Astongate? Jazeker. Het zit zo: Verschillende Engelse nieuwssites kopten vorige week over een studie die zou aantonen dat elektrische auto’s pas na 50 duizend mijl – of ruim 80 duizend kilometer – groener zijn dan traditionele auto’s. Met een gemiddelde van zo’n 13 duizend kilometer per jaar zou het in Nederland zo’n zes jaar duren voordat de CO2-uitstoot is terugverdiend. – Niet waar, maar daarover verderop meer.
Wat opvalt is dat het onderzoek is gesponsord door Aston Martin, Bosch, Honda en McLaren. Bedrijven die niet bepaald staan te springen om mobiliteit te elektrificeren. Toen Auke het onderzoek afgelopen weekend onder ogen kreeg, gingen alle seinen op rood. “Onderzoek? Ik noem het eerder een brochure van bij elkaar geraapte cijfers om de discussie de verkeerde kant op te sturen. Ik heb nog nergens kunnen vinden welke onderzoekers hier aan meegeschreven zouden hebben. Het lijkt erop dat een aantal anti-EV lobbyclubs argumenten hebben uitgewisseld en vervolgens gebundeld. Dit soort tactieken kennen we ook uit de tabaksindustrie om wetgeving te vertragen.”
Debunker-in-Chief
Auke zou Auke niet zijn zonder deze ‘brochure’ te debunken. Niet voor niets gaat hij op Twitter door het leven als Debunker-in-Chief. Volgens de berekeningen van Auke klopt die 48 duizend mijl – of 77 duizend kilometer – niet. Hij rekent uit dat een EV na 16 duizend mijl – ruim 25 duizend kilometer – groener is dan een traditionele verbrandingsmotor. “Het duurt eventjes voor je de emissie van productie hebt terugverdiend, maar dit onderzoek – als je het zo kunt noemen – is bullshit. De auteurs maken gebruik van de cijfers van Polestar, een dochterbedrijf van Volvo. Zij vergeleken de Polestar2 met de Volvo XC40 met verbrandingsmotor. In het ‘nieuwe’ rapport kopiëren ze dit en doen alsof dit voor iedere elektrische auto geldt.”
Dat is niet alles volgens hem: “Ze schatten de uitstoot van verbrandingsmotoren veel te rooskleurig in, gaan eraan voorbij dat de energiemix schoner wordt en nemen de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de productie van benzine niet mee.”
Detective Liebreich
Maar debunked of niet, het rapport had via verschillende Engelse media al een miljoenenpubliek bereikt. Auke’s verbazing over dit klakkeloos overnemen van ‘bedrijfspropaganda’ door de media, werd nog groter. Michael Liebreich, de man die Auke het onderzoek stuurde en zich ook inzet voor duurzame en schone energie en mobiliteit, kon het niet loslaten. Hij ging op onderzoek uit.
Het rapport is geschreven door een communicatiebureau met als enige klanten Bosch en Aston Martin – inmiddels is dit van de site gehaald. Via de Engelse kamer van koophandel komt hij erachter dat het bedrijf op naam staat van ene Rebecca Caroline Stephens. Na een ‘luie zondag’ zoeken – zoals Liebreich het zelf noemt – komt hij erachter dat dit de vrouw is van de PR-manager van Aston Martin. Is het communicatiebureau misschien een shelf-company van Astin Martin? Aston Martin en de andere betrokken bedrijven rond het rapport hebben nog niet gereageerd op de ophef.
Bedrijven zien hun business model in gevaar komen
Auke hoopt dat dit een staartje krijgt. “Niet dat de verantwoordelijken nu met pek en veren door de stad gejaagd moeten worden. Ik wil niemand in gevaar brengen”, Auke valt even stil en gaat dan weer verder: “Terwijl dat in feite nu wel gebeurt. Het is misschien hard om te zeggen, maar het vertragen van de invoer van elektrische auto’s heeft wel degelijk gevolgen. Het klimaat lijdt eronder en luchtverontreiniging is schadelijk. Indirect kost dit mensenlevens. En waarom? Omdat bedrijven zien dat hun business model in gevaar komt. Ik vind het echt niet kunnen.”
Dat mediaorganisaties dit soort onderzoeken klakkeloos overnemen, stoort hem enorm. Het zou de Engelse media sieren als ze een rebuttal piece – een weerwoord – plaatsen met de kritiek op de studie. Maar nog meer stoort het Auke dat zo’n rapport überhaupt aandacht krijgt: “Gaan journalisten nog een poging doen om fakenews te onderscheiden of plaatsen ze ieder controversieel bericht omdat het goed scoort?”
Doorgeefluik van bedrijfspropaganda?
“Ik verwacht meer van mijn krant. Op social media kun je onzin publiceren zoveel je wilt, maar de meerwaarde van nieuwsinstellingen is dat ze met journalistieke checks die onzin filteren. Het is gemakzuchtig als journalisten hun handen ervan af trekken en zeggen dat ze geen expert zijn. Dat hoeft ook niet, maar stuur het dan langs iemand die er verstand van heeft. Er zijn genoeg EV-clubs die diep genoeg in de materie zitten om een journalist nog dezelfde dag antwoord te geven. Dat is toch het minste wat ze kunnen doen? Om zo’n rapport dan toch te plaatsen omdat het ‘goed is voor de discussie’ en kliks oplevert, vertraagt de verduurzaming. Er mag best een tegengeluid zijn, maar het moet wel kloppen.”
Voor journalisten zal het volgens Auke nu belangrijker zijn om erachter te komen hoe het zit met de PR-directeur van Aston Martin en het bureau van zijn vrouw. “Ook een relevante vraag, maar ik sta er anders in. Ik vraag me af in hoeverre het nu gewoon is geworden dat kranten vermomde desinformatie publiceren. We moeten voorkomen dat nieuwsorganisaties zich voor het karretje van bedrijven laten spannen of laten misleiden door propaganda. Ik hoop dat al mijn gereken leidt tot minder misbruik van het vertrouwen van de pers. Het zou mooi zijn als dit een wake-up call voor journalisten is.”
