Over Decarbonizing Europe
Waar gaat het coronaherstelfonds over?
De Europese Commissie heeft een bedrag van 723,8 miljard euro beschikbaar gesteld om de gevolgen van de coronacrisis te bestrijden en Europa groener, schoner en toekomstbestendig te maken. Alle lidstaten konden plannen indienen voor een uitkering uit dit fonds.
Wie doen er allemaal mee?
Alle lidstaten van de Europese Unie. Alle lidstaten? Nee, Nederland heeft nog geen plannen ingediend. Hoewel eind januari bekend werd dat er achter de schermen in Nederland hard is gewerkt om de Europese miljarden binnen te slepen.
Waar moeten de lidstaten het geld aan uitgeven?
Minstens 37 procent moet worden gebruikt voor vergroening en 20 procent voor digitalisering. Daarnaast zijn er nog andere speerpunten:
– Smart, sustainable and inclusive growth
– Social and territorial cohesion
– Public health, economic social and institutional resilience
– Policy for future generations
Wat gebeurt er nog meer?
Verder heeft de EC nog enkele zogenoemde flagship areas benoemd:
Power up
Renovate
Recharge and Refuel
Connect
Modernise
Scale-up
Reskill and upskill
Wat gaat Innovation Origins doen?
De komende maanden besteden we aandacht aan de uitvoering van de plannen. We beschrijven wat elk land doet om de CO2-uitstoot terug te dringen en we maken reportages van innovatieve projecten. Aan de hand van infographics kun je de inspanningen van de lidstaten met elkaar vergelijken.
Een crisis als de coronapandemie vraagt om stevige maatregelen. De EU heeft 723,8 miljard vrijgemaakt om met het coronaherstelfonds (Recovery and Resilience Facility; RRF) de Europese economie uit de door corona veroorzaakte recessie te trekken. Om aanspraak te maken op een deel van die grote zak geld, dienen lidstaten een plan in bij de Europese Commissie. In de serie Decarbonizing Europe leggen we die plannen onder een vergrootglas.
Klimaatverandering is topprioriteit in het Finse Recovery and Resilience Plan (RRP). Het geld, 2.1 miljard dat het land ontving vanuit de EU om de Europese economie uit de coronarecessie te trekken, komt als geroepen. Aan het begin van deze eeuw stond Finland nog in de top vijf van landen met de hoogste uitstoot van broeikasgassen. En daar komt nog bij dat de opname van koolstofdioxide, dankzij in rap tempo toenemende houtkap van de Finse bossen, begint te dalen. Het RRP is erop gericht het land klaar te maken voor de toekomst door onder meer wereldleider te worden op het gebied van waterstof.
Niets minder dan 50 procent van het budget is bestemd is voor de groene transitie. Het geld moet een belangrijke bijdrage leveren aan het behalen van de nationale klimaatdoelstellingen: CO2-neutraliteit in 2035. In 2040 moet het land zelfs meer CO2 opnemen dan het uitstoot. Met name de sectoren die nu de hoogste uitstoot hebben zullen worden aangepakt, zoals de energiesector, mobiliteit en industrie. 27 procent van het plan zal de digitale transitie ondersteunen.
Waterstofketen
“Ik was positief verrast toen ik het plan zag. We gaan voor fossielvrij transport en een duurzame industrie”, zegt Paula Kivimaa, hoogleraar Climate and Society en lid van het Finse klimaatpanel. Het plan ondersteunt de groene overgang door 319 miljoen euro te investeren in het koolstofvrij maken van de energiesector, met name in energietransmissie en -distributie en in nieuwe energietechnologieën.
Wat de professor vooral opvalt: er zal 156 miljoen euro worden geïnvesteerd in waterstoftechnologie. “In Finland is de vergroening van de industriële sector noodzakelijk. De grootschalige uitrol van het waterstofnetwerk, zoals beschreven in het plan, gaat daar zeker een positieve bijdrage aan leveren.”
In Finland zal waterstof vooral een belangrijke rol spelen bij de verduurzaming van de staal- en chemische industrie. Het moet de verwerking van mineralen en metalen mogelijk maken. Waterstof is daarvoor zeer geschikt, vanwege zijn hoge verbrandingstemperatuur. Zo zullen de productieprocessen in de staalfabriek van SSAB in Raahe, Finlands grootste emissiebron (7 procent), op waterstof gaan draaien.
Duurzame verwarming
Het plan ondersteunt daarnaast de duurzame verwarming van gebouwen. Er wordt 70 miljoen euro uitgetrokken voor de vervanging van stookolieketels door koolstofarme of koolstofvrije verwarmingssystemen. “Een heel goed idee”, vindt Kivimaa. “Vooral op het Finse platteland maken huizen nog gebruik van oude oliegestookte systemen. Naast deze plannen bestaan er al beleidsmaatregelen rond het duurzamer maken van energiesystemen voor woningen, die zijn opgevoerd als gevolg van de Russische energiecrisis en opgelopen gasprijzen. Zo worden er al subsidies verstrekt voor duurzame warmtepompen. Dit soort duurzame verwarmingssystemen zullen in de nabije toekomst voor een snelle transitie in de energiesector gaan zorgen, voorspel ik.”
NextGeneration EU
De coronacrisis is een van de grootste uitdagingen van onze tijd. Met NextGenerationEU – met 806,9 miljard euro het grootste herstelplan ooit – wil de Europese Unie de lidstaten helpen om sterker uit de crisis tevoorschijn te komen. Het coronaherstelfonds vormt de kern van dit plan (723,8 miljard euro).
Dit fonds heeft twee doelen: ten eerste de Europese economie uit de recessie trekken die door de coronapandemie is veroorzaakt. Tegelijkertijd is het bedoeld om een impuls te geven aan belangrijke investeringen voor de toekomst en aan maatregelen om verandering door te voeren.
Alle 27 lidstaten hebben een plan ingediend. Of al het geld ook daadwerkelijk wordt uitgekeerd, is afhankelijk van een uiteindelijke beoordeling van de projecten. Zo moeten bijvoorbeeld de landen ten minste 37 procent van hun begroting besteden aan klimaatmaatregelen en 20 procent aan digitalisering.
Groene mobiliteit
Er zal tevens 40 miljoen euro worden geïnvesteerd in onder meer de ondersteuning van particuliere en openbare oplaadpunten voor elektrische auto’s. “De gemiddelde leeftijd van het wagenpark in Finland is hoog. We willen overstappen op elektrische mobiliteit, maar de oplaadinfrastructuur is een groot obstakel geweest. Het RRP heeft het bedrag aan overheidssubsidies voor het installeren van oplaadpunten voor elektrische auto’s naast appartementsgebouwen verhoogd. Dit zal elektrisch rijden toegankelijker en betaalbaarder maken voor mensen, terwijl de stijgende prijzen van elektrische auto’s na de olieprijsstijgingen voor velen nog een barrière vormen”, meent Kivimaa.
“Ik denk dat het nog wel even kan duren voordat we een effect kunnen zien. Maar al met al geeft de uitbreiding van de oplaadinfrastructuur, in combinatie met het geëlektrificeerde treinnetwerk dat al in het land aanwezig is, mij een positief gevoel over de toekomstige Finse mobiliteit.”
Geen antwoord op nijpende milieuvraagstukken
Toch geeft het RRP geen antwoord op enkele van de andere milieuproblemen waarmee het land wordt geconfronteerd, voegt de klimaatprofessor er tot besluit aan toe. “Ik vind het bijvoorbeeld jammer dat er in het plan weinig aandacht is voor de aanpak van biodiversiteit. Daarnaast zijn er weinig plannen rondom de verduurzaming van de landbouw, die nog steeds een grote vervuilende sector is.”
“Maar gezien het relatief kleine budget van 2,1 miljard euro dat Finland heeft gekregen, ben ik tevreden. Ik hoop dat het plan als voorbeeld dient voor toekomstige investeringen vanuit het bedrijfsleven.”
Steun ons!
Innovation Origins is een onafhankelijk nieuwsplatform, dat een onconventioneel verdienmodel heeft. Wij worden gesponsord door bedrijven die onze missie steunen: het verhaal van innovatie verspreiden. Lees hier meer.
Op Innovation Origins kan je altijd gratis artikelen lezen. Dat willen we ook zo houden. Heb je nou zo erg genoten van de artikelen dat je ons een bedankje wil geven? Gebruik dan de donatie-knop hieronder:
