In de jaren negentig begint Hans Krikhaar, inmiddels Professor Smart Manufacturing bij Fontys Hogescholen en President van DSPE, zijn carrière in de precisietechnologie bij Philips. In de twaalf jaar die hij er werkt, ziet hij het bedrijf veranderen. “Twintig jaar geleden begon het concern uiteen te vallen. Er ontstonden talloze spin-offs: ASML, Assembleon (nu K&S) en Thermo Fischer, om er maar eens een paar te noemen. Die afsplitsingen hebben geleid tot een grote en diverse precisie-industrie in Brabant.”
Als Krikhaar terugblikt op de afgelopen twintig jaar precisietechnologie, loopt samenwerking daar als een rode draad doorheen. “In mijn tijd bij Philips werd er intern heel veel en heel goed gecommuniceerd en kennis gedeeld. Toen was het bedrijf nog een geheel.”
Van gloeilamp naar laptop
De hydraulische spil bijvoorbeeld, die werd oorspronkelijk ontwikkeld om de kop van een videorecorder te kunnen maken. Later werd de spil toegepast in de eerste lithografiemachine van ASML. “Zelf heb ik de spil toegepast in een machine die scheerkoppen produceerde bij Philips Drachten. En een latere versie van diezelfde spil wordt ingezet om contactlenzen te kunnen draaien.”
De radiobuis kent een vergelijkbare geschiedenis. In beginsel is het een afgeleid product van de gloeilamp, maar het leidt Philips uiteindelijk tot een product van wereldformaat: de radio. “Later heeft diezelfde techniek geleid tot het ontstaan van de televisie. Vervolgens heeft Philips de techniek vervolgd met de transistor en de IC, technologie die er voor heeft gezorgd dat we nu allemaal via onze laptops kunnen communiceren.” De brede toepassingen van één techniek zijn het resultaat van goede, interne communicatie en illustreert hoe een innovatie op meerdere manieren kan worden toegepast.
Divers ecosysteem
Dat er twintig jaar geleden steeds meer afsplitsingen van het moederbedrijf Philips ontstonden, zorgde voor een heel divers ecosysteem. Krikhaar: “Er ontstonden allerlei start-ups die zich met hightech systemen bezighielden. We zijn goed geworden in fabrieksautomatisering, system engineering, fotonica, mechatronica. Met name onze open manier van samenwerken en out-of-the-box denken heeft de Nederlandse precisietechnologie gebracht waar hij nu is.” Als Krikhaar Nederland vergelijkt met Duitsland, Engeland en Frankrijk ziet hij een duidelijk verschil: in die landen zijn bedrijven veel hiërarchischer en in losse vakgebieden opgedeeld, terwijl in ons land verschillende vakgebieden veel meer geïntegreerd zijn.
Huiverig om kennis te delen
“Die instelling moeten we behouden. Ik zie dat steeds meer bedrijven en start-ups huiverig zijn om kennis te delen. Dat is geen goede zaak voor de precisietechnologie in Nederland. Een mkb-er die bang is dat zijn innovatie gestolen wordt, doet de deur op slot voor buitenstaanders. Zo komt hij niet verder, en de industrie ook niet”, benadrukt Krikhaar.
Het feit dat de sector aarzelend is om kennis te delen, is een groot verschil met de situatie van twintig jaar geleden, als het onverschrokken delen van kennis binnen Philips tot innovatie na innovatie leidt.
Als president van DSPE heeft Krikhaar het tot zijn missie gemaakt om de angst voor het uitwisselen van kennis weg te nemen. “Dat doen we door vakgenoten bij elkaar te brengen. We gaan zelfs zo ver dat we willen dat ze vriendschap sluiten. We organiseren kennisdagen, brengen zes keer per jaar het vakblad ‘Mikroniek’ uit en organiseren conferenties in de mechatronica en optomechanica. Die basis van kennisdeling is belangrijk. De Precisiebeurs van Mikrocentrum is daar ook een hele belangrijke uiting van.”
Lees hier het magazine dat Innovation Origins maakte over de Precisiebeurs
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
