Wetenschappers aan boord van de R/V Helmer Hanssen hebben zich in de duisternis van het Noordpoolgebied gewaagd om de geheime wereld van het zeeleven tijdens de poolwinter te ontdekken. In tegenstelling tot de conventionele opvatting dat het ecosysteem stilvalt bij gebrek aan zonlicht, ontdekten de onderzoekers dat zoöplankton in de duisternis goed gedijt, paart en eieren uitbroedt en zo bijdraagt tot de wedergeboorte van het Noordpoolgebied in de lente. Het Deep Impact-project, geleid door marien ecoloog Jørgen Berge, heeft tot doel het Arctische ecosysteem te bestuderen zonder het mariene leven te verstoren. Nature schrijft over dit onderzoek.
De impact van kunstlicht op het Arctische ecosysteem
In een baanbrekende aanpak om de mariene biologie van het Noordpoolgebied te bestuderen, maakten Berge en zijn team van internationale wetenschappers gebruik van een duisternisstrategie, een techniek waarbij alle kunstmatige lichten aan boord van hun schip worden uitgeschakeld. Dankzij deze methode konden de onderzoekers mariene organismen in hun natuurlijke omgeving observeren, zonder last te hebben van lichtvervuiling. De studie, gesteund door de Noorse Onderzoeksraad, is de eerste die het effect van kunstlicht op een heel ecosysteem documenteert.
Zeedieren, van zoöplankton tot vissen, bleken zelfs op minimaal licht te reageren en zich in reactie daarop te verwijderen. Het is bekend dat licht het gedrag van mariene organismen beïnvloedt, door migratie naar voedsel en het vermijden van roofdieren op gang te brengen. De ontdekking helpt voorspellingen over de effecten van toenemend licht in Arctische zeeën als gevolg van verminderd zee-ijs door klimaatverandering. De bevindingen zetten ook vraagtekens bij de nauwkeurigheid van de huidige winterse onderzoeken naar de mariene populatie in het Noordpoolgebied.
Gevoeligheid van mariene organismen voor licht
Onderzoekers van het Deep Impact-project gebruikten de door SAMS ontwikkelde lichtsensor en echosounders om organismen in de Barentszzee op te sporen, waaruit blijkt dat het mariene leven in de poolnacht reageert op zelfs het zwakste natuurlijke licht tijdens de maandenlange duisternis. Dr. Phil Anderson van SAMS: “Met behulp van een bij SAMS ontwikkelde supergevoelige lichtsensor konden we zien hoe gevoelig deze organismen zijn voor licht… Zelfs de kleinste lichtdetectie was voldoende om deze zeeorganismen te laten reageren.”
Op een diepte tot 200 meter werd een onmiddellijke reactie van vissen en zoöplankton op blootstelling aan kunstlicht geregistreerd. Deze bevinding heeft ertoe geleid dat extreme voorzichtigheid wordt geadviseerd bij wetenschappelijk onderzoek of bestandsbeoordelingen waarbij gebruik wordt gemaakt van kunstlicht tijdens de Arctische winter. Prof. Jørgen Berge van de UiT The Arctic University of Norway: “We begrijpen langzamerhand hoe de zwarte doos van de poolnacht functioneert.”
De invloed van de mens
Nu menselijk kunstlicht wereldwijd voor meer bezorgdheid zorgt, komen de Deep Impact-expedities op het juiste moment. Marien bioloog Jackie Grebmeier van de University of Maryland Chesapeake Biological Laboratory in Solomons: “Naarmate het Noordpoolgebied zich verder opent, zal ook de invloed van de mens en het kunstlicht toenemen… De enige manier om ons te beschermen en de gevolgen te voorspellen, is door te beschikken over de realtimegegevens die Jørgen en zijn team verzamelen.”
