Waarom we over dit onderwerp schrijven
De start-up Human Material Loop op de Brightlands Campus in Geleen wil schoenen, kleding en tassen maken van mensenhaar. “Toen ik voor het eerst bij een kapper binnenliep of ik haar kon hebben zeiden ze: ‘Hè hè, hier wachten we al jaren op.’”
Het is daags na de klimaattop in Egypte. De in Hongarije geboren Zsofia Kollar (31) toont zich niet aangedaan door de schamele resultaten. “Het was de 27-ste top en we weten wat al die vorige bijeenkomsten hebben opgeleverd. De verandering moet komen van individuen die iets durven op te offeren om verandering tot stand te brengen.” Individuen zoals zij.
Vies
Voor haar was Covid-19 een gamechanger. “Ik was als kunstenaar en ontwerper vooral bezig met exposities voor galerieën en zo maar tijdens de pandemie heb ik mezelf de vraag gesteld: wat is mijn positie, mijn rol? Welke verantwoordelijkheid heb ik en wat behoor ik bij te dragen aan een betere wereld anders dan mooie dingen te ontwerpen voor de elite en onderdeel te zijn van het kapitalistische systeem? Ik wil verandering brengen.”
Al tijdens haar studie raakte ze gefascineerd door menselijk haar. In die zin dat het in elke cultuur veel aandacht krijgt maar als het eenmaal geknipt is, wordt het waardeloos en zijn mensen er zelfs vies van als het eenmaal op de grond ligt.
“Ik weet niet precies waarom dat is, ik denk er veel over na. Ik krijg veel opmerkingen over dat het vies zou zijn en dat vreemd als je er kleren van maakt. Maar kijk eens naar de gebruikelijke processen in de kledingindustrie. Alsof die niet vies of vervuilend zijn.”
Geen lingerie
Zsofia ging op onderzoek uit. “Ik wilde iets doen met menselijk haar. Maar wat kon ik ermee? Wat was het meest logisch om er mee te doen?” Dat heeft ze inmiddels helder. Haar is enorm sterk en elastisch. “Menselijk haar verschilt niet zo van wol, het is misschien wat dikker.” Tot dusver maakte haar bedrijf een sweater, de volgende stap is het produceren van sneakers. “We kunnen er geen lingerie van maken, dat is te fijn; het is meer een vervanging voor wol, acryl of polyester.”
Volgens Zsofia wordt in Europa jaarlijks 51 miljoen kilo haar weggegooid. Het is dus zaak om een infrastructuur op te zetten om het op te halen. Want hoewel Human Material Loop nog volop in ontwikkeling is denkt Zsofia graag groot. “We willen een gesloten ecosysteem voor de kledingindustrie ontwikkelen met een zo laag mogelijke co2-uitstoot.”
Verrassend
De eerste sweater heeft een grote maat en bestaat uit 700 gram haar uit Amsterdam. “Toen ik voor het eerst bij een kapperszaak binnenstapte en uitlegde wat ik kwam doen, vond ik de reactie zeer verrassend. ‘Hè hè, we zitten al jaren te wachten op iemand met deze vraag want we produceren al zoveel jaren zoveel afval. Het moet toch ergens goed voor zijn?’”
Op haar website daagt Zsofia bezoekers uit om een enquête in te vullen die je aanzet tot nadenken over het gebruik van mensenhaar. “Veel mensen vinden hergebruik logisch en een goed idee maar ook veel mensen vinden het vreemd dus marketing en communicatie zijn heel belangrijk. We moeten ambassadeurs hebben die dit tot norm in de kledingindustrie verheffen. We hebben nu een paar prototypes en zijn nog bezig om de techniek te verfijnen, we zijn nog niet klaar voor de markt. Want we moeten uitzoeken hoe vaak en hoe warm een trui van haar gewassen kan worden, wat betekent dat voor de kleuren. Er is nog veel te doen.”
Bureaucratie
Volgens Zsofia Kollar is de mode-industrie is zeer geïnteresseerd. “Zij weten dat ze niet zo niet verder kunnen. Wij hebben ze iets te bieden.”
Haar ideeën vonden aanvankelijk weinig enthousiasme op tal van plekken in Nederland die bekend staan om hun innovatieve hubs. “Het was super lastig om de bureaucratie te doorbreken maar Brightlands is voor ons the place to be. Ongelofelijk met welke innovaties ze daar bezig zijn, welke verbindingen er worden gelegd. Er is veel kennis, veel innovatie, veel technologie, je wordt er uitgedaagd om nog meer na te denken en te pushen. De expertise en faciliteiten zijn super. Wat mij betreft is dit een belofte voor de toekomst.”
Voorlopig haakt Human Material Loop aan bij een wolfabriek met een spinnerij in Prato, hart van de Italiaanse textielindustrie. “Dan hoeven we zelf geen fabriek te bouwen. In Nederland is geen spinnerij meer vandaar. We willen het zo inrichten dat de fabriek een ton haar per dag aan kan.” De eerste producten: sneakers, jassen, tassen, gordijnen en tapijten. Om niet te veel tijd te verliezen gaat HML samenwerken met bestaande modemerken om het taboe rond haargebruik te doorbreken.
“Haar groeit overal op deze planeet”, zegt Zsofia. “Het is onze missie om een wereldwijde infrastructuur op te bouwen. Wij kunnen echt verschil maken.”
