Precision work in ASML's cleanroom © ASML
Author profile picture

Met een scherpere focus op cruciale technologieën en ‘control points’ in wereldwijde waardeketens kan het Nederlandse innovatiebeleid aanzienlijk bijdragen aan een veiliger, gezonder, duurzamer en welvarender land. In een recente paper van TNO wordt de cruciale rol van de hightech- en maakindustrie bij het aanjagen van Nederlandse innovatie benadrukt. De paper, getiteld “Hightech- en maakindustrie als de innovatiemotor voor Nederland“, biedt inzicht in de uitdagingen en vooruitzichten in het licht van een snel veranderend mondiaal scenario.

  • TNO’s paper benadrukt de cruciale rol van de hightech- en maakindustrie als de innovatiemotor voor Nederland.
  • Het benadrukt de noodzaak om zich te richten op cruciale technologieën en ‘control points’ in nieuwe mondiale waardeketens waar Nederland leiderschap kan verwerven.
  • Effectieve samenwerking tussen industrie, academische wereld en overheid is cruciaal om innovatie te stimuleren en duurzaamheidsdoelen snel te bereiken.

TNO voorspelt dat in 2040 de helft van de totale omzet in de hightechsector afkomstig zal zijn uit nieuwe waardeketens die nu nog niet bestaan. De bestaande technologische specialisaties bieden een robuuste basis, maar de echte uitdaging is het behouden van een leidende positie te midden van snelle mondiale verschuivingen, vooral wanneer Noordwest-Europa niet langer het epicentrum van waardecreatie in de EU is.

De TNO-paper benadrukt de noodzaak van een holistische innovatiestrategie, die alles omvat van fundamenteel onderzoek tot valorisatie en ondernemerschap. Terwijl Nederland uitblinkt in fundamenteel onderzoek, is er dringend behoefte aan versterking van de laatste fasen van de innovatieketen.

Speerpunten

De sleutel tot deze strategie is een scherpere focus op cruciale technologieën en sleutelposities (control points) in wereldwijde waardeketens. Control points zijn cruciale, moeilijk te vervangen hightech schakels in waardeketens die vaak zeer kennisintensief zijn. Door hierop in te zetten kunnen Nederlandse hightech- en maakbedrijven mondiaal unieke technologische en economische posities opbouwen. Een voorbeeld van een onderneming die een dergelijke control point beheerst, is ASML.

Met deze langetermijnvisie kan het Nederlandse innovatiebeleid een belangrijke bijdrage leveren aan een veiliger, gezonder, duurzamer en welvarender land, zegt TNO. Er zijn drie veelbelovende sleutelposities in nieuwe waardeketens geïdentificeerd:

  • Energieopslag: Nederland, met zijn bekwaamheid in het maken van complexe machines, kan misschien niet concurreren in grootschalige batterijproductie. De volgende generatie solid-state batterijen biedt echter een gouden kans voor technologische investeringen en innovatie.
  • Optische satellietcommunicatie: Lasersatellietcommunicatie, gebruikmakend van optische signalen, belooft sneller en veiliger dataverkeer dan de bestaande radiofrequenties. Met Nederland als koploper in optische communicatie biedt dit domein een enorm potentieel.
  • AI & Fotonische chips: De opkomst van AI zal het wereldwijde datagebruik exponentieel doen toenemen. Nederland onderscheidt zich in geïntegreerde fotonica. Fotonische chips, die op nanoschaal lichtsignalen gebruiken voor gegevensoverdracht, zijn sneller en energiezuiniger dan hun elektronische tegenhangers. Investeren in technologie en apparatuur voor de productie van machines voor deze fotonische chips is een veelbelovende weg.

Effectiever

Bovendien benadrukt de paper de urgentie van een effectievere innovatieketen. De industrie is van onschatbare waarde voor Nederland, maar draagt ook veel CO2 bij. Snelle verduurzaming is van het grootste belang en vereist een gezamenlijke inspanning van bedrijven, academische instellingen en de overheid. De huidige technologieën zullen niet voldoende zijn om de klimaatdoelstellingen te halen; daarom zijn innovatie en R&D onmisbaar.

TNO onderstreept in de paper de instrumentele rol van de hightechsector en de maakindustrie in het aanjagen van Nederlandse innovatie. Nederland kan een pad uitstippelen naar een betere, duurzame toekomst door hiaten in de innovatieketen aan te pakken en zich te concentreren op cruciale technologieën.

TNO’s adviezen in een notendop:

– Inzetten op versterken gehele innovatieketen, van fundamenteel onderzoek tot valorisatie en ondernemerschap
– Lange termijn keuzes maken voor sleuteltechnologieën en sleutelposities (control points) in nieuwe waardeketens
– Mkb-focus op creëren van meer scale-ups en sectoren met achterblijvende productiviteitsgroei
– Verduurzaming industrie versnellen met gezamenlijke systeemaanpak bedrijven, kennisinstellingen en overheid met focus op innovatie en R&D
– Nationaal Groeifonds omzetten in structureel instrument dat de creatie van nieuwe waardeketens en innovatie-ecosystemen aanjaagt
– EU-norm realiseren om 3% van het bbp te investeren in R&D
– Civiele en defensie investeringen in R&D elkaar laten versterken