‘Every cup of Nespresso coffee will be carbon neutral by 2022’, hoor ik George Clooney op TV zeggen. Steeds vaker hoor je dit soort claims voorbij komen, Nespresso is lang niet het enige bedrijf. Total en Shell beloven beiden in 2050 klimaatneutraal te zijn. Net als International Airlines Group, het moederbedrijven van onder andere Britisch Airways en Iberia. Schiphol gaat voor 2030. Microsoft. Klimaatneutraal in 2030. Tien jaar later belooft Amazon hun CO2-uitstoot te compenseren. En onder aanvoering van Amazon’s CEO Jeff Bezos tekenden 13 wereldspelers als Unilever, Mercedes-Benz, Siemens en Signify in 2019 ‘The Climate Pledge’. Of wat te denken van de VN campagne ‘Race to Zero‘, waar al meer dan duizend grote bedrijven hun naam aan hebben verbonden?
Hoe pakken bedrijven dit aan? Stoten ze over 30 jaar echt geen CO2 meer uit? Of is het gewoon een slimme marketingtruc? Het zogenaamde greenwashing, waar niet-onderbouwde of misleidende claims worden gedaan over de duurzaamheid van een product, dienst of bedrijf.
Volgens een rapport van Bloomberg Green, zijn meer dan de helft van alle plannen die bedrijven in 2019 en 2020 presenteerden om klimaatneutraal te worden, gebaseerd op het planten van bomen, de bescherming van bossen of handel in CO2-emissierechten. Met het bij planten van bomen kan volgens schattingen van het IPCC jaarlijks tussen de 500 en 3600 miljoen ton CO2 uit de lucht gehaald worden in 2050.
Nooit genoeg ruimte om alle CO2-uitstoot met bomen te compenseren
Greenpeace ging met deze cijfers aan de slag. Ze zien dat bedrijven als het Italiaanse oliebedrijf Eni en het eerder genoemde International Airlines Group in 2050 jaarlijks voor 30 miljoen ton aan CO2-uitstoot willen compenseren met het planten van bomen. Deze twee bedrijven alleen snoepen al 12 procent van het totaal op, zo waarschuwt Greenpeace. En Shell geeft aan een bos zo groot als Spanje nodig te hebben. Er is simpelweg niet genoeg ruimte op aarde om alle CO2-uitstoot met het planten van bomen te compenseren.
Dat bedrijven moeten meer doen om hun uitstoot te beperken, daar is Auke het roerend mee eens. “Maar het complexe hierbij: bossen filteren CO2 uit de lucht, dus het planten van bomen doet wel degelijk iets”, zegt hij.
‘Ik heb bomen geplant dus mag zo veel vliegen als ik wil’
Maar toch zit het hem niet helemaal lekker: “Dat bedrijven bomen planten of natuur beschermen moet geen vrijbrief worden om maar lekker CO2-uit te kunnen blijven stoten. Het doet mij een beetje denken aan de katholieke aflaat, waarmee gelovigen hun zonden afkochten. Door te betalen zouden ze de hel ontlopen en naar de hemel gaan.”
“Alsof mensen nu zeggen: ‘ik heb bomen geplant dus ik mag weer zo veel vliegen als ik wil!’ Of Shell dat er wel denkt te zijn met het steunen van een paar goede projecten. Nee natuurlijk niet! Bomen kunnen de CO2-uitstoot van vliegen nooit compenseren. Stop liever energie in het vergroenen van de luchtvaart en zware industrie.”
Groen is niet altijd groen
Want, zo redeneert Auke, veel natuurprojecten waar grote bedrijven nu geld in steken, bestaan al. “Het is heel goed dat ze die projecten steunen. Maar zonder bedrijven die nu wat geld die kant op schuiven, waren die bomen waarschijnlijk ook geplant. Het is echt niet zo dat Shell rechtstreeks bomen van de kap redt. Je kunt je afvragen of bedrijven hier credits voor verdienen.”
Het doet hem een beetje denken aan de groencertificaten bij energie. “Hiermee kun je stroom die niet groen is, wel groen maken. Nederlandse energiemaatschappijen kopen in Noorwegen, waar ze een overschot aan groene stroom hebben door hun waterkrachtcentrales, van die certificaten in. Eigenlijk is het een soort sticker waarmee we hier roepen: ‘kijk ik heb groene stroom!’ Maar in feite verandert er niets, want die groene stroom blijft in Noorwegen. Alleen op papier is de Nederlandse stroom dan groen.”
Betalen om bomen te laten staan
Iets vergelijkbaars gebeurt bij natuurbehoud, meent Auke: “Natuurgebieden die anders gekapt zouden worden voor plantages, blijven staan. Dus door te zeggen dat ik geen bomen omhak ben ik ineens klimaatneutraal? Terwijl de bedrijven met de CO2-credits die ze hiermee aanschaffen wel weer CO2 kunnen uitstoten. Op papier valt het mooi tegen elkaar weg, maar in feite verandert er niets. Het levert geen klimaatwinst op. Het is redelijk belachelijk dat bedrijven betalen om bomen te laten staan, terwijl ze wel doorgaan met vervuilen.”
En die beschermde bossen blijven lang niet altijd staan, haalt Auke een artikel uit 2019 uit de Groene Amsterdammer aan. “Met die CO2-credits rekenen bedrijven zich rijk, terwijl een bos kan afbranden, ziek kan worden of zelfs alsnog kan worden gekapt. Het lukt lang niet altijd om het goed te beschermen. Het probleem dat hierachter zit is het beperkte aardoppervlak dat we hebben. We willen ruimte voor wonen, voedsel, natuur, misschien wel voor biobrandstof. Er is simpelweg niet genoeg ruimte om alle ideeën om de grond nuttig en duurzaam te gebruiken te honoreren. Dus ja, ik ben helemaal voor het beschermen van bossen en planten van bomen. Maar we zijn niet goed bezig als we hiermee uitstoot of vliegverkeer afkopen.”
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
