Als Nederland de Klimaatdoelstellingen van Parijs wil nakomen moet ook zee -en binnenvaart eraan geloven: klimaatneutrale schepen. In de haven van Rotterdam zijn een aantal bedrijven van plan om schepen die aanleggen via een walstroominstallatie van stroom te voorzien. Hierdoor kunnen de motoren uit, waardoor niet alleen minder CO2 de lucht in gaat maar ook nog eens minder fijnstof, stikstofoxide en zwaveloxide. Bovendien is het een stuk stiller dan de dieselgeneratoren aan boord. Het is de bedoeling dat de installatie dit jaar te plaatsen in het Rotterdamse Calandkanaal.
Hoeveel dit precies aan uitstoot van schadelijke stoffen zal besparen is nog lastig te zeggen. (ieder schip is immers anders en niet ieder schip is even lang bezig met laden en/of lossen.)
Een andere maatregel om schepen groener te laten varen is de aangescherpte regelgeving voor uitstoot die sinds 1 januari van dit jaar geldt. Deze strengere regelgeving houdt onder andere in dat het maximale zwavelgehalte van brandstof per 1 januari daalt van 3,5% naar 0,5%. Voor de uitstoot van stikstofdioxiden gelden vanaf volgend jaar strengere eisen voor nieuwbouwschepen op de Noord- en Oostzee.
Wereldwijd zijn er tienduizenden schepen op zee, ver buiten het zicht van toezichthouders, die schonere maar duurdere brandstof moeten gaan gebruiken, of een dure afvalgasbehandeling aan boord moeten installeren. Maar het probleem zit hem in de controle. Op dit moment ontbreekt het nog aan instrumenten om de scheepvaart ver van de kust in de gaten te houden. Controles vinden vooral plaats langs de kust.
De inspectie Leefomgeving en Transport wil hiervoor satellietbeelden gaan inzetten. Samen met de universiteiten van Leiden en Wageningen is inmiddels een onderzoek gestart dat vier jaar in beslag zal nemen.
ELEKTRA
Aardig natuurlijk, walstroom en strengere regels, maar daarmee worden de schepen zelf niet schoner. Want dat is wat er nodig is om de scheepvaart te verduurzamen. Vrachtschepen die varen op elektriciteit, waterstof of een bio-brandstof. In Duitsland komt nog dit jaar de ELEKTRA in de vaart. Een elektrisch aangedreven duwboot met drie brandstofcellen die 750 kg waterstof omzet in elektriciteit. In eerste instantie vaart de boot tussen Hamburg en Berlijn, later wordt ook Stettin aangedaan.
In Nederland is het Expertise- en InnovatieCentrum Binnenvaart (EICIB) bezig met allerlei projecten en onderzoeken rond verduurzaming van de binnenvaart. “Ook helpen we schippers met de aanvraag van financiering”, legt Salih Karaarslan projectmanager bij EICIB uit. “De regelgeving rond uitstoot wordt steeds strenger. Voor schippers is het ontzettend duur om hun oude schip aan te passen, wij hebben kennis om ze hierbij te helpen. Soms is het plaatsen van een katalysator of een roetfilter genoeg. Maar soms moet er een nieuwe motor in of raden we schippers aan om over te stappen op gas.”
Volgens Karaarslan vaart maar een fractie van de 5000 duizend binnenvaartschepen die Nederland kent, elektrisch of op waterstof. “De techniek staat vaak nog in de kinderschoenen, accu’s zijn bijvoorbeeld nog heel erg duur. Het heeft tijd nodig voordat deze alternatieven op grote schaal zullen varen, vooralsnog is dat te duur. Je moet het zo zien: schippers gaan naar de bank voor een hypotheek op een schip en varen daar net zo lang mee dat deze is afbetaald. Maar nieuwe innovatieve schepen zijn vele malen duurder omdat de techniek zich nog niet heeft bewezen dus is de bank huiverig om een hypotheek af te sluiten.”
Modular Energy Concept
Om schippers toch richting een groenere vaart te stuwen, start binnenkort het Modular Energy Concept. Dit is een samenwerking tussen EICIB, ING, ENGIE, Port of Rotterdam, Heineken, Wärtsila, CCT, BCNT, Eneco en Concordia Damen. In dit project kunnen schippers gebruik maken van batterijcontainers die ze betalen per gebruik. “Het grootste gedeelte van de schepen vaart voornamelijk op diesel, maar er komen ook steeds meer vormen van dieselelektrische aandrijving, waarbij de stroom wordt opgewekt door een generator. Met batterijcontainers halen ze hun stroom uit de batterijcontainer. Het mooie eraan is dat je dit concept ook zou kunnen toepassen met waterstof of een andere biobrandstof.”
Karaarslan is ervan overtuigd dat de binnenvaart schoner kan: “Er gebeurt van alles, kijk naar Skoon Energy zij bieden batterijcontainers met groene energie als alternatief voor dieselgeneratoren. En in de zeevaart zie je steeds meer initiatieven die onderzoeken hoe vracht met waterstof kan worden vervoerd. Ik denk echt dat dit er gaat komen, waarom niet ook in de binnenvaart? Bovendien worden de regels rond uitstoot steeds strenger, dat zijn ook stappen in de goede richting.”
Wat ook een rol speelt, weet Karaarslan is dat schepen veel meer vracht kunnen vervoeren. Een klein schip kan al snel net zoveel vracht meenemen als er in twaalf vrachtwagens gaat. Een standaard binnenvaart schip (110 meter) neemt maximaal 3500 ton mee, evenveel als 120 vrachtwagens. “Het wordt steeds drukker op de weg, maar een deel van die drukte kun je verplaatsen naar het water. Ook is de binnenvaart relatief schoon. Natuurlijk als je naar absolute uitstoot kijkt, stoot een schip veel meer uit dan een vrachtwagen. Maar als je kijkt naar de uitstoot per vervoerde ton per kilometer, stoot een schip minder uit. Voor dezelfde hoeveelheid vracht moeten veel meer vrachtwagens de weg op.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
