Een bijzondere samenwerking tussen een kunstenaar en wetenschappers van de Technische Universiteit Eindhoven heeft geleid tot een uniek, fantasie prikkelend kunstobject: een ‘half levend vaasje’. Naar een idee van kunstenaar Hongjie Yang lieten TU/e-onderzoekers Patricia Dankers en Dan Jing Wu levende, menselijke cellen groeien op 3D-geprinte plastic mallen in de vorm van een vaasje. Het project zal vanaf 20 februari worden tentoongesteld in het wereldberoemde museum Centre Georges Pompidou in Parijs. De drie vaasjes tonen een intrigerend beeld van de huidige vooruitgang in de regeneratieve geneeskunde die op den duur moet leiden naar het met slimme materialen kweken van volledige organen. Daarnaast prikkelen ze bezoekers met het idee dat de grens tussen levende en niet-levende materialen aan het vervagen is.
Dat je menselijke cellen buiten het lichaam kunt laten leven en laten groeien is inmiddels ruim 60 jaar mogelijk. Niet dat het eenvoudig is, want in deze ‘vreemde omgeving’ gedragen cellen zich totaal anders. Echter, na decennia van onderzoek lukt het steeds beter om cellen te laten groeien op complexe driedimensionale structuren, die bijvoorbeeld met een 3D-printtechniek geproduceerd zijn. De grote belofte hiervan is om beschadigd of ziek weefsel bij patiënten te kunnen herstellen of vervangen, een tak in de wetenschap die bekend staat als de regeneratieve geneeskunde.
Biomaterialen
De drie vaasjes in dit kunstproject zijn gemaakt door TU/e-hoogleraar Patricia Dankers en promovenda Dan Jing Wu, die zich in hun onderzoek richten op de ontwikkeling van nieuwe biomaterialen om het herstel van weefsels te sturen. De cellen voor de vaasjes zijn in het lab van Dankers aan de TU Eindhoven gekweekt en blauw gekleurd, waardoor ze een ‘Delftsblauw’ uiterlijk kregen. “Het project biedt ons een unieke kans om het onderzoek wat we doen op een andere manier met het brede publiek te delen. Het laat de vooruitgang in dit onderzoeksveld zien en geeft een prikkelend beeld van de toekomst.”, aldus Dankers. “Door intelligente, responsieve materialen te ontwikkelen hopen we in de toekomst gehele organen te kunnen maken, zoals bijvoorbeeld een kloppend hart”, zegt Wu.
Het artistieke plan voor het maken van zulke vaasjes komt van kunstenaar Hongjie Yang, die is gebiologeerd door het idee dat menselijke cellen in deze nieuwe hoedanigheid gebruikt worden. “Met het maken van nieuwe objecten uit eigen menselijk materiaal bereiken we een nieuwe, ongemakkelijke grens. Is zo’n object dan levend of niet-levend?”, aldus Yang. Hij werkt al langer aan kunstobjecten die de komst van zulke ‘half-menselijke’ objecten kenbaar maken. Een vaasje dat deels is opgebouwd uit gekweekte, menselijke cellen vormt de laatste toevoeging hieraan.
Tentoonstelling in Parijs
Het project is onderdeel van een nieuwe tentoonstelling over de vele, nieuwe vormen van kunstmatig leven in het Centre Georges Pompidou in Parijs, één van ‘s werelds topmusea voor moderne kunst. De tentoonstelling opent op woensdag 20 februari. Uiteindelijk zullen in het museum niet de échte vaasjes getoond worden, maar zullen er replica’s te zien zijn. ‘We denken echter dat het idee alleen al prikkelend genoeg is om bezoekers aan het denken te zetten over de ethische kant van regeneratieve geneeskunde’, aldus Dankers.
Foto’s © TU/e, Pixelie
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
