Iedere week kijken we met EV-specialist en Innovation Origins-columnist Auke Hoekstra naar wat hem opviel in de actualiteit of wat hij tegenkomt als het gaat over de verduurzaming van onze aarde. Deze week legt Auke uit waarom waterstoftreinen een goed alternatief zijn voor diesel.
Na een heleboel kiestonen klinkt er eindelijk geluid aan de andere kant van de lijn: “Al sla je me dood, er schiet me nu niets te binnen.”
Maar als verschillende onderwerpen de revue zijn gepasseerd – van de storm die zondag over het land trok en het dak van Auke’s duurzame huis in gevaar bracht tot beursanalist Jim Cramer, ‘de verpersoonlijking van het kortetermijn denken en eigenlijk maar een clownesk figuur’ die eindelijk inziet dat het gedaan is met fossiele brandstof. “Maar daar hebben we het al over gehad.” – heeft Auke het:
Sinds 2018 test de Duitse vervoersmaatschappij Eisenbahnen und Verkehrsbetriebe Elbe-Weser (EVB) met twee waterstoftreinen ter vervanging van dieseltreinen. Volgend jaar neemt de vervoerder veertien treinen in de dienstregeling van Nedersaksen op. Ook in Nederland start binnenkort een pilot met waterstoftreinen die rijden tussen Groningen en Leeuwarden in de nachtdienstregeling. De provincie Groningen wil – als alles goed gaat – de dieseltreinen in 2023 vervangen voor nieuwe treinen op waterstof.
Aanleg bovenkabels flinke kostenpost
“Elektrische treinen hebben over het algemeen een bovenleiding nodig. Maar niet overal loopt die bekabeling. Het spoor ligt er toch al, dus dan zijn elektrische treinen een goed idee. De treinen die op diesel rijden, hebben ook een elektromotor. Diesel wordt omgezet in elektriciteit door een generator, maar van die vieze dingen willen we juist af.Het probleem is alleen dat op trajecten – ik chargeer nu – waar maar één keer per jaar een trein voorbij komt, het veel te duur is om een bovenleiding aan te leggen. Even uit mijn hoofd: je moet niet gek opkijken als dat een miljoen euro per kilometer kost. Zeker op rustige trajecten is het goedkoper om er even diesel in te gooien.”
Maar gelukkig, zo stelt Auke, zijn er meerdere opties die diesel over een aantal jaar het nakijken zullen geven: “Waterstof zoals ze nu in Duitsland aan het invoeren zijn, is hier een van. Ook batterijen worden steeds beter en goedkoper worden, waardoor batterij-treinen een reeële optie zijn geworden. Het mooie hieraan is dat je stukken bovenleiding kunt weglaten. En juist die aanleg ervan is zo duur. Ik denk dat 20 procent van de bovenleiding goed is voor 80 procent van de kosten. Zeker in bebouwde gebieden kan de aanleg vijf keer zo duur zijn dan in het buitengebied. Je moet rekening houden met bestaande wegen, gebouwen en mensen. Ik heb eens berekend dat je ongeveer 80 procent van deze kabels kunt weglaten. Dat is aan de orde sinds we die mooie nieuwe lithium batterijen hebben die niet te zwaar zijn.”
@mzjacobson with more good news (battery electric trains again)https://t.co/UInZvTL6ft
— AukeHoekstra (@AukeHoekstra) February 8, 2020
Waterstofproductie wordt groener
Waarom wordt er dan toch nog op waterstof ingezet? “Dat was mijn eerste gedachte ook. Waterstof is heel inefficiënt. Je begint bij energie, daar maak je waterstof van om er vervolgens weer energie van te maken. Daarbij verlies je al 30 procent dan moet je het nog vervoeren. Waterstof verliest meer dan de helft van de energie. Ook is het zo dat waterstof op dit moment vooral wordt gemaakt met fossiele brandstof dus eigenlijk helemaal niet goed voor het milieu is.”
Toch blijft Auke erbij dat waterstof diesel in treinen kan gaan vervangen: “De techniek om energie in waterstof op te slaan wordt ook efficiënter. Het energieverlies zal in de toekomst kleiner worden. Ook wordt waterstof steeds groener en goedkoper. Ik denk dat waterstof op lange trajecten door stedelijke gebieden, waar het kostbaar is om een bovenleiding aan te leggen, weleens goedkoper kan zijn dan een batterij-elektrische trein.”
But let’s not dump on hydrogen trains. It will only lead to infighting between conventional trains, battery electric trains and hydrogen electric trains when all three are great and relatively environmentally friendly alternatives to diesel trains.
— AukeHoekstra (@AukeHoekstra) February 6, 2020
Elon Musk van de treinwereld
“Ik denk niet dat we waterstoftreinen nu al moeten afschrijven, ook al is het misschien minder efficiënt. Het is nog altijd een klimaatvriendelijker alternatief dan die vieze dieseltreinen die er nu nog rondrijden.”
Volgens hem moeten we per vervoersmiddel kijken wat het beste alternatief is: “In de scheepvaart en luchtvaart zijn batterijen bijna niet aan de orde, maar wordt wel veel verwacht van waterstof. Maar als je dan weer naar het rondje om de kerk van de bus kijkt, dan zijn batterijen weer een betere optie. De ontwikkeling van duurzamere alternatieven gaat in de wereld van de treinen beduidend langzamer, dit komt denk ik door de vele wet -en regelgeving. Neem het EMRS-systeem dat meer dan twintig jaar geleden werd bedacht, we mogen geluk hebben als alle sporen en treinen hiermee over tien jaar zijn uitgerust. Het zijn geen flitsende flexibele bedrijven, je hebt geen Elon Musk die de boel eens flink opschud.”
Lees hier eerdere edities van Electric Auke
Als je dit artikel leuk vindt, lees dan ook:
