De E52 High Tech Piek Awards zijn ook dit jaar weer uitgereikt aan negen mensen die het afgelopen jaar een bijzondere bijdrage hebben geleverd op hightech gebied, of voor wie we in 2018 grote verwachtingen hebben. Elke dag portretteren we een van de winnaars. Vandaag: Marcel Pelgrom, die een Ster heeft gewonnen voor zijn jarenlange werk in de elektrotechniek.
Lees hier alles over de andere winnaars
De jury vat de prestaties van Marcel Pelgrom samen: “Elektrotechnicus Marcel Pelgrom werkte jarenlang voor het Philips Natlab en NXP en was consulting Professor op Stanford University. In 1989 formuleerde hij een model dat bekend werd als de Wet van Pelgrom. Een formule die essentieel zou blijken bij het fabriceren van almaar kleiner wordende microchips. Voor zijn werk ontving Pelgrom dit jaar prestigieuze IEEE Gustav Robert Kirchhoff oeuvreprijs, vernoemd naar de gelijknamige natuurkundige. Een enorme eer, zeker omdat Pelgrom de eerste industrie-ingenieur is die deze prijs ten deel valt.”
Eigenlijk is Pelgrom tussen de andere winnaars van de High Tech Piek Awards de vreemde eend in de bijt. Het werk waar hij nu voor geprezen wordt, heeft hij namelijk al in 1980-1989 verricht. Hij ontwikkelde een model dat de random variatie beschrijft die voor kan komen tussen identieke chipcomponenten, als gevolg van het effect dat enkele atomen verschil tussen twee transistors kan veroorzaken. “Transistors worden tegenwoordig steeds kleiner en het effect dat een atoom meer of minder kan hebben, wordt daardoor steeds groter.” Hij vergelijkt dat met het meten van de regen. “Dat kan je doen met een emmer of met een reageerbuis. Maar een enkele druppel heeft natuurlijk veel meer effect op de hoeveelheid water in de reageerbuis dan op de emmer.”
Zijn fascinatie voor techniek heeft Pelgrom al sinds dat hij een kind was. “Techniek zit misschien wel een beetje in je genen. Mijn vader had een rijwielhandel en van jongs af aan doe je natuurlijk een beetje mee. Ik mocht dan weleens een bandje plakken, maar ik was meer geïnteresseerd in de verlichting en de elektrische schakelingen. Ergens heb ik een fascinatie met het beheersen van wat de natuur mogelijk maakt. Niet alleen ernaar kijken en denken ‘wat is het mooi’, maar juist kijken wat je ermee kan.”
“Je hebt het pas echt gemaakt als je niet meer geciteerd wordt. Maar leg dat maar eens uit aan een professor aan de TU.”Marcel Pelgrom,
De IEEE heeft aan Pelgrom de Kirchhoff award toegekend voor zijn gehele oeuvre, maar de Wet van Pelgrom was daar wel de doorslaggevende factor in. “Ik heb een prijs gekregen vooral voor dat ene verhaal van zeven pagina’s. Het aardige aan de wet is dat toen ik de paper publiceerde, er in de eerste jaren maar een aantal keer naar verwezen werd. Tegenwoordig heeft het over de drieduizend citaten, met het grootste aantal in 2013. De meeste publicaties die dit werk gebruiken, refereren niet meer naar het originele artikel, maar wie de wet van Ohm gebruikt, refereert ook niet meer naar zijn paper. Je hebt het pas echt gemaakt als je niet meer geciteerd wordt. Maar leg dat maar eens uit aan een professor aan de TU,” zo lacht Pelgrom.
In oktober 1979 begon Pelgrom met werken bij Philips. Toen NXP in 2006 werd afgestoten, ging hij mee en werkte daar, tot hij het in 2013 mooi geweest vond. Tegenwoordig is hij een consultant voor micro-elektronische schakelingen. Zo komt hij over heel de wereld bij bedrijven om adviezen en trainingen te geven. Op dit moment is hij onder andere tijdelijk onder contract bij ASML. Met een nostalgische blik kijkt Pelgrom terug op het NatLab van toen. “Philips NatLab is natuurlijk de oermoeder van alles wat hier gebeurt, daar kan je niet omheen. Het is de wieg waar al die ontwikkelingen geboren zijn. Soms heb ik wel medelijden met de jongere generatie. Wij hebben echt geluk gehad met Philips NatLab en Nederland ook! Dat realiseert in Den Haag geen mens zich. Op Stanford zei een collega-hoogleraar tegen mij: ‘Wat jij daar gedaan hebt, dat hadden wij nooit gekund. Je hebt in negen jaar tijd rustig een onderzoek kunnen doen en de test vijftien tot twintig keer door de fabriek kunnen halen.’ Op maar een heel beperkt aantal plekken op de wereld was dat mogelijk.”
