Off-shore windmolenparken, grensoverschrijdende waterstofprojecten en subsidies voor de aankoop van emissievrije voertuigen zijn slechts enkele van de investeringen die de EU-landen willen doen om de groene transitie te ondersteunen. Volgens de Europese Commissie is niet minder dan 40 procent van het totale bedrag dat voor de goedgekeurde herstel- en veerkrachtplannen is uitgetrokken, bestemd voor klimaatdoelstellingen. “Dit is zelfs hoger dan onze oorspronkelijke doelstelling en daarmee een groot succes”, aldus voorzitter Ursula von der Leyen in een verklaring.
Een jaar na de oprichting heeft de Europese Commissie het eerste verslag over de stand van zaken rond de uitvoering van het Coronaherstelfonds (SFR) gepubliceerd. het plan is gebaseerd op zes beleidspijlers. Daarvan zijn de digitale transitie en de vergroening voor de Commissie van het grootste belang. Volgens de SRF-verordening moet elke lidstaat ten minste 37 procent van zijn begroting aan klimaatdoelstellingen besteden en 20 procent aan digitale doelstellingen.
Tot dusver hebben alle landen – met uitzondering van Nederland – een plan voor hervormingen en investeringen ingediend. De Commissie heeft 22 van die plannen positief beoordeeld en aan 21 ervan een voorfinanciering van 56,6 miljard euro uitbetaald. Een voorfinanciering komt neer op 13 procent van het totale bedrag dat elke lidstaat naar verwachting zal ontvangen. Op 27 december 2021 ontving Spanje zijn eerste financiële bijdrage – de voorfinanciering niet meegerekend – ter waarde van 10 miljard euro.
Hoe verloopt de groene transitie?
Het verslag belicht enkele van de belangrijkste investeringsgebieden van de 22 goedgekeurde plannen binnen de groene overgangspijler. De Commissie onderstreept dat 32 procent van de uitgaven binnen deze pijler naar duurzame mobiliteit gaat. De investeringen in de spoorweginfrastructuur worden in het document omschreven als “cruciaal”, aangezien zij de weg vrijmaken voor een verschuiving naar een milieuvriendelijker goederen- en personenvervoer.
Verbetering van de duurzaamheid van het wegvervoer is een ander aspect dat van essentieel belang is voor meer duurzame mobiliteit. Het Duitse plan om financiële steun te verlenen voor de aankoop van emissievrije voertuigen wordt genoemd als een van de voorbeelden van een dergelijke inspanning.
De hervormingen van de vervoerssector worden omschreven als “een belangrijk onderdeel van de meeste RRP’s”. Verandering van het regelgevingskader is, volgens de Commissie, een van de manieren om uitstootvrij vervoer te ondersteunen. De investeringen in energie-efficiëntie bedragen 64,4 miljard euro. In het verslag van de Commissie wordt onderstreept dat het grootste deel van dit bedrag naar openbare gebouwen en woningen gaat. Het grootste deel van het geld is bestemd voor een vermindering van de vraag naar primaire energie met 30 procent. Voorts gaat binnen de derde pijler – slimme, duurzame en inclusieve groei – het grootste deel van de begroting naar renovatie en duurzame bouw van woningen en kantoren.
Groene energie
Meer dan 26 miljard euro binnen de groene overgangspijler is bestemd voor schone energie – inclusief hernieuwbare energie en netwerken. De Commissie legt uit hoe tweederde van dit bedrag zonne-energie, offshore-windmolenparken en de aanleg van industrieterreinen met hernieuwbare energie zal stimuleren. Het andere deel zal investeringen in slimme netwerken en energieopslag ondersteunen. In het verslag wordt onderstreept dat 15 RRP’s maatregelen voor waterstof bevatten. H2 zal – volgens het document – een “belangrijke rol spelen om op lange termijn klimaatneutraliteit te bereiken”.
Naast de investeringen helpen diverse hervormingen de groene overgang te verwezenlijken. Het gaat daarbij met name om het stroomlijnen van de efficiënte werking van de elektriciteitsmarkten en de ontwikkeling van nieuwe centrales voor hernieuwbare energie. De nationale waterstofstrategie van Roemenië is daarin een goed voorbeeld. Om de nationale en Europese waterstofgerelateerde doelstellingen tegen 2030 te bereiken, moeten door administratieve hervormingen allerlei wettelijke belemmeringen uit de weg worden geruimd.
Op het gebied van waterstof werken de lidstaten ook heel duidelijk samen. Elf belangrijke projecten van gemeenschappelijk Europees belang inzake waterstof zijn terug te vinden in de plannen van Oostenrijk, België, Duitsland, Italië, Frankrijk, Finland, Spanje en Portugal.
Klimaatverandering
Investeringen in milieu en klimaatverandering zijn goed voor 19 procent van de investeringen in het kader van de groene overgangspijler. Biodiversiteit en ecosystemen worden beschermd met verschillende investeringen. Het herstel van veengebieden in Ierland is daar een goed voorbeeld van. Voorts maken circulaire economie en afvalbeheer deel uit van de gefinancierde acties. In de plannen van verschillende landen zijn aanpassingen en nieuwe sorteerfaciliteiten opgenomen. Het rapport vermeldt de steun van België voor het minimaliseren van radioactief afval bij het ontmantelen van kerncentrales.
Waterbescherming en -beheer zijn andere aspecten waar de landen aandacht aan besteden. Beperking van overstromingsrisico’s en brandpreventie zijn enkele van de prioriteiten van sommige mediterrane landen. In het verslag wordt de aandacht gevestigd op Cyprus – het eiland is zeer kwetsbaar voor klimaatverandering – dat van plan is een actieplan voor waterbeheer uit te voeren en diverse acties te ondernemen om bosbranden te beperken. Zo zijn er nog meer acties die gericht op het beperken van de klimaatverandering, zoals emissieheffingen en het bevorderen van biologische landbouw.
Digitale overheidsdiensten als hoofdprioriteit
Ongeveer 130 miljard euro aan uitgaven is bestemd voor de digitalisering van Europa. Investeringen in de digitale overheid nemen met 47 miljard euro het grootste deel voor hun rekening. Overheidsdiensten, cyberveiligheid en de digitalisering van de gezondheidszorg zijn enkele van de acties die de lidstaten van plan zijn uit te voeren.
Veel geld is ook gereserveerd voor de ontwikkeling van digitale vaardigheden: 26 miljard euro. Met hetzelfde bedrag wordt, volgens de metingen van de Commissie, de digitalisering van bedrijven gesteund. Ook de connectiviteit wordt verbeterd. Oostenrijk wil de helft van zijn huishoudens bereiken met aansluitingen die geschikt zijn voor supersnel internet, terwijl Italië maatregelen zal financieren om het nationale 5G-netwerk te ondersteunen. Onderzeese kabels van Griekenland naar Cyprus moeten de connectiviteit op het eiland stimuleren. Daarnaast zal ongeveer 18 miljard euro worden uitgetrokken voor de ondersteuning van digitale technologieën en capaciteiten. Duitsland, bijvoorbeeld, gaat investeren in de volgende generatie cloudinfrastructuur.
De andere pijlers
Slimme, duurzame en inclusieve groei is de derde belangrijke pijler. In de 22 plannen die tot dusver zijn goedgekeurd, wordt daarin ongeveer 223 miljard euro geïnvesteerd. Hieronder vallen verschillende gebieden, zoals steun voor het bedrijfsleven en cultuur.
De vierde pijler gaat over sociale en territoriale cohesie, die goed is voor 193 miljard van de geraamde uitgaven. Binnen deze pijler is een van de doelstellingen het overbruggen van de kloof tussen verstedelijkte en plattelandsgebieden, met hervormingen en investeringen die de infrastructuur en de investeringen stimuleren.
Gezondheid, economische en sociale veerkracht is de vijfde pijler, die met 78 miljard euro wordt gesteund. Beleid van de volgende generatie – pijler nummer 6 – vertegenwoordigt 11 procent van het totale budget van de goedgekeurde RRP’s, met 49 miljard euro. In de slotverklaring van het verslag onderstreept de Commissie dat de uitvoering van het Coronaherstelplan “stevig op koers ligt” en dat het de landen zal helpen sterker en groener uit de coronacrisis te komen.
Steun ons!
Innovation Origins is een onafhankelijk nieuwsplatform, dat een onconventioneel verdienmodel heeft. Wij worden gesponsord door bedrijven die onze missie steunen: het verhaal van innovatie verspreiden. Lees hier meer.
Op Innovation Origins kan je altijd gratis artikelen lezen. Dat willen we ook zo houden. Heb je nou zo erg genoten van de artikelen dat je ons een bedankje wil geven? Gebruik dan de donatie-knop hieronder:
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
