Het Fontys-lectoraat De Ondernemende Regio is constant op zoek naar conceretisering van wat digitalisering betekent voor de regionale economie en de vernieuwing daarvan. Er wordt op algemeen niveau veel geschreven over de ontwrichtende werking van digitalisering op bank en verzekeringswezen. Het lectoraat wilde dat concretiseren, mede om het eigen curriculum te vernieuwen. In dat verband hebben studenten met onderzoeksambities de kans gekregen zich te verdiepen in de thema’s digitalisering en circulaire economie en wat dit betekent voor de vernieuwing van de regionale economie. IO publiceert het resultaat van twee van deze onderzoeken, beide met de blockchain als rode draad.
Door Fergany Hafez Mohamad
Blockchain is sinds 2009 bekend geworden als dé techniek achter Bitcoin. De technologie kan worden gedefinieerd als een decentraal gedistribueerd grootboek, bijgehouden door een netwerk van computers, waarin gevalideerde transacties worden voorzien van een tijdstempel. Sommige zien deze technologie als de meest innovatieve ontwikkeling sinds het internet. De technologie staat echter nog in de kinderschoenen. In potentie bestaan er daarentegen een aantal mogelijkheden om het huidige verdienmodel van verzekeraars ingrijpend te veranderen. Kijkend naar de huidige ontwikkelingen binnen de Nederlandse verzekeringsmarkt zijn er een aantal blockchain-initiatieven opgericht, zoals de Blockchain Insurance Industry, Initiative (B3i) om de mogelijkheden van blockchain voor verzekeraars te verkennen.
Verzekeringsmarkt
De Nederlandse verzekeringsmarkt is een verzadigde markt. De schademarkt heeft bijvoorbeeld te kampen met hoge concurrentie en de particuliere markt is bijna volledig verzadigd. De winstgevendheid van onder andere de deelmarkt autoverzekeringen staat sterk onder druk. De Nederlandsche Bank verklaart deze ontwikkelingen door o.a. de opkomst van vergelijkingssites en toenemende transparantie. Ook de levenmarkt kampt met hoge concurrentie en toenemende transparantie. Het bruto premie inkomen vertoond een dalende trend. Analisten wijten deze daling aan het slechte imago van levensverzekeringen. De woekerpolis-affaire van 2006 is misschien wel de oorzaak van dit slechte imago. Tevens zijn sinds 2008 banken ook bevoegd om bepaalde levensproducten aan te bieden, zij hebben dus een deel van deze markt overgenomen. Daarbij ondermijnt de huidige lage rente de vermogenspositie van levensverzekeraars.
Tot slot maken verzekeraars veel kosten om verzekeringsfraude te bestrijden. Volgens Ton Reijns, partner bij KPMG, moeten verzekeraars nu duidelijke strategische keuzes maken aangaande de productportefeuille en het realiseren van kostenbesparingen. Blockchain kan als technologie veel betekenen voor deze knelpunten.
Nieuwe producten, nieuwe markten
Gezien de verzadiging op de Nederlandse verzekeringsmarkt is het voor het toekomstig concurrentievermogen van belang dat verzekeraars de levering van innovatieve producten en diensten aan mondiale ontwikkelingsmarkten mogelijk maken. Slechts 2% van de wereldbevolking is momenteel adequaat verzekerd. Er is dus een enorm potentieel voor verzekeraars om relevanter te worden voor de wereld. Voor verzekeraars wordt het makkelijker om deze markten te betreden middels het aanbieden van Peer-to-Peer (P2P) verzekeringen. Mensen met dezelfde verzekeringsrisico’s kunnen binnen dit P2P-model ieder een premie afdragen om een gezamenlijk risico te verzekeren. Indien er wordt geclaimd wordt er, mits voldaan aan de voorwaarden, uitgekeerd. Het resterende geld, na uitgaven, betalingen en kosten, wordt teruggegeven aan de pool van deelnemers of kan worden uitgekeerd aan een goed doel. Een verzekeraar of organisatie die deze manier van verzekeren faciliteert, heeft hierbij geen belang om een claim af te wijzen. De ontvangen vergoedingen zijn namelijk een vast percentage van de bijdragen of een vast percentage van de betaalde claims. In het verleden is gebleken dat eerdere pilots aangaande P2P-verzekeringen niet succesvol zijn geweest. Hoge kosten bleken vaak een belemmering voor deze verzekerings-constructie. Blockchain biedt de uitkomst om deze vorm van verzekeringen goedkoper, efficiënter en effectiever aan te bieden.
Polisvoorwaarden kunnen bijvoorbeeld worden opgenomen in een Smart Contract. Indien voldaan wordt aan de voorwaarden van dit contract, kan een claim worden uitgekeerd. Dit betekent dat een groot gedeelte van de administratieve werkzaamheden van verzekeraars en tussenpersonen hier geautomatiseerd kunnen worden.
Daarnaast biedt blockchain de mogelijkheid om microverzekeringen aan te bieden. Binnen deze verzekeringsvorm worden er verschillende databases aan elkaar gelieerd, op basis van deze informatie wordt een premie berekend. Een voorbeeld hiervan zijn ‘Pay-how-you-drive’-verzekeringen. De premie van een autoverzekering staat hier in relatie tot de daadwerkelijk gereden kilometers. Blockchain kan het opslagmedium zijn voor de informatie die nodig is om deze premie te berekenen en de kwaliteit en veiligheid van de benodigde informatie waarborgen. De micro-verzekeringen kunnen uiteindelijk uitkomst bieden in landen waar inwoners minder toegang hebben tot adequate financiële dienstverlening. Deze vorm van verzekeren biedt mensen de mogelijkheid om zich slechts te verzekeren wanneer dit nodig is.
Fraudereductie
Adviesorganisatie KPMG stelt dat binnen de onderwerpen fraudebestrijding en kostenbesparing veel winst kan worden behaald voor verzekeraars. In 2018 hebben Nederlandse verzekeraars ongeveer 11.500 personen aangemerkt als fraudeurs. Verzekeraars maken onderzoekskosten in het kader van opsporing van deze fraude.
Het integrale kenmerk van blockchain om transacties vast te leggen voorzien van een tijdstempel, in combinatie met transparante systeemrapportages maakt het eenvoudiger om dubbele claims, dubbele financiering, valse claims en valse documentatie aan het licht te brengen. De technologie heeft namelijk de mogelijkheid om zich gemakkelijk door de gigantische databases te bewegen en frauduleuze patronen te kunnen herkennen. Daarnaast zijn er diverse pilots opgestart aangaande het voorkomen van fraude omtrent de claims van luxe goederen.
Everledger is een voorbeeld van een startup die gebruikt maakt van blockchaintechnologie om de claims van deze frauduleuze goederen te reduceren middels een certificatiesysteem. Goederen worden binnen dit systeem geregistreerd op een publieke blockchain die voor iedereen is in te zien. Potentiële kopers van bijvoorbeeld edelstenen kunnen hiermee de herkomst en supply chain van luxe goederen identificeren, waardoor eventuele gestolen goederen minder waard zullen worden op de zwarte markt.
Wat belemmert de adoptie?
De potentie is dus enorm. Maar de verwachting is dat het nog enkele jaren kan gaan duren voordat deze technologie wordt geadopteerd door verzekeraars. Blockchaintechnologie dient namelijk nog een aantal obstakels te overwinnen alvorens adoptie gerechtvaardigd kan worden door verzekeraars. Een van de huidige onzekerheden heeft betrekking op wet- en regelgeving. Er bestaat nog geen Europese wet- en regelgeving met betrekking tot blockchain. Nationale regelgeving heeft namelijk weinig zin, tegenwoordig zijn databases verspreid over de hele wereld. Europese regelgeving zou dan gemakkelijk te omzeilen zijn door middel van gebruik van bijvoorbeeld Amerikaanse databases. Onzekerheden rondom deze wet- en regelgeving kunnen een enorme impact hebben op de balans van verzekeraars, boetes op basis van de AVG kunnen namelijk oplopen tot 4% van de wereldwijde jaaromzet of 20 miljoen Euro.
Daarnaast bestaan er nog diverse technische obstakels. Indien nu een verzekerde zijn of haar wachtwoord is vergeten om online de verzekeringsportefeuille te bekijken, bestaat er vaak de mogelijkheid om een wachtwoord te herstellen. Het decentrale karakter van blockchain biedt deze mogelijkheid niet. Een verloren wachtwoord betekent geen toegang meer tot de private wallet. Niet echt klantvriendelijk om het zo maar te benoemen. Kortom; de potentie is enorm. Maar uiteindelijk dient de consument er op vooruit te gaan, die value is op dit moment nog ver te zoeken…
