Groot-Brittannië sluit zich weer aan bij de onderzoeksprogramma’s van de Europese Unie, waardoor het weer toegang krijgt tot fondsen en gemakkelijker internationaal kan samenwerken. Vanaf 1 januari 2024 kunnen Britse wetenschappers na drie jaar uitsluiting weer een aanvraag indienen voor de onderzoeks- en innovatiefondsen Copernicus en Horizon Europe – het grootste wetenschappelijke fonds ter wereld.
- Britse onderzoekers kunnen opnieuw EU-onderzoeksfondsen aanvragen.
- Britse wetenschappers krijgen weer toegang tot Horizon Europe, ‘s werelds grootste wetenschappelijke fonds.
- De overeenkomst heeft ook betrekking op het Copernicus-programma, maar niet op Euratom.
Een van de pleitbezorgers voor herintreding in het programma, Nobelprijswinnaar Paul Nurse, was erg blij met het nieuws. “Ik ben erg blij om eindelijk te zien dat partnerschappen met EU-wetenschappers kunnen worden voortgezet. Dit is een essentiële stap in het opnieuw opbouwen en versterken van onze wereldwijde wetenschappelijke status,” vertelde hij aan de BBC.
Gevolgen voor Oxford
De aankondiging komt als een opluchting voor de Britse wetenschappers, die de afgelopen jaren te maken hadden met onzekerheid over hun werk. Het VK is de thuisbasis van veel van de beste onderzoeksinstellingen ter wereld, zoals de universiteiten van Cambridge en Oxford en het Imperial College of London. In totaal kreeg het VK 1,7 miljard euro, meer dan elk ander land. Het ontving zelfs meer prijzen dan Duitse instellingen, die in de voorhoede van het Europese onderzoek staan.
“Iedereen heeft baat bij de nieuwe Horizon-deal, die meer mogelijkheden biedt voor internationale samenwerking bij het bepalen van de wetenschappelijke agenda en nieuwe ontdekkingen en doorbraken mogelijk maakt op gebieden die ons allemaal aangaan, zoals ziekten, klimaatverandering en AI”, aldus professor Irene Tracey, vicekanselier van de Universiteit van Oxford.
In het vorige Horizon 2020-programma – dat liep van 2014 tot 2020 – ontving de Universiteit van Oxford de meeste financiering van alle andere Britse universiteiten. Met dit geld werd een vaccin tegen tyfus Vi-conjugaat ontwikkeld en uitgerold, evenals nieuwe modellen voor geautomatiseerde spraakherkenning en taalleermiddelen.
De overeenkomst
Hoewel er binnen de Brexit-deal een geassocieerd lidmaatschap is overeengekomen, zijn Britse onderzoekers afgesneden van de financiering vanwege een meningsverschil over het Noord-Ierse protocol. De onlangs ondertekende overeenkomst heeft geen betrekking op het Euratom-onderzoeksprogramma van de EU, omdat het land zijn eigen kernfusiestrategie wil voortzetten.
Het opnieuw toetreden tot de onderzoeksconsortia van de EU brengt kosten met zich mee voor het VK, dat ermee instemde om €2,6 miljard per jaar te betalen om deel te nemen aan zowel het Horizon- als het Copernicus-programma, aldus de Europese Commissie (EC). De Britse premier Rishi Sunak vertelde verslaggevers dat het VK de tijd heeft genomen om de juiste deal te sluiten in het belang van de onderzoekers, wetenschappers en belastingbetalers.
De EC omschreef de deal als “gunstig voor beide” en zal de twee in staat stellen om hun “relatie op het gebied van onderzoek, innovatie en ruimtevaart te verdiepen, door onderzoeks- en ruimtevaartgemeenschappen samen te brengen”.
Horizon en Copernicus
Horizon Europe is het financieringsprogramma van de EU voor onderzoeks- en innovatieprojecten voor de jaren 2021 tot 2027. Met een budget van €95,5 miljard is het ‘s werelds grootste transnationale onderzoeks- en innovatie-initiatief. Het programma is gericht op het aanpakken van klimaatverandering, het behalen van de Sustainable Development Goals en het stimuleren van het concurrentievermogen en de groei van de EU. Horizon Europe bevordert ook samenwerking en versterkt de impact van onderzoek bij het ontwikkelen, ondersteunen en uitvoeren van EU-beleid.
Copernicus is het aardobservatieprogramma van de EU en bestaat uit een reeks systemen die gegevens uit verschillende bronnen verzamelen: satellieten, grondstations en sensoren in de lucht en op zee. Copernicus-diensten zijn gericht op zes thematische gebieden: land, zee, atmosfeer, klimaatverandering, noodsituaties en veiligheid. Dit programma heeft een budget van 9 miljard euro.
Het verloren terrein inhalen
In de jaren zonder Europees geld kwam de Britse regering met geld over de brug, zij het zonder dezelfde steun te garanderen als de EU deed. Britse wetenschappers konden nog steeds samenwerken met hun Europese collega’s in deze drie jaar van black-out. Ze konden echter geen enkel programma leiden.
Brussel en Londen hebben er vertrouwen in dat het VK binnen een paar jaar zijn leidende positie weer kan innemen door zijn netwerk van samenwerkingsverbanden over het hele continent weer op te bouwen. De schade was echter zeer groot en het zal nog lang duren voordat we het verloren terrein weer hebben goedgemaakt, aldus Prof. Sir John Hard, een neurogeneticus aan het University College in Londen.
“We hebben geen deel uitgemaakt van de grote wetenschap die Horizon financiert en we hebben het vertrouwen van Europese collega’s verloren. Zullen we Horizon in de toekomst weer verlaten, zouden ze zich kunnen afvragen. Veel wetenschappers hebben het VK gewoon verlaten en na de Brexit is het bewegen tussen het VK en laboratoria in de EU een trage, dure, bureaucratische nachtmerrie geworden,” vertelde hij aan de Observer.
Concurrerend voor de toekomst
Voor de EU is het sluiten van de deal ook echt cruciaal. De terugkeer van Britse wetenschappers aan boord zal de kracht van het hele onderzoek en het concurrentievermogen van het continent vergroten. Solide onderzoek resulteert in een sterke innovatiehouding, die zal helpen om de uitdagingen van deze tijd aan te gaan.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
