Het romige alternatief voor melk

By Corine Spaans

Het ziet eruit als koemelk. Het mondgevoel en de textuur zijn hetzelfde. Maar bij de productie van de plantaardige zuivelvervanger van Cultivated BioSciences komt geen koe aan te pas. De Zwitserse start-up ontwikkelde een fermentatieproces dat gebruik maakt van de vetten in gist. Zo ontstaat er een vetachtige stof die de basis vormt voor een diervriendelijk en duurzaam alternatief voor melk, yoghurt en kaas. In september haalde de start-up een investering van 1,5 miljoen op.

Vergisting

“We willen een van de belangrijkste wereldspelers worden die voedsel produceren uit biomassa-vergisting. Daarmee willen we een belangrijke stap zetten in de transitie van op landbouw gebaseerd voedsel naar op vergisting gebaseerd voedsel,” aldus Tomas Turner, mede-oprichter van Cultivated Sciences.

“Door niet-genetisch gemodificeerd gist gebruiken bij het fermentatieproces en door dat gist vervolgens te voeden, produceren we vetmoleculen. Uit die massa extraheren we de gewenste hoeveelheid vet om dat romige gevoel te krijgen. Ook heeft het een vergelijkbare voedingswaarde als zuivelroom.” Bij de productie van dit alternatief voor room wil de start-up gebruik maken van de afvalstromen van voedselverwerkende bedrijven. Daardoor is er geen landbouw of extra energie nodig om het te produceren, legt Turner uit.

Fermentatie: een oeroude techniek als oplossing voor het voedselprobleem

Fermentatie is hot. Met deze oeroude techniek laat je voedsel met behulp van schimmels, gisten of bacteriën gecontroleerd bederven.

Eiwittransitie

De start-up kom voort uit Turners persoonlijke zoektocht naar hoe hij zijn “impact kan vergroten”.  Als kind al probeerde Turner zijn ouders te overtuigen om meer plantaardig eten te eten. De smaak van soja-yoghurt vond zijn vader echter niets. “Ook ben ik altijd actief geweest in de beweging ‘effective altruism. Een beweging die rede en bewijs gebruikt om anderen zo effectief mogelijk te helpen.” Via mensen uit deze organisatie leerde Turner de alternatieve eiwitindustrie kennen. Hij kwam in contact met The Good Food Institute, een internationale ngo die de ontwikkeling van plantaardige teelt en fermentatie will versnellen. 

Turner studeerde Materials Science and Engineering aan de Ecole polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL). Via The Good Food Institute liep Turner stage bij de Zwitserse plantaardig-vlees start-up Planted Foods. Daar raakte hij geïnspireerd om verder te gaan met fermentatie en zo bij te dragen aan de eiwittransitie. Het onderwerp van zijn afstudeerscriptie werd dan ook de productie van lipiden -vetten- in gist.

Rethink Protein Challenge

Tijdens het schrijven van zijn masterthesis had Turner veelvuldig contact met Wageningen University & Research (WUR). Onderzoekers van de universiteit doen onder meer onderzoek naar gisten als alternatief voor palmolie. Een onderzoeker wees hem op de Rethink Protein Challenge, een studentenwedstrijd voor het beste idee of prototype dat “9 miljard mensen van voldoende eiwitten voorziet op een manier die gezond, betaalbaar en goed voor onze planeet is”, zo staat op de website te lezen. Turner vond een teamgenoot, WUR-student Julia Martin, en meldde zich met zijn gistfermentatie-prototype aan. Die deelname was de voorbode van de start van het bedrijf Cultivated Sciences. 

Gedurende vijf maanden werkten de twee aan een business case, waarbij ze advies en coaching kregen van deskundigen uit bedrijven als Lely, DSM en Unilever. Martin en Turner wonnen de wedstrijd in de categorie prototyping. “De overwinning was een enorme waardering voor me. Het bevestigde dat onze oplossing voorziet in een behoefte van de industrie. Het bevestigde dat ik ermee door moest gaan. Ook gaf het meer zichtbaarheid. Plotseling had ik als student contact met mensen die in mijn oplossingen wilden investeren.” 

Lekkere kaas maak je straks niet meer van melk, maar van gele erwten

De productie van zuivelproducten gepaard met een aanzienlijke uitstoot van broeikasgassen en het gebruik van liters water. Vandaar dat er driftig naar alternatieven wordt gezocht.

Goedkeuring

Even dacht Turner eraan het bedrijf in Nederland op te zetten. Martin sloot zich daar echter niet bij aan en Turner ging op zoek naar een andere mede-oprichter. Die vond hij in Zwitserland. “Ik ontmoette Dimitri Zogg zes jaar geleden tijdens een bergbeklimming in het Zwitserse Gruyère. We bleven contact houden. Dimitri was voorzitter van YES-Europe, dat staat voor Young Leaders in Energy and Sustainability. Mijn broer was er een tijdje vice-voorzitter. Toen ik op zoek ging naar een mede-oprichter wees mijn broer me op Dimitri.” Ook zorgde een subsidie in Zwitserland ervoor dat Turner zijn bedrijf in Zwitserland vestigde.

Met de investering van Wingman Ventures verfijnen en optimaliseren Turner en Zogg het bioproces. “Binnenkort starten we met de validatie van ons ingrediënt bij verschillende partners. Begin volgend jaar hopen we op goedkeuring. Met die goedkeuring kunnen we waarschijnlijk in 2024 ons product in Amerika lanceren.” 

Vanwege de Europese wet- en regelgeving laat lancering in Europa langer op zich wachten, legt Turner uit. “Er zijn in Europa veel veiligheidstest nodig. Aan de ene kant goed, maar aan de andere kant remt het innovatie af. Vandaar dat we het product eerst in Amerika lanceren.”