‘Traitors!’, klinkt het vanaf de publieke tribune van de plenaire zaal van het Europees Parlement in Straatsburg. Drie oudere mannen en vijf jonge vrouwen zijn opgestaan van hun bankjes. Op hun rode t-shirts staat steeds één letter. Samen spelt het woord: Betrayal, verraad. Terwijl ze schreeuwen en de hoofden van de politici omhoog draaien, probeert Parlementsvoorzitter Roberta Metsola stug door te gaan met de vergadering.
Het komt niet vaak voor dat stemmingen in het Europees Parlement zoveel emoties oproepen dat mensen ervoor naar Straatsburg afreizen. Maar vandaag is er dan toch een keer werk aan de winkel voor de parlementaire beveiligers.
De groep op de tribune is woest over het besluit dat de volksvertegenwoordigers beneden in de enorme ellipsvormige zaal zojuist hebben genomen. Met 278 stemmen voor en 328 tegen is een voorstel verworpen om bezwaar te maken tegen het voorstel van de Europese Commissie om aardgas en kernenergie een groen stempel te geven. 33 volksvertegenwoordigers onthielden zich van stemming.
75 stemmen te weinig
De uitslag is een enorme teleurstelling voor de Europese Groenen. Maandenlang probeerden zij onder leiding van de Nederlandse parlementariër Bas Eickhout genoeg collega’s te vinden die zich willen uitspreken tegen het Commissievoorstel. Eickhout is namens het Parlement de hoofdonderhandelaar voor de zogenaamde taxonomie. Ondanks een coalitie van volksvertegenwoordigers uit alle fracties, kwam hij uiteindelijk 75 stemmen tekort.
Eickhout noemt de uitslag van de stemming een “grote klap voor de reputatie van de Europese Unie als wereldwijde klimaatleider”. Verder is het volgens hem een rampzalig signaal aan investeerders dat de EU aardgas nu als duurzame investering erkent. In plaats van te luisteren naar de wetenschap, laat de Europese Commissie volgens de tegenstanders de oren hangen naar de politieke wensen uit een paar lidstaten.
De taxonomie is een systeem om investeringen te classificeren. De lijst is bedoeld als een anker voor de financiële wereld. Door gebruik te maken van het officiële stempel dat de Europese Unie geeft aan bepaalde technologieën, moet er duidelijkheid ontstaan voor de markt. Investeerders en burgers zouden, zo is het idee, niet verder hoeven kijken dan het groene EU-keurmerk om er zeker van te zijn dat hun geld gestoken wordt in duurzame projecten.
Europese regels grijzer dan de Russische
Maar door aardgas en kernenergie in de lijst op te nemen, verwatert het systeem volgens de critici. Naast de grote groep politici die ertegen in verzet is gekomen, viel ook in de financiële wereld de oproep te horen dit niet te doen. Volgens Eickhout wordt de hele taxonomie zelfs onbruikbaar als bedrijven hun klanten met dit label niet kunnen beloven dat hun geld niet ook naar de fossiele industrie gaat. Volgens Nederlandse onderzoeksjournalisten van Follow the Money is de Europese groene taxonomie nu zelfs ‘grijzer’ dan die van Rusland.
Dat aardgas en kernenergie op de lijst zijn gekomen, is het resultaat van een politieke deal tussen Frankrijk en Duitsland. Het eerste land betoogde dat kernenergie CO2-neutraal is en daarom, ondanks het feit dat kernenergie geen hernieuwbare energie is, op de lijst hoort. Duitsland was fel tegen kernenergie, maar betoogde op zijn beurt juist dat aardgas schoner is dan steenkool en als overgangstechnologie een bijdrage kan leveren aan de reductie van CO2-uitstoot.
In plaats van elkaar de tent uit te vechten, besloten de Franse en Duitse regeringen de handen ineen te slaan en elkaar hun zin te geven. Ondanks wetenschappelijke adviezen waarin stond dat gas en kernenergie niets te zoeken hebben in de taxonomie.
‘We hebben de luxe niet om te kiezen’
De stemming ging voor de Groenen vooral verloren, omdat de christendemocraten niet meegingen. Zij rechtvaardigen hun besluit de opname van gas en kernenergie in de taxonomie te steunen met het argument dat de luxe er niet is om bepaalde technologieën uit te sluiten als Europa de klimaatdoelen wil halen: “Kernenergie speelt een belangrijke rol als stabiele schone basis in ons energiesysteem, naast zon en wind”, schrijven ze na de stemming in een verklaring.
Over aardgas zeggen de conservatieven dat er strenge voorwaarden gaan gelden voordat een gasproject een groen stempel kan krijgen. Zo moet een nieuwe gascentrale een oude en veel vuilere kolencentrale vervangen. Vooral in landen als Polen kan op die manier veel CO2-uitstoot bespaard worden.
Onduidelijk is echter waar dat gas vandaan moet komen voor al die nieuwe gascentrales. Sinds de oorlog in Oekraïne, wil Europa versneld van het Russisch gas af. In de klimaatplannen waar de taxonomie deel van uitmaakt, werd er tot begin dit jaar echter van uitgegaan dat er tot ver in de toekomst voldoende Russisch gas beschikbaar zou zijn. Europa hoopt het Russische aardgas te vervangen door de import van vloeibaar gas uit andere delen van de wereld.
LNG
De ecologische voetafdruk van dat LNG voldoet alleen niet aan de strenge voorwaarden van de taxonomie. Er komt zoveel CO2-vrij bij de productie, dat de investeringen in nieuwe LNG-terminals ook met deze nieuwe regels geen groen stempel kunnen krijgen.
Na de stemming in het Europees Parlement is het besluit definitief. Theoretisch zouden de Europese lidstaten er nog een streep door kunnen zetten, maar het is uitgesloten dat dat gaat gebeuren. Er zouden 20 van de 27 lidstaten tegen het voorstel van de Commissie moeten stemmen om het van tafel te krijgen. Zo groot is de groep tegenstanders niet.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
