Waar zitten de hitte-eilanden in Nederlandse binnensteden? Op deze vraag probeert Innovation Origins in de komende weken een antwoord te verschaffen met behulp van de zogenaamde EcoStress-gegevens van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. De metingen met vlakken van zeventig bij zeventig meter, zijn sinds vorige maand ook beschikbaar voor Nederlandse steden waardoor het mogelijk wordt om op straatniveau te spotten waar de lokale hitte-eilanden zitten. Lees hier alle eerder gepubliceerde afleveringen.
Waarom zijn de écht grote steden van Nederland nog niet aan bod gekomen in deze rubriek? Deze wilde de redacteur van dienst graag bewaren voor speciale episodes. Omdat deze reeks min of meer op de helft is, zoomen we vandaag in op de regio Rotterdam. Waar was het zweten geblazen in de Maasstad? De data van de NASA ECOSTRESS-satelliet die op een zonovergoten vrijdagmiddag over Nederland vloog om de grondtemperaturen te meten, verschaft hier het antwoord op.
Dat een stad stevig kan opwarmen tijdens een warme zomermiddag is algemeen bekend. Een stadspark zal in de regel veel lagere temperaturen tonen dan een industriegebied. Maar ook in stadscentra en woonwijken kunnen de verschillen van straat tot straat behoorlijk oplopen. Zo ook in Rotterdam, een internationale havenstad aan een grote rivier met veel hoogbouw voor Nederlandse maatstaven.
Dit is de vijfde verhaal uit deze reeks, waar tweemaal per week drie steden aan bod komen. Na Enschede, Arnhem, Eindhoven, Den Haag, Tilburg, Utrecht, Groningen, Nijmegen, Almere en Leiden gaat het ditmaal iets anders. Voor de mid-finale is een extra groot onderzoeksgebied uitgekozen: van de Kuip tot aan Diergaarde Blijdorp. Maar eerst een frisse blik op de binnenstad.
Hotspots van de Maasstad
Met de interactieve tool hierboven kan op straatniveau worden ingezoomd. Echt grote hitte-eilanden lijken de Rotterdammers in ieder geval in de binnenstad niet echt te hebben. Hoewel 010 qua luchttemperatuur op 12 augustus en inwonertal min of meer gelijk zat met Den Haag, is het op de Rotterdamse kaart goed zoeken naar gebieden waar het kwik aan de grond boven de 45 graden uitkwam.
Nergens in het centrum van de stad werd het op 12 augustus zo heet als op het dak van het Erasmus MC. Toch is deze zeer plaatselijke 46,6 graden nog altijd bescheiden te noemen. Het basketbalveld voor het Marnixgymnasium (45,8°C), de Lijnbaan (45,4), Schouwburgplein (44,8) en de Witte de Withstraat (44,7) zijn voorbeelden van hitte-eilandjes die in vergelijking met de Haagse binnenstad tamelijk bescheiden ogen.
En waar de paleistuinen van Noordeinde de enige plek bleken waar het Haagse oppervlak onder de veertig bleef, heeft degene die verkoeling zoekt 25 kilometer zuidwaarts keuze uit het Stationsplein, het Museumpark of de even verderop gelegen Diergaarde Blijdorp. Let hierbij alleen wel op dat je ook werkelijk het park ingaat en niet gaat shoppen bij de verderop gelegen Meubelboulevard, die juist weer een opvallende hittemagneet blijkt te zijn.
Zweetdruppels zien in 010?
De verder uitgezoomde kaart van heel Rotterdam ten noorden van de Maas laat heel duidelijk zien dat de ernst van het probleem van wijk tot wijk ook flink verschilt. Kralingen, de Tarwebuurt en Katendrecht blijken enkele graden koeler te blijven dan bijvoorbeeld Tussendijken, Feijenoord en het Oude Noorden. De vurige gebieden die wel op deze kaart opvallen, zijn stuk voor stuk industrie- of havengebieden.
Wie wil weten hoe een vloer van vijftig graden voelt, kan het beste zijn heil zoeken op bedrijventerrein Spaanse Polder met een loeihete 51 graden als heetste locatie van de hele stad (en heel westelijk Nederland) tot nog toe. Maar omdat het in het westen van het land enkele graden koeler blijft op zomerse dagen dan in het oosten, zou het ook wel raar zijn dat hier een nationale record gebroken worden.
Hete vuren bij buren
De stedelijke agglomeratie van Rotterdam omvat tientallen plaatsen die nagenoeg aan elkaar zijn vastgesmolten in de voorbije decennia. En aangezien hitte-eilandmanagement voornamelijk de taak is van de gemeenten en veel naburige steden niet van plan zijn zich te laten opvreten door 010, is het beleid van drie verschillende gemeenten op een kaart te spotten. Deze tweede kaart toont de ECO-stressgegevens van Vlaardingen aan de westzijde en Schiedam dat tegen Rotterdam aan ligt.
Tussen de broeierige bedrijventerreinen, kenmerkende havendokken en de meanderende Nieuwe Maas in, lijkt ook de binnenstad van Schiedam niet bepaald hitte-bestendig te zijn. Vooral in de straten in de buurt van de Winkelpassage loopt het kwik op tot bijna 47 graden. Loeihoge waarden in dit ‘koele’ deel van Nederland. En het beperkt zich hier niet tot winkelgebieden of bedrijventerreinen.
Ook in woonwijken Schiedam-Oost en -Zuid zijn duidelijke rode vlekken te spotten met oppervlaktemetingen die niet om over naar huis te schrijven zijn, met 48,8 aan de Rotterdamse Dijk als uitschieter. Dit scheelt tot wel acht graden met de omstandigheden in de noordwestelijke wijken.
Een aantal kilometer verderop in het winkelhart van Vlaardingen wordt de 45 alleen nipt aangetikt onder het dak van de winkelpassage en in de Stationsstraat. Oostwijk is een betrekkelijk warme buurt, terwijl Holy Zuid juist veel verkoeling biedt. Bedrijventerrein Vopwijk is de heetste plek van de stad met grondtemperaturen die richting de 49 graden gaan. Het lijkt erop dat het Klauterwoud in het uiterste westen de ultieme oase voor verkoeling in deze regio is.
Platte kar Coolsingel
Van de drie gemeenten uit deze episode lijkt Rotterdam zijn zaken het beste op orde te hebben op het gebied van hitte-management.
Omdat deze week een zeer groot gebied onder de loep is genomen, moeten we de top-tien-tot-nu-toe wel voorzien van vijf nieuwe heetste locaties: twee in Rotterdam en Schiedam en eentje in Vlaardingen.
Kun jij ze vinden ergens tussen Vlaardingen en Kralingen op deze superbrede slotkaart?
Teruglezen
Deze rubriek wordt tweemaal per week ververst
Episode 2 - Arnhem, Eindhoven en Den Haag
Episode 3 - Tilburg, Groningen en Utrecht
Episode 4 - Nijmegen, Almere en Leiden
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
