Europese wetgevers hebben vandaag de EU AI Act aangenomen, een baanbrekende verordening over kunstmatige intelligentie (AI). Met een beslissende meerderheid – 523 stemmen voor, 46 stemmen tegen en 49 onthoudingen – zet het Europees Parlement een nieuwe stap in de richting van AI-regulering. De wet is gericht op systemen zoals ChatGPT en legt strenge regels en hoge boetes op bij niet-naleving. De wetgeving, die uitgaat van een risico gebaseerde aanpak, verbiedt de meest invasieve tools en introduceert onmiddellijke consequenties voor misbruik. Bedrijven hebben twee jaar de tijd om zich aan de meeste regels aan te passen en kunnen boetes krijgen tot €35 miljoen bij overtredingen.
Risicogebaseerd kader en handhaving
Onder de nieuwe wet worden AI-systemen ingedeeld in categorieën op basis van hun waargenomen risico voor gebruikers en de samenleving. Toepassingen met een hoog risico, zoals biometrische identificatie of het beïnvloeden van menselijk gedrag, moeten aan strenge eisen voldoen. Deze omvatten transparantie over de gegevens die worden gebruikt voor training en een verbod op het genereren van illegale inhoud. De bepalingen van de wet beschermen de grondrechten en stimuleren tegelijkertijd innovatie binnen een veilig kader.
Handhaving is een hoeksteen van de EU AI Act. De wetgeving bevat duidelijke straffen voor overtredingen. Bedrijven kunnen boetes krijgen tot 35 miljoen euro of 7 procent van hun wereldwijde omzet, afhankelijk van welk bedrag hoger is. Deze strenge aanpak weerspiegelt de vastberadenheid van de EU om ervoor te zorgen dat de ontwikkeling en toepassing van AI in overeenstemming is met haar waarden en wettelijke normen. De hoge boetes zijn een afschrikmiddel om misbruik van AI-technologieën te voorkomen, zoals willekeurige surveillance of aantasting van de privacy.
Wereldwijde implicaties en leiderschap
De wet geeft niet alleen het Europese AI-landschap een nieuwe vorm, maar is ook een wereldwijd ijkpunt. Commissaris Thierry Breton benadrukte de positie van Europa als normsteller op het gebied van betrouwbare AI. Deze regelgevende stap kan andere regio’s ertoe aanzetten dit voorbeeld te volgen, waardoor een rimpeleffect ontstaat dat kan leiden tot een wereldwijd kader voor AI-governance. Het pionierswerk van Europa schept een precedent dat technologische vooruitgang in evenwicht brengt met ethische overwegingen.