Trucks and vessels transporting energy, AI-generated image
Author profile picture

De toenemende elektrificatie in de samenleving leidt tot hogere piekbelastingen op het elektriciteitsnet. Sommigen waarschuwen voor een te snelle energietransitie. Anderen hebben goede hoop op een volledig elektrische toekomst. In een rapport in opdracht van het Nederlandse Topsector Energie programma worden meer dan 100 potentiële oplossingen aangedragen, allemaal gericht op het maximaliseren van de capaciteit van het bestaande of toekomstige elektriciteitsnetwerk om de energietransitie te versnellen. In een 12-delige serie belicht Innovation Origins de twaalf meest belovende oplossingen. Dit is deel 10: Off-grid elektriciteitstransport.

  • De Nederlandse Topsector Energie verzamelde 100 ideeën om de problemen rond netcongestie op te lossen.
  • Een van de twaalf krachtigste ideeën is off-grid elektriciteitstransport.
  • We kennen deze methode al van festivals of bouwplaatsen.

Als onze e-maildiensten ooit hun maximale capaciteit zouden hebben bereikt, konden we onze boodschappen natuurlijk te voet gaan bezorgen of een postbode inhuren om de klus te klaren. Dat is precies hoe off-grid elektriciteitstransport werkt: als het elektriciteitsnet zijn capaciteit heeft bereikt en zelfs de dikste kabels geen ruimte meer laten om onze energiebehoeften te vervoeren, kunnen we het inpakken en per vrachtwagen, boot of vliegtuig naar zijn bestemming sturen.

Grootschalige mobiele opslag kan het transport van elektriciteit ondersteunen tussen delen van het netwerk waar normaal transport onmogelijk is door congestie. Deze methode kan, door knelpunten te vermijden, de rest van het netwerk beter benutbaar maken. Het kan ook worden gebruikt voor transport naar locaties waar slechts tijdelijk elektriciteit nodig is, als alternatief biedt voor het opzetten van een netwerk. Een voorbeeld hiervan is de bouwsector, die momenteel wordt geëlektrificeerd. Tijdens de bouwfase kunnen batterijen voor bouwmachines opgeladen worden in een zonnepark om ze vervolgens per vrachtwagen naar de bouwplaats te transporteren.

Batterijen en voertuigen

Elektriciteitstransport kan worden gerealiseerd met behulp van batterijen of gespecialiseerde voertuigen in combinatie met geautomatiseerde laad- en transportprogramma’s. Het netwerk in gebieden met opwekkingscongestie wordt ontlast door batterijen op kritieke momenten op te laden en ze te ontladen in gebieden met vraagcongestie. Dit kan bepaalde verplichte inperking of vraagbeheersing deels oplossen. Het concept biedt ook een flexibele en gecontroleerde netwerkinterconnectie; netwerkonderdelen worden verbonden volgens specifieke (en tijdelijke) behoeften zonder de netwerkafstemming te bemoeilijken. Transport kan zowel over land als over water plaatsvinden.

Voor tijdelijke vraaglocaties wordt het principe al toegepast, bijvoorbeeld op festivals en bouwlocaties, ter vervanging van dieselgeneratoren. Een permanent voorbeeld van off-grid elektriciteitstransport zijn vrachtwagens die buiten steden opgewekte elektriciteit naar stedelijke centra transporteren voor het opladen van elektrische scooters, omdat de elektriciteitsinfrastructuur het oplaadvolume niet aankan.

Er zitten wel haken en ogen aan dit systeem. De efficiëntie van het opslaan, transporteren en elders gebruiken van elektriciteit is altijd lager dan het transporteren van elektriciteit via het netwerk. Daarom heeft off-grid elektriciteitstransport vooral een impact als tijdelijke oplossing, als alternatief voor het tijdelijk tot stand brengen van een ‘echte’ verbinding.

Haalbaar, maar realistisch?

De haalbaarheid van deze oplossing is hoog, maar de grote vraag blijft hoe realistisch het is. Praktisch gezien zal er een vloot van voertuigen of schepen nodig zijn om het transport te verzorgen. Deze voertuigen zullen gebruik moeten maken van volwassen en efficiënte opslagtechnieken. De vraag is of dat het ons waard is.