Het aantal Europese start-ups groeit in hoog tempo. De afgelopen tien jaar is 36 procent van alle actieve start-ups ter wereld in Europa ontstaan. Dat getal komt in de richting van het aantal dat over dezelfde periode in de Verenigde Staten actief is geworden. Dat blijkt uit een rapport van de Italiaanse afdeling van consultancybureau McKinsey, dat deze maand uitkwam.
Weinig unicorns
Hoe goed het ook gaat, maar weinig Europese start-ups bereiken de status van ‘unicorn’, de benaming voor een beginnende onderneming die een marktwaardering bereikt van tenminste 1 miljard dollar.
Een voorbeeld van een (zeldzame) Europese unicorn is het van oorsprong Italiaanse Depop, een app voor peer-to-peer kledingverkoop, die deze zomer voor zo’n 1,5 miljard euro werd overgenomen door het Amerikaanse Etsy. Het succes geeft gelijk de beperking aan van het Europese ecosysteem. Depop werd weliswaar in de beginfase, in 2011, door een Italiaanse incubator gefinancierd, maar moest in de volgende investeringsrondes voor geld buiten Europa aankloppen.
Europese blokkades
Uit McKinsey’s rapport blijkt dat er een paar blokades zijn waardoor Europese start-ups vaak niet doorstoten naar de top. Een element is dat de markt versnipperd is. Om een markt van dezelfde omvang als de VS te betreden, moeten Europese start-ups in 28 verschillende Europese landen aanwezig zijn. Dit betekent vaak dat zij te maken krijgen met een veelheid van voorschriften en talen.
Er is ook een schaarste aan getalenteerde mensen. Het aantrekken van talent in Europa is moeilijker, omdat werken in een start-up nog steeds wordt gezien als riskant en minder aantrekkelijk dan andere carrièremogelijkheden. Een derde probleem is de lastige toegang tot financiering. In de VS wordt sneller en meer geld op tafel gelegd.
Met een lage waardering in de beginfase wordt een startup nooit en te nimmer een unicorn
Angelo Coletta
Lage financiele waardering
Volgens Angelo Coletta is de lastige toegang tot geld de achilleshiel van Europa. Een van de belangrijkste redenen dat Europese start-ups nog te klein blijven, is dat de financiële waardering van een veelbelovende start-up te laag wordt gehouden, zegt hij. Coletta is stichter en CEO van Zakeke, een jong bedrijf dat zorgt voor visuele personalisatie van producten in e-commerce. Maar we spraken Coletta in zijn rol als hoofd van InnovUp, waarbij de belangrijkste Italiaanse start-ups, incubatoren en investeerders zijn aangesloten. “Om een unicorn te worden, moet je een zekere evolutie hebben in de cap table”, zegt Coletta.
Capitalisation table
Met capitalisation table (‘cap table’) wordt de waarde van het eigen vermogen van een onderneming verstaan die met elke investeringsronde meer verwatert. “Nog te vaak wordt in Europa, en zeker in Italië, de waarde van de startende onderneming te laag ingeschat. Neem twee soortgelijke start-ups. De ene is gevestigd in het Verenigd Koninkrijk, de andere in bijvoorbeeld Italië. In Engeland wordt het bedrijf op vier miljoen ingeschaald, in Italië op een miljoen. Als in de seed round, als het startkapitaal wordt opgehaald, een investering van 1 miljoen wordt gedaan, neemt de kapitaalwaarde direct al af met 25 procent, in het Verenigd Koninkrijk met maar 8 procent. In Italië blijft er zodoende weinig over voor de volgende investeringsrondes. Zo’n start-up wordt nooit en te nimmer een unicorn”.
Zukunftsfonds
Volgens Coletta ligt de oplossing bij technisch financiële oplossingen. Allereerst moeten overheden investeringsfondsen creëren die een grote armslag hebben om veelbelovende start-ups een vliegende start te geven. De begininvesteringen zouden omhoog moeten: geen tonnen of maximaal een miljoen, maar direct vijf tot zes miljoen euro. Investeerders in zulke, toch risicovolle, ondernemingen zouden met belastingvoordelen moeten worden beloond.
Duitsland en Frankrijk zijn op de goede weg. De Duitse regering heeft afgelopen voorjaar nog eens een extra 10 miljard euro ingelegd in het Zukunftsfonds, een overheidsfonds gericht op startende ondernemingen in hun groeifase. Duitsland heeft ook fondsen voor financiering als de start-up doorgroeit (A-, B- en C-rondes).
Converteerbare lening
Een belangrijk instrument om start-ups te helpen groeien, is in Coletta’s ogen de converteerbare lening. Dat is een lening die omgezet kan worden naar aandelen in het bedrijf met de looptijd van vijf jaar inclusief een lange aflossingsvrije periode. Daarmee heeft het bedrijf de eerste jaren de handen vrij.
Ook al laat het voorbeeld van Depop, de Europese unicorn in Amerikaanse handen, anders zien, Europa (met Duitsland voorop) is er steeds beter in om Amerikaanse, Britse of Chinese investeerders die veelbelovende Europese start-ups wegkapen, van zich af te houden. “Europa doet het veel beter dan in het verleden”, erkent ook Coletta. “Aan de ene kant is een concurrent minder sterk geworden. De start-upcultuur in China is enigszins vertraagd door de overheid die vooral techbedrijven het vuur aan de schenen legt.
Mentaliteitsverandering
Europa heeft actief een financiële armatuur voor innovatie opgebouwd. “Het is duidelijk geworden dat het geen zin heeft om interessante start-ups te hebben als ze worden weggehaald door Chinese of Amerikaanse concurrentie. Succesvolle, voormalige start-ups worden vaker naar de Europese beurs gebracht.” Maar het belangrijkste in de ogen van Coletta is dat het besef is ingetreden dat start-ups fundamenteel zijn voor de ontwikkeling van gevestigde bedrijven en de economie in het algemeen. Een mentaliteitsverandering dus.
Lees ook hoe het enthousiasme over open innovation enigszins verdwenen is.
Lees hoe de ‘cap table’ een belangrijke factor is bij de ontwikkeling van een start-up.
