Hoe kunnen journalisten en datawetenschappers het debat over een datagedreven samenleving het beste vormgeven? Die vraag staat centraal in een nieuw lectoraal onderzoek van de Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ) in Tilburg en Fontys Hogeschool ICT (FHICT) in Eindhoven.
Door verschillende disciplines bij elkaar te brengen hoopt de onderzoeksgroep te ontdekken wat het onderwijs kan bieden. De groep, die is verenigd onder de slogan ‘slimme luis in de digitale pels’, bestaat onder anderen uit Daniëlle Arets, lector innovatie van de FHJ, Gerard Schouten, lector big data bij FHICT, en filosoof Leon Heuts.
Binnen de onderzoeksgroep heerst het idee dat de ethische vraagstukken in de ontwikkeling naar een datagedreven samenleving te weinig aan bod komen en te vaak vervallen in zwart-witdenken. “We moeten veel meer de nuance opzoeken in dit verhaal”, stelt Arets. Door te bestuderen hoe het debat op dit moment wordt gevoerd moet duidelijk worden waar de kansen precies liggen. De ambitie is om studenten journalistiek en aspirant datawetenschappers meer digital- en ethical savvy te maken door hen zowel een theoretisch raamwerk als praktische tools aan te bieden. Arets spreekt over ‘het creëren van een nieuwe journalistieke bloedgroep’. ‘Het lijkt me mooi als Fontys dat gaat leiden’, voegt ze eraan toe.
Schouten benadrukt ook de toegevoegde waarde voor ICT-opleidingen. “Wij maken nu software die beslissingen neemt, maar doen bijna niets aan ethiek.” Daarnaast stelt Schouten dat we op een keerpunt staan. “De beperkingen van een puur datagedreven aanpak worden steeds duidelijker en we lopen daar tegen een grens op. Vanuit een maatschappelijk perspectief komt er steeds meer behoefte aan een nieuwe generatie voorspellende modellen gebaseerd op causaliteitsprincipes. Kortom: modellen die uitlegbaar, transparant, fair en zelfs social-aware zijn.” De lector is te spreken over de multidisciplinaire aanpak van het project. “Verrassende combinaties geven ten slotte vaak verrassende doorbraken.”
Het onderzoek bestaat uit drie casestudies. Als eerste wordt de samenwerking tussen de gemeente Tilburg en Huawei onder de loep genomen, die samen een smart city-beleid ontwikkelen. Ook het met sensoren volgehangen Stratumseind (living lab) in Eindhoven wordt bekeken. En tot slot gaat de aandacht naar het Brainport Smart District; een nieuwe, ‘slimme’ Helmondse wijk waar bewoners in ruil voor het afstaan van persoonlijke data korting kunnen krijgen op de huur.
Het onderzoek is onderdeel van TEC for Society, een nieuwe strategie van Fontys die begin dit jaar is ingezet. TEC staat voor Technology, Enterpreneurship en Creativity en het opleidingsinstituut hoopt hiermee in te spelen op de groeiende maatschappelijke vraag naar meer ondernemende en nieuwsgierige studenten en professionals. De focus van dit onderzoek ligt nu op ICT- en journalistiekstudenten, maar kan in een later stadium eventueel worden uitgebreid naar Fontysstudenten in het algemeen.
Lees hier meer over TEC for Society
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
