Even na het begin van het Europees innovatiedebat, gisteren in het auditorium van de TU Eindhoven, begon het geroep buiten de deuren steeds hoorbaarder te worden. Enkele tientallen studenten die aanvankelijk een paar honderd meter buiten de zaal hun pro-Palestijnse acties voerden, waren tot aan de voordeur opgetrokken. Luid bonkten ze op de deuren en muren, maar de zeven deelnemers aan het debat lieten zich er nauwelijks door van de wijs brengen. Even moest de debatleidster de regie vragen om het volume wat op te voeren, maar daarmee was het leed zo ongeveer geleden.
“Je ziet hoezeer de EU hier leeft”, grapte D66’s Gerben-Jan Gebrandy. “Er was blijkbaar geen plek meer in de zaal en toch willen ze naar binnen.” VVD’er Malik Azmani stelde nog even voor om het debat met de studenten te openen, maar zag zelf al snel ook de risico’s van die keuze in. En CDA’s Tom Berendsen gaf toe toch wel wat moeite te hebben zich te concentreren. “Het is net of ik met mijn vrouw onze dag willen bespreken, maar de kinderen zijn nog niet naar bed en willen ook onze onverdeelde aandacht.”
Overeenstemming
Voor het Europees Innovatiedebat kwamen EU-lijsttrekkers Bas Eickhout (GL/PvdA), Malik Azmani (VVD), Dirk Gotink (NSC), Gerben-Jan Gerbrandy (D66), Tom Berendsen (CDA), Jessika van Leeuwen (BBB, #2) en Reinier van Lanschot (Volt) gister samen op de TU/e.
Na de inleidende schermutselingen ging het toch echt over innovatie in Europa. Open economie of een hoog hek rond onze kennis, wel of geen warm welkom voor arbeids- en kennismigranten van buiten de EU, een beter Europees vestigingsklimaat, zelfs als dat ten koste gaat van onze groene ambities, dat waren de dilemma’s waar de zeven de degens mochten kruisen. Niet alle stellingen waren even innovatiegericht, maar de lijsttrekkers deden hun best om zich daar toch op te focussen. En dat leidde tot een gesprek over de bekende verschillen (waarbij met name BBB-kandidaat Jessika van Leeuwen zich een buitenbeentje toonde), maar ook tot behoorlijk wat overeenstemming.
Om met dat laatste te beginnen: er was niet alleen alom lof voor de prestaties van de Brainportregio waar het debat gisteren plaatsvond, maar daarnaast vormde China voor alle kandidaten een entiteit waar we ons vanuit Europa tegen af zouden moeten zetten. Soms uit afgunst (“Terwijl wij onze autofabrikanten toestonden een dieselgate te creëren, wist China al lang dat de batterij-auto superieur was”, aldus Bas Eickhout van GroenLinks/PvdA), soms uit berusting (“het is een illusie om te denken dat wij China voor gaan blijven, die zijn zo snel in het doorontwikkelen”, aldus Jessika van Leeuwen) en soms uit kracht (“we moeten weer een innovatiemacht worden door strategischer te kijken naar onze afhankelijkheden”, zei Malik Azmani). Het land vormde de rode draad tussen alle opmerkingen bij elke stelling. Of we als publiek maar wilden begrijpen dat onze verzamelde Europarlementariërs hun naïviteit van zich hebben afgeschud.
‘Innovatie is zoals bij Miss Universe: we willen allemaal wereldvrede, we zijn allemaal voor innovatie. Maar wie betaalt het?’
Gerben-Jan Gebrandy (D66)
De man die als de lijsttrekker van “de meest Europese partij die er is” werd aangekondigd (resulterend in boegeroep van D66 en GroenLinks/PvdA), Volt’s Reinier van Lanschot, mocht bij alle stellingen inderdaad de meest Europagerichte standpunten verkondigen. “Innovatie vergroot je niet door alleen je kennis te beschermen, maar juist de budgetten ervoor te verdrievoudigen en een economie te creëren die zo open mogelijk is. Met natuurlijk een goede bescherming van je gevoelige technologieën.”
Waar dat geld voor extra innovatie dan vandaan moet komen wist hij ook wel: bijvoorbeeld met een Europese belasting voor bedrijven die zich nu nog vestigen waar ze het goedkoopste uit zijn. Steun aan Oekraïne noemde Van Lanschot “moreel het enige juiste en ook nog eens in ons eigenbelang”, daarin gesteund door Dirk Gotink (NSC) en Gebrandy. “Een krachtig Europees defensiebeleid heeft ook alles te maken met innovatie”, zei Gotink. Voor Gebrandy was het een mooie aanleiding om hem de (onbeantwoorde) vraag te stellen wat hij dan in een regering met Geert Wilders te zoeken had.
Duurzaam en economisch
Dat een duurzaam Europa gelijk op kan gaan met economische voorspoed, daar waren zes van de zeven kandidaten het wel over eens. “De Green Deal is een economisch groeiprogramma. We kunnen alleen maar groeien als we dat 100% duurzaam doen”, aldus Gebrandy. Ja, soms lijkt Europa daardoor een regelmacht in plaats van een innovatiemacht, maar die regels zijn nodig om vooruit te komen. Van Leeuwen dacht er als enige anders over. “We willen geen beklemmende groene ambities. Klimaatpaniek is nu de norm, vol onheilsboodschappen, resulterend in een afbraakeconomie. We zeggen klimaatneutraal te zijn in 2050, maar het is niet haalbaar en niet betaalbaar.” Dat was vooral tegen het zere been van NSC’s Dirk Gotink: “BBB zaagt aan de poten van de Parijs-akkoorden, dat is een kapitale blunder. Wij weten gelukkig klimaat en economie te combineren.” Of, in de woorden van Van Lanschot: “BBB, dat is Bestaande Belangen Behartigen.”
Gebrandy had daarop de punchline van de avond. “Innovatie is zoals bij miss universe: we willen allemaal wereldvrede, we zijn allemaal voor innovatie. Maar we zullen er wel wat voor moeten doen. Vijftien miljard aan innovatie, dat is wat we nu besteden en dat lijkt veel. Maar als je ziet dat Bill Gates in zijn eentje al de helft van dat bedrag uitgeeft en de VS maar liefst 380 miljard over heeft voor het stimuleren van groene industrie, dan weet je dat er veel meer nodig is.”
Brainport
Dat industriepolitiek kan samengaan met innovatiemacht werd vooral door CDA en VVD benadrukt, al was niemand het er echt mee oneens. “Alleen met een heel sterk bedrijfsleven zijn we in staat onze veiligheid op peil te houden”, aldus Azmani. Tom Berendsen voegde daar nog aan toe dat hij zijn Brusselse collega’s zal blijven uitnodigen naar Nederland. “We moeten ze keer op keer meenemen naar plaatsen als Eindhoven zodat ze het uiteindelijk allemaal gaan snappen: de high-tech hoogstandjes zoals fotonica, maar ook het concept van samenwerken. Elkaar iets gunnen en dan samen beter worden, dat snappen ze in Eindhoven als geen ander, daar kan Europa nog heel veel van leren.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
