NEON staat voor New Energy and mobility Outlook for the Netherlands. Klinkt ingewikkeld. Is het ook, volgens Auke. Binnen dit vijfjarige project werken wetenschappers uit verschillende hoeken samen met bedrijven en andere instellingen om de energietransitie te versnellen. Er is ruimte voor 32 promovendi die zich bezig gaan houden met zonnecellen, windturbines, elektrische aandrijvingen en alles wat je kunt bedenken rond duurzame energie en mobiliteit.
Hoe was de opening?
“Super! Hoewel het niet fysiek door kon gaan, was het heel erg mooi om te zien dat er zoveel verschillende mensen samen aan hetzelfde doel willen werken. Er gaan mensen kijken naar wet- en regelgeving, naar standaardisatie. En de sociale wetenschappers kijken naar het psychologische aspect van deze transitie. Dat doen ze samen met harde bèta’s die technische onderwerpen onderzoeken. Die samenwerking is best ongebruikelijk. Maar we willen allemaal iets veranderen, dat is heel gaaf om te zien. Ik krijg steeds meer het gevoel dat het gaat lukken.”
Terwijl NEON officieel pas net gestart is. Ook Auke beaamt dit. “Wat we voor elkaar willen krijgen, is ook niet iets dat we op een regenachtige zaterdagmiddag kunnen oplossen. Daarom hebben we rond zoveel mogelijk aspecten van de energietransitie mensen verzameld die werken aan gamechangers. Denk bijvoorbeeld aan airborne windenergie, waar een windturbine geen toren heeft. Het is een soort windvliegtuig. Of zonnepanelen die al in materiaal verwerkt zijn. Maar ook de opslag van energie als de zon niet schijnt of wind niet waait, batterijtechnieken, en elektrische aandrijflijnen.”
“Naast al dit onderzoek hebben we ook bedrijven die potentie zien in deze technologiën. We slaan zo twee vliegen in één klap. Zodat het hopelijk niet bij onderzoeksrapporten alleen blijft, maar dat er daadwerkelijk producten komen. Eigenlijk zijn we alleen nog op zoek naar kennis van de industrie, dat ontbreekt nog een beetje.”
Aanvullen van ontbrekende kennis
Ook op dit gebied hoopt Auke dat kennis aanhaakt in de vorm van een onderzoeksgroep of expert. Onlangs gebeurde hetzelfde in een andere blinde vlek: de bebouwde omgeving. “Dan gaat het niet over het plaatsen van warmtepompen, dat kunnen we best berekenen. Maar er moeten huizen geïsoleerd en warmtenetten aangelegd, dus dat is al een heel project op zich.”
Via de provincie Noord-Brabant kwam Auke in contact met Lisanne Havinga die bij de TU/e met het Institute for Renewable Energy Storage (EIRES) in kaart brengt wat de energietransitie betekent voor de bebouwde omgeving. “De presentatie die zij gaf, had ik zo over kunnen nemen voor NEON. We zijn toen gaan praten over samenwerking. Zij is superblij met onze mensen in elektriciteit, zon en wind. Het geeft haar weer meer inzicht. Wij zijn op onze beurt weer heel blij met haar doortastende werk op het gebied van ingewikkelde bouwkunde. Ze stelde eigenlijk meteen voor om samen op te trekken en hier één groot team van te maken. Dat is toch mooi?”
Heb je dit soort mensen nodig?
“Absoluut! Deze mensen zijn constant bezig te bedenken hoe verandering eruit moet zien. Hoe gaat een techniek zich ontwikkelen? Wat is hier voor nodig? Ze willen het verschil maken en gaan hier vol voor. Het is een andere manier van denken, ze snappen dat nieuwe technieken flinke leercurves doormaken. Wie had in het begin van de batterijtechnologie gedacht dat batterijen iedere 10 tot 15 jaar 10 keer goedkoper zouden worden? Deze mensen snappen dat.”
Volgens Auke zijn dat niet per se ook de experts die het meeste van een bepaalde techniek weten. “Veel grote experts hebben de neiging door de achteruitkijkspiegel te kijken, ze kennen het verleden. Maar zijn minder bezig met de toekomst en hoe de techniek zich ontwikkelt. Op de TU Delft bijvoorbeeld, is de fundamentele kennis van windenergie enorm, ze weten precies hoe de techniek zich heeft ontwikkeld. Maar om echte verandering te krijgen heb je ook mensen nodig die zich bezighouden met revolutionaire technieken die er nog niet zijn. Met de mensen van airborne wind energy hebben we het beste van twee werelden. NEON zit kortom vol met mensen van het doorbraakdenken. Zij snappen dat er nieuwe technieken nodig zijn om fossiele brandstof te vervangen.”
Dit wordt ook wel een purpose driven community genoemd, maar dat vindt Auke te passief. “Een community klinkt alsof er alleen wordt gepraat. Dit is een movement, een beweging. Dat Lisanne Havinga nu aanhaakt, zonder dat we moeilijk doen over wie auteur is of credits krijgt, is daar een mooi voorbeeld van. Dat hoop ik nog vaker mee te maken. Hier is geen discussie over omdat we binnen deze beweging allemaal van fossiel af willen. Maar het is ook geen opoffering, ik ben geen barmhartige samaritaan. Ik wil ook laten zien dat je met verduurzaming niet alleen een maatschappelijk nut dient, maar er ook best geld mee kunt verdienen.”
NEON onderzoekt heel veel verschillende onderwerpen. Hoe komt dit bij elkaar?
“Ik heb weleens gezegd dat ik mezelf als goeroe zie. Niet in de klassieke zin van het woord, dat het iets gelovigs of spiritueels is. Maar dat ik het grootste gedeelte van mijn tijd aan het uitzoeken ben hoe dingen werken om vervolgens te delen wat ik heb geleerd. Zo gaat NEON straks ook werken. Onderzoekers zijn het grootste gedeelte van de tijd bezig met hun eigen onderwerp en een klein gedeelte van de tijd gebruiken ze om elkaar te vertellen wat ze hebben ontdekt. Met al deze kennis gaat een team aan de slag om een integraal model te maken dat verschillende scenario’s inzichtelijk maakt.”
“Je kunt een mooi rapport maken met alle kwantitatieve verhalen van alle experts, maar daarmee kom je er niet. Het maakt niet concreet wat er nodig is. In het model dat wij willen maken, laat je precies zien wat het betekent als batterijen in 20 jaar tijd drie keer goedkoper en drie keer lichter worden. Wat betekent het voor de elektrische auto? De actieradius wordt hoger, heeft dat invloed op de acceptatie? Hoe zit het met benodigde grondstoffen en co2-uitstoot? Waar komt energie vandaan? Dat kun je allemaal inzichtelijk maken.”
Auke vergelijkt het met een model voor groene energie voor Noord-Brabant dat hij samen met een student al eens maakte. “Alleen hebben we er nu vijf jaar de tijd voor (in plaats van een afstudeerder die drie maanden kan programmeren) en zijn we met een man of tien: zeker 100x meer tijd dus! Ook wordt het model steeds uitgebreid met nieuwe kennis.”
Lees via deze link ook andere afleveringen van Electric Auke.
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
