Je mag ‘Frans’ zeggen. Of anders ‘boss’, net als velen van zijn tienduizenden medewerkers doen. Hij ‘biljart’ met de Poolse regering over moeilijke onderwerpen, maar hij is vooral de tsaar van het Europese klimaatbeleid. Frans Timmermans geeft in ‘Betrouwbare Bronnen’ een blik achter de schermen.
“Het succes van ons klimaatbeleid valt en staat bij de gratie van onze burgers”, stelt Frans Timmermans in een aflevering van Betrouwbare Bronnen, de podcast waarin Jaap Jansen met politieke hoofdrolspelers, deskundigen en Binnenhofwatchers over actuele zaken spreekt. Hieronder een samenvatting van het gesprek.
Mordicus tegen
Die uitspraak doet mogelijk wat obligaat aan, maar vormt eigenlijk de kern van het werk van de Nederlandse Eurocommissaris. “Burgers wonen in gemeenten. Die moeten ervoor zorgen dat er vergunningen worden afgegeven voor bijvoorbeeld zonnepanelen, helpen bij duurzaam renoveren van woningen en ervoor zorgen dat transport emissievrij wordt. Wij van de Europese Commissie kunnen alleen maar faciliteren”.
Dat is de reden dat hij eerder op de dag van de opname een delegatie Europese burgemeesters (online) op bezoek had. Het zijn niet alleen burgemeesters die Timmermans spreekt. Zo is hij voortdurend in contact met de automobielindustrie, “die 1,5 jaar geleden nog mordicus tegen onze plannen waren, maar nu om zijn en zelfs sneller willen”.
Eerste plaatsvervanger
Het eerste dat bij het luisteren van deze podcast (nummer 244 uit de serie) dan ook naar boven komt is: waar haalt Frans Timmermans in vredesnaam de tijd vandaan. Het enige dat in zijn agenda een vaste plek inneemt is de wekelijkse vergadering van het college van Eurocommissarissen op woensdagochtend (soms dinsdagmiddag). Voor de rest vliegt de Nederlander heen en weer.
Hij is verantwoordelijk voor de Europese klimaatpolitiek en stuurt direct en indirect 33.000 mensen aan. Hij is de eerste plaatsvervanger van Ursula von der Leyen en heeft een verantwoordelijkheid in de fractie van Europese sociaaldemocraten, om alleen de belangrijkste taken op te noemen. Het is nog een prestatie dat presentatoren Jaap Jansen en PG Kroeger, ook columnist bij Innovation Origins, de Eurocommissaris te pakken hebben gekregen.
Timmermans is voortdurend aan de slag om de European Green Deal aan de man en vrouw te krijgen. De Green Deal moet leiden dat de Europese Unie klimaatneutraal wordt in 2050. “Mijn rol is om de energietransitie mogelijk te maken.” Dat gebeurt door wetvoorstellen, zoals Fit for 55 (de uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met 55 procent verminderen), maar ook door het kneden van mensen en coalities te vormen voor de goede zaak.
Putins machtspolitiek
Soms moet je biljarten, meent de Limburger. Als de Poolse regering bijvoorbeeld niet meewerkt en zich blijft richten op kolenenergie kun je het bedrijfsleven inzetten en “via de band spelen”. De Poolse industriële sector weet heel goed dat kolen geen toekomst hebben, zelfs de mijnwerkers weten dat het een aflopende zaak is. Het is wel zaak om een alternatief te bieden.
Over kolen gesproken, Timmermans ziet het somber in voor Rusland. “De Oekraïne-crisis is niet los te zien van de klimaatcrisis. De permafrost is aan het verdwijnen, oogsten mislukken en er zijn enorme bosbranden. Het land draait op fossiele brandstoffen, terwijl de wereld zich ervan afwendt”. Volgens Timmermans bedrijft Putin machtspolitiek om de aandacht af te leiden.
Timmermans, die tussen 1990 en 1991 aan de Nederlandse ambassade in Moskou werkte, maakt een vergelijking met het SDI-programma in de tijd van Reagan. De Amerikaanse president kondigde in 1983 aan dat de Verenigde Staten werkten aan een verdedigingssysteem dat deels in de ruimte zou worden gebaseerd. Volgens Timmermans heeft dat bijgedragen aan de val van het communisme. De politiek-militaire top besefte dat de sovjets zo’n technologische ontwikkeling niet zouden kunnen bijbenen. In de redenering van Timmermans, zonder dat hij het met zoveel woorden zegt, staan we aan de vooravond van een omwenteling.
Jeltsins tank
Zo’n historisch moment heeft Timmermans al eens meegemaakt. Hij was er in 1991 bij toen Boris Jeltsin de historische rede hield op een tank waarmee hij een paleisrevolutie voorkwam. Het is fascinerend en vermakelijk te horen hoe Timmermans die speech van Jeltsin als een van de weinigen al twee keer eerder had gehoord die dag.
De historische verwijzingen van Timmermans zijn trouwens voor mij als historicus een lust voor het oor. Als het gaat over Luxemburg spreekt hij over “een rijk van het midden om het in Karolingische termen uit te drukken”.
Lees ook: Achtergrond: Kolen Gordijn vervangt IJzeren Gordijn, maar er gloort hoop aan de horizon
De 60-jarige politicus is kritisch ten opzichte van de Russische leiding, maar dat wil niet zeggen dat we er in de Europese Unie wat energiepolitiek betreft al zijn. Struikelblokken zijn onder andere het stroomnetwerk “dat nu al nauwelijks het aanbod van duurzame energie aankan” en het tekort aan personeel. “Dit is een van de grootste bottlenecks in heel Europa. We hebben wel de plannen en het geld, maar te weinig mensen om het uit te voeren”.
Rutte krijgt nog een veegje uit de pan wegens zijn opmerking dat Nederland klimaatkampioen wil worden. “Dan heeft Nederland een hele klus te klaren”. Toch is de sociaaldemocraat wel blij dat ons land eindelijk het klimaatprobleem onderkent ook al “heeft Nederland een achterstand opgebouwd en is er geen tijd te verliezen”. Nederland kan hoe dan ook kampioen worden door de kennis over de wereld te verspreiden op met name het gebied van watermanagement. Deze suggestie van PG Kroeger krijgt de goedkeuring van Timmermans.
Bruce Springsteen
Timmermans toont een gezonde portie zelfbewustzijn, en dat is maar goed ook voor wie de belangrijke taak heeft om de energietransitie te leiden. Soms neigt hij naar zelfoverschatting. Hij vertelt dat hij Tim Cook van Apple op het hart heeft gedrukt toch software zo in te richten dat het de gebruiker gemakkelijker maakt om “skills” te leren voor de beroepen van de toekomst. Timmermans vertelt ‘boss’ te worden genoemd door zijn medewerkers die vanwege autoriteitsdenken moeite hebben om hem bij de voornaam te noemen. Als Jansen de link met Bruce Springsteen legt, vindt de Eurocommissaris het nodig eraan toe te voegen “Maar ik wil me niet met hem vergelijken”. Dat zou ook bij niemand zijn opgekomen.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
