Een derde van de mondiale vispopulatie wordt specifiek gevangen voor dierenvoeding. Toen Kees Aarts, oprichter van Protix, daar achter kwam, bedacht hij een innovatieve oplossing die zélfs de goedkeuring van sir David Attenborough kon wegdragen. Nu is de Brabantse pionier marktleider in grootschalige insectenkweek. Dat ging niet vanzelf, maar met ondersteuning van BOM werd het Brabantse bedrijf het neusje van de zalm.
Aarts is al van jongs af aan gefascineerd door de natuur, maar ook door de wankele balans tussen mens en natuur. Zijn baanbrekende idee dat leidde tot Protix ontstond in 2008 in Mozambique. Daar filosofeerde hij op een avond over het lot van tal van vissen die als rijke eiwitbron worden gevangen voor de verwerking in diervoer. Met overbevissing en een enorme druk op de natuur als gevolg. Wat nou als we op grote schaal insecten kweken voor de productie van eiwit in diervoer.
Waarom dit belangrijk is:
Protix brengt een duurzaam en concurrerend alternatief op de markt voor vis- en veevoer. En wel met insecten. Voordelen van insecten ten opzichte van andere opties zijn legio: voor de kweek is weinig ruimte nodig, insecten gedijen goed op reststromen en de CO₂-uitstoot is vele malen lager dan bij alternatieven, zoals kippenvlees (27 keer lager) of soja (7 keer lager).
Niet uniek, wel de eerste
Bij terugkomst in Nederland bleek zijn idee niet uniek. Toch zag Aarts nog volop kansen. Samen met zijn collega bij McKinsey, Tarique Arsiwalla, ging hij aan de slag. “De sector stond op dat moment nog in de kinderschoenen. Er waren hobbykwekers die meelwormpjes voor visvoer kweekten, maar daar hield het mee op.”
Al gauw is het voor Aarts en Arsiwalla helder wat ze te doen staat: er moet technologie komen waarmee ze op grote schaal en tegen concurrerende kosten eiwit uit insecten kunnen produceren. “In snel tempo goten wij het in een vorm zoals nog niemand had gedaan. We trokken investeringen aan, dachten groots en zetten vol in op de juiste technologie voor industriële productie.” Dat kostte Aarts en Arsiwalla flink wat bloed, zweet en tranen. “We produceerden in een container, in een kas, breidden vervolgens uit naar een loods van 3.000 vierkante meter die we zelf ombouwden. Pas in 2019 hadden we voor het eerst een van A tot Z volledig beheersbaar proces.”
Het toevoegen van eiwitten of vetten uit insecten aan diervoeding is logisch, want in de natuur eten vrijwel alle dieren insecten. Het draagt bij aan het tegengaan van overbevissing, het verduurzamen van de vlees-, vis- en zuivelindustrie én lost ook nog eens een deel van de voedselafvalberg op.
Hot in food
Inmiddels is Protix hot en levert het bedrijf wereldwijd aan tientallen bedrijven in diervoeding en de feedsector. Maar dat succes liet wel even op zich wachten. Om zijn idee van de grond te krijgen, moest Aarts onder meer een businessmodel ontwikkelen in een nog niet bestaande industrie. Hij moest de technologie voor de kweek van de insecten van de grond opbouwen en Europese regelgeving stond zijn plannen aanvankelijk in de weg. “Door ons productieproces keren voedselresten terug in ons voedselsysteem. Dat creëerde een geheel nieuwe industrie waar EU-wetgeving nog niet rijp voor was.”
Met behulp van de provincie Brabant, BOM en de Nederlandse overheid wist Protix via een ‘deregulatiepaper’ nieuwe EU-wetgeving mee vorm te geven. Aarts noemt het zijn grootste overwinning. “Daar ben ik megatrots op. Ons belangrijkste resultaat is dat onze technologie en onze producten de volledige industrie hebben gevormd.”
Ons belangrijkste resultaat is dat onze technologie en onze producten de volledige industrie hebben gevormd.
Kees Aarts, ceo en oprichter Protix
Hoe werkt het?
Nu staat er in Bergen op Zoom een fabriek van 15.000 vierkante meter. Daar kweekt Protix zwarte soldaatvliegen, een insect dat uitstekend gedijt op etensresten en die resten heel snel omzet in eiwitten en vetten. Kees Aarts: “De zwarte soldaatvlieg staat voor mij voor de belichaming van de kracht van de natuur. De larf is een natuurlijke grondstof met een hoge voedingswaarde voor bijna alles wat groeit in de natuur. De larf eet bijna alles wat wij afval noemen. Wij kweken de zwarte soldaatvlieg, oogsten de eitjes en kweken die op voedselresten, zodat ze heel snel groeien. De larven verwerken we tot eiwit en vet voor in diervoeding.”
Hoogtepunt na hoogtepunt
In 2021 brengt Invest-NL samen met zittende aandeelhouders, waaronder BOM, nog eens €15,5 miljoen mee. Met deze financieringsronde kan Protix haar productiecapaciteit verder optimaliseren en zich voorbereiden op verdere internationale uitbreiding. “In een paar jaar tijd hadden we diverse prachtige hoogtepunten”, zegt Aarts. “We realiseerden commercieel succes, voltooiden een succesvol insectenkweekprogramma en versterkten onze organisatie met nieuw talent op sleutelposities.”
Protix’ reis bleef niet onopgemerkt. Zo opende Koning Willem-Alexander in 2019 de nieuwe fabriek in Bergen op Zoom, schreef sir David Attenborough een brief aan Aarts waarin hij de onderneming alle goeds toewenst en sleepte Protix de titel meest innovatieve bedrijf van Nederland (2020) en Meest Impactvolle Groeier (2021) in de wacht. In 2022 stappen het European Circular Bioeconomy Fund (ECBF), BNP Paribas, de Prince Albert II Foundation en The Good Investors in Protix. Deze nieuwe financiering van €50 miljoen werd ondersteund door de bestaande aandeelhouders. Dit geld zet Protix wederom in voor verdere internationale expansie, alsook voor baanbrekende R&D.
Samenwerking
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
