Uitgestrekte graan en maïsvelden behoren tot het typische Nederlandse landschap. Maar hoe ziet de landbouw van de 21e eeuw eruit? Welke gewassen horen bij de toekomst? In het innovatieprogramma Fascinating uit Groningen werken Noordelijke partijen samen om daar antwoord op te krijgen. In één van de projecten staat onderzoek naar plantaardige eiwitgewassen centraal. “Wie weet zien we straks akkers vol met veldbonen”, zegt Tjeerd Jongsma, directeur van Fascinating.
Groningen is een echte landbouwprovincie. Al eeuwenlang zijn hier boerenbedrijven en is er een uitgebreide landbouwinfrastructuur. Nu willen Noordelijke partijen de voedselvoorziening verder innoveren. Binnen Fascinating (Food Agro Sustainable Circular NAture Technology IN Groningen) werken agrifoodbedrijven als Agrifirm, Avebe, Cosun en FrieslandCampina samen met kennisinstellingen als de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) aan het ultieme doel om in tien jaar tijd de landbouwsector ‘toekomstproof’ te maken: een circulaire landbouw, die gezond en duurzaam is, en ook nog eens een goede opbrengst oplevert voor de agrariërs.
Efficiëntie
“De agrarische sector is tot op heden voornamelijk gericht op efficiëntie”, licht Jongsma toe. “Dat is aan de ene kant logisch. De wereldbevolking groeit, dus er moet dus ook steeds meer voedsel geproduceerd worden. Maar we hebben daarnaast ook te maken met het klimaatvraagstuk, met een veranderende biodiversiteit en met verschraling van de bodem. Hoe zorgen we ervoor dat we voldoende gezond voedsel produceren terwijl we het klimaat, milieu en natuur zo min mogelijk belasten, en ook nog oog hebben voor het verdienmodel van agrariërs? Het is een gezamenlijke zoektocht waarin alle partijen die meedoen aan het programma, uit de hele keten van de voedselvoorziening, met elkaar aan werken.”
De veldboon
Producten met veel calorieën en weinig voedingsstoffen ondermijnen op de lange termijn de gezondheid. Daarom zijn marktvraag en voedingsstoffen voor Fascinating sleutels om de landbouw duurzaam te maken. Zo staan eiwitten centraal in het programma. Deze horen namelijk bij een gezond voedingspatroon.
Cosun, een coöperatie die akkerbouwgewassen en andere plantaardige grondstoffen verwerkt, onderzoekt in een van de projecten welke nieuwe eiwitgewassen het meest kansrijk zijn. Daarbij wordt onder andere gekeken welke teelt het meest rendabel is. Er worden op dit moment op vier plekken zo’n zestien verschillende eiwitrijke gewassen onderzocht, waaronder veldbonen, erwten, klaver, luzerne, lupine en hennep. Het programma werd in 2021 geïntroduceerd. Ondertussen zijn de resultaten binnen van de eerste onderzoeken die de bedrijven uitvoeren.
“Deze laten al duidelijk zien dat vooral veldbonen een goede kandidaat zijn. Dus wie weet, zien we dit gewas straks op de akkers in de regio staan, naast de traditionele teelten zoals suikerbieten, aardappelen en graan”, aldus Jongsma.
Groene mest
Naast deze praktijkproeven wordt er aan meer landbouwinnovaties gewerkt. Landbouwcoöperatie Agrifirm werkt binnen het project Groene Mest Groningen aan ontwikkelingen om het telen van gewassen rendabel te maken wanneer de prijzen voor kunstmest en biologische mest stijgen. Zo wordt er gekeken naar mogelijkheden om eigen geproduceerd stikstof weer binnen te halen door gebruik te maken van vlinderbloemigen of het toepassen van maaimeststoffen: gewassen die worden gemaaid, gehakseld, en als plantaardige meststof gebruikt op ander perceel dan waar ze groeiden.
Eiwitten in het menselijk lichaam
Ook staat binnen het programma wetenschappelijk onderzoek naar gezonde voeding centraal. Onderzoekers en studenten van Het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) sloten zich daarvoor aan bij het programma. “Hoe maken we de stap van kwantiteit en bewerkt voedsel naar een kwalitatief betere variant? En hoe kunnen we een gezond dieet vertalen naar ons landbouwsysteem? Dat zijn vragen waar we antwoord op moeten krijgen om te kunnen bepalen welk soort voeding we moeten produceren in de regio”, aldus Jongsma.
Flexitariër
Plantaardige eiwitten spelen een steeds grotere rol binnen het westerse dieet. Zo geeft meer dan de helft van de Nederlanders aan tegenwoordig flexitariër te zijn. “Het antwoord op de vraag wat gezonde voeding is, ligt voor een deel in de productie van plantaardig eiwit”, zegt Jongsma. “Ik denk dat het consumeren van plantaardige producten de komende jaren alleen maar gaat toenemen. Je ziet het alleen al als je door de supermarkt loopt en ziet in welke mate het schap met vleesvervangers afgelopen jaren is uitgebreid. Maar dierlijke eiwitten blijven ook onderdeel uitmaken van je voeding. Voor welke voedingsmiddelen, ingrediënten en supplementen uiteindelijk het meeste potentie is, weten we nu nog niet. Uiteindelijk zorgt de balans tussen veeteelt en akkerbouw voor gezonde voeding, lage uitstoot en met oog voor klimaat en milieu.”
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
