Nederland telt bijna 12.000 energieneutrale woningen, maar volledige energieonafhankelijkheid is een stap verder. Hoewel thuisbatterijen zonne-energie kunnen opslaan, is maximale onafhankelijkheid van 60-70% bij normaal verbruik het hoogst haalbare in ons klimaat. Dynamische energiecontracten met variabele tarieven bieden echter een nieuwe kans om energieverbruik te optimaliseren en zelfs geld te verdienen. Interessant is de opkomst van ‘off-grid’ wonen, waarbij huishoudens niet afhankelijk zijn van nutsvoorzieningen. Dit vergt wel technische kennis, investeringen en gedragsaanpassingen.
Zelfvoorzienend wonen: wat is er nodig?
Een cruciaal onderdeel van energieonafhankelijk wonen is het opwekken van eigen energie, waar zonnepanelen vaak voor worden gebruikt. Deze kunnen echter alleen stroom opwekken als de zon schijnt. In Nederland, bekend om zijn donkere wintermaanden, is dit een uitdaging. Daarom is een thuisbatterij een essentieel onderdeel van dit systeem. Het slaat de overdag opgewekte zonne-energie op voor gebruik in de avonduren of tijdens zonarme dagen.
Desondanks is de huidige technologie niet voldoende om een gemiddeld huishouden het hele jaar door volledig van stroom te voorzien. Zelfs met een thuisbatterij kan men slechts 60-70% van de tijd volledig onafhankelijk zijn. In de wintermaanden, wanneer de zonnepanelen minder energie opwekken, is het dus nog steeds nodig om aanvullende energie van het net te gebruiken.
Financieel aantrekkelijk: dynamische energiecontracten
Een interessant aspect van energieonafhankelijk wonen is het gebruik van dynamische energiecontracten. Deze contracten hebben tarieven die per uur en per dag veranderen, gekoppeld aan energieprijzen op de markt. Daardoor krijgen huishoudens de mogelijkheid om hun energieverbruik te beïnvloeden op momenten met lage tarieven, wat kan leiden tot een lagere energierekening. Bovendien kunnen zij zelfs geld verdienen met hun verbruik. Zo waren er bijvoorbeeld in het Pinksterweekend van 2023 negatieve stroomprijzen, waardoor huishoudens met dynamische contracten geld konden verdienen door te verbruiken of door energie op te slaan.
Echter, om optimaal te profiteren van deze contracten, is het noodzakelijk om flexibel te zijn in het energieverbruik en te investeren in de juiste apparatuur, zoals een slimme meter en een thuisbatterij.
Warmte-koude-opslag en warmtepompen
Naast elektriciteit is ook warmte een belangrijk aspect van energieonafhankelijkheid. Warmte-koude-opslag (WKO) is een vorm van bodemenergie waarbij grondwater wordt gebruikt als energiebuffer. In combinatie met een warmtepomp kan dit systeem zorgen voor verwarming en koeling in goed geïsoleerde woningen.
Hoewel WKO-systemen tot 80% energie kunnen besparen, zijn er ook uitdagingen. Het systeem kan complex zijn en vereist technische kennis en vakmanschap bij installatie. Bovendien zijn er wettelijke beperkingen en vergunningen nodig.
Off-grid wonen: een stap verder
Een nog radicale vorm van energieonafhankelijk wonen is off-grid wonen. Hierbij is het huis niet aangesloten op riolering, netstroom en water- en gasleidingen. Hoewel dit in Nederland nog niet eenvoudig is vanwege wettelijke verplichtingen, zijn er al huishoudens die deze stap zetten. Dit vraagt echter om aanzienlijke aanpassingen, zoals het installeren van regentonnen en helofytenfilters en het gebruik van composttoiletten.
Hoewel energieonafhankelijkheid een ambitieus doel is, en veel voordelen biedt, zal het voor de meeste mensen een stap te ver zijn. Maar met de huidige techniek kan je dicht bij komen, met veel voordelen. Een lagere energierekening, minder afhankelijkheid van fluctuerende energieprijzen en een kleinere ecologische voetafdruk zijn slechts enkele van de voordelen die het kan bieden. Met de juiste investeringen, technische kennis en gedragsaanpassingen kan je ver komen in energieonafhankelijkheid.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
