te verwijderen. Komende tijd gaan we uitzoeken hoe we dat aanpakken.” 

Gijs Troost, eigenaar van de Gooische Bierbrouwerij: “Ik vind het jammer dat we heel veel ‘groene’ CO₂ uit de fermentatie verloren laten gaan, om vervolgens weer fossiele CO₂ te moeten inkopen voor het vervolgproces. We willen onze uitstoot graag verminderen. Veel brouwerijen kiezen voor een stikstofgenerator om koolzuur toe te voegen aan het bier. Maar daarbij gaat er veel koolzuurgas verloren, wat in principe nog goed te gebruiken is. Bovendien kan stikstof ook de kwaliteit van het bier veranderen.”Tot voor kort beschouwde de Gooische Brouwerij het inkopen van koolzuur nog niet als een significant probleem. “Maar toen de oorlog in Oekraïne begon, was er sprake van een explosieve stijging van de aardgasprijs, en dus ook van koolzuur. Bovendien was deze niet altijd meer beschikbaar. Het afvangsysteem van BrewRight lijkt ons daarom de perfecte oplossing.”

Groot en klein

“Als we de transitie willen maken naar een duurzame wereld, dan moeten alle spelers mee kunnen doen, groot en klein”, voegt Mol daar tot slot aan toe. “Microbrouwerijen stoten misschien minder uit dan de grote jongens, maar als we alles bij elkaar optellen, dan kunnen we met onze oplossing een groot verschil maken.”